نیروهای بین‌المللی در افغانستان سال گذشته یک روز پس از تصرف کابل از سوی طالبان، روند خروج شهروندان و همکاران افغان‌شان را آغاز کردند.
این روند با هرج و مرج به همراه بود. در نخستین روز در ۲۵ ماه اسد سال ۱۴۰۰، حداقل سه نفر از کناره یک طیاره غول پیکر نیروی هوایی ایالات متحده به پائین افتادند و جان دادند.
ویدیویی‌که در رسانه‌های اجتماعی افغان‌ها دست به دست می‌شد، نشان داد که برخی از جوانان در کناره‌های طیاره نظامی نشسته اند.
روند خروج شهروندان و همکاران افغان‌شان با هرج و مرج به همراه بود.
یکی از آن سه نفر داکتر فدا محمد امیر ۲۶ ساله بود که هنوز هم خانواده و همسر جوانش سوگوار اند.
داکتر امیر چرا چنین کرد و فعلاً خانواده‌اش در چه وضعی به سر می‌برد؟
فدا محمد امیر یک داکتر جوان از ولسوالی پغمان بود. او طب دندان را در یک پوهنتون خصوصی در شهر کابل خواند و در چهارراهی شهید کلینیک دندان داشت.
بی بی شاه جان مادر داکتر امیر به رادیو آزادی می‌گوید: "روزی بود که من در زندگی‌ام ندیده بودم. وقتی‌که مادر فرزند خود را از دست می‌دهد چه روزی خواهد بود. خود تان فکر کنید که یک کودک چگونه بزرگ می‌شود."
بی بی شاه جان می‌گوید که غم پسرش تا هنوز تازه است و پسرش از سر بی‌چارگی خودش را به آن طیاره نظامی امریکایی رسانده بود: "۱۲ سال مکتب خواند و ۷ سال پوهنتون. او از مجبوریت این کار را کرد. او می‌دید که وضعیت اقتصادی‌شان خراب است و قرضدار اند. در افغانستان روز بد آمده، بی‌چارگی آمده، در غیر آن هیچ وقت یک داکتر دست به این کار نمی‌زند."
داکتر امیر فرزند بزرگ خانواده بود و چهار برادر و پنج خواهر دارد. او یگانه نان‌آور خانواده بود.
مادرش می‌گوید که از یک سال، همسر جوان و تازه عروسش هم با آن‌ها زندگی می‌کند.
مادر فدا محمد می‌گوید، همسر جوان و تازه عروسش هم با آن‌ها زندگی می‌کند.
شاه جان می‌گوید که آن‌ها تا هنوز نتوانسته اند که قرض مراسم عروسی پسرش را بپردازند و به‌گفته او به جز رسانه‌ها دیگر هیچ‌کسی برای همدردی به آنان مراجعه نکرده، او حتی از رسانه‌ها هم رنجیده است: "چند بار همین رسانه‌ها آمدند و به زخم ما نمک پاشیدند و هیچ کاری برای ما نکردند. آن‌ها چه گونه درد ما را حس می‌کنند. دیگر کودکانم کوچک اند، سرپرست خانواده تنها او بود، تحصیل کرده ما تنها او بود، هر چه داشتیم بالای او به مصرف رساندیم، قرض کردیم، وام کردیم، نیم نان خوردیم و همه را بالای او خرچ کردیم تا آینده‌اش خوب شود."
پاینده محمد ابراهیم‌خیل پدر داکتر امیر می‌گوید: "او خیلی قرضدار بود. از عروسی‌اش یک سال می‌گذشت. برای شما رسم و رواج معلوم است کسی‌که در هوتل عروسی می‌کند، چقدر مصرف می‌شود."
او که اکنون بی‌کار و در خانه نشسته است می‌گوید که پسرش آرزوی درس خواندن تا مقطع ماستری و دوکتورا را به گور بُرد.
ابراهیم‌خیل می‌گوید که پسرش تا صنف هفت در مکتب ابتدایی در پغمان خواند و پس از آن برای تحصیل و آموزش خوب‌تر به لیسه محمود هوتکی در منطقه خوشحال خان مینه شامل شد.
اما فدا محمد پس از پایان دوره لیسه نتوانست در امتحان کانکور موفق شود.
پدرش می‌گوید که با پول شخصی در شرایط اقتصادی دشوار در زمان حاکمیت نظام جمهوریت او را شامل پوهنتون خصوصی کرد تا سرانجام امیر در رشتهٔ طب دندان درس خواند و فارغ‌التحصیل شد.
فدا محمد آرزوی درس خواندن تا مقطع ماستری و دوکتورا را به گور بُرد.
اما ابراهیم‌خیل می‌گوید که پسرش قصد رفتن به خارج نداشت و در این باره به او چیزی نگفته بود: "صبح وقت از خانه برآمد. او در چهارراهی شهید کلینیک دندان داشت. تقریباً حوالی ساعت سه، سه‌ونیم بود که کسی برایم زنگ زد و گفت که فدا محمد پسر شماست؟ من گفتم که بلی. گفت که از طیاره افتاده و خود را به منطقه پنجصد فامیلی برسان."
او می‌گوید که نیروهای امریکایی بر امنیت میدان مسلط بودند و حادثه‌ای هم رخ نداده بود، باید به طیاره اجازه پرواز داده نمی‌شد.
ابراهیم‌خیل می‌افزاید: "لازم بود که آن‌ها این کار را می‌کردند. در میدان هوایی در این ارتباط هیچ مشکلی به میان نیامده بود، میدان کاملاً در دست آن‌ها بود. طالبان امنیت بیرون میدان هوایی را تأمین کرده بودند و آن‌ها امنیت داخل میدان را به عهده داشتند."
عملیات انتقال نیروهای امریکایی و دیگر متحدان بین‌المللی شان از میدان هوایی کابل دو هفته وقت در بر گرفت و تا پایان ماه آگست دوام کرد.
در بیرون میدان هوایی کابل، هزاران تن هجوم آورده بودند.
امریکا در ظرف دو هفته و پس از آن هم تا چند ماه دیگر بیش از ۱۲۴ هزار نفر را از افغانستان به بیرون انتقال داد.
بیش از ۱۲۴ هزار نفر را از افغانستان به بیرون انتقال داد.
در میان آن‌ها شهروندان کشور های خارجی، مقام‌های حکومت پیشین و کارکنان نظامی و ملکی نیروهای بین‌المللی و خانواده‌های آن‌ها هم شامل بودند.
در ۴ ماه سنبله سال گذشته در جریان عملیات انتقال، میدان هوایی کابل شاهد یک حمله مرگبار بود که در نتیجه آن ۱۳ سرباز امریکایی و بیش از ۱۰۰ غیر نظامی کشته شدند.
گروه تندرو دولت اسلامی معروف به داعش مسئولیت حمله آن روز را به عهده گرفت.
در این حال، برخی از دیپلومات‌های غربی در آن زمان از چگونگی روند انتقال نیروها و پروسه تخلیه از میدان هوایی کابل شدیداً انتقاد کردند.
اما مقام‌ها به شمول جو بایدن رئیس جمهور امریکا از این روند دفاع کردند.
روزنامه نیویارک تایمز در گزارشی در ماه جون گذشته به نقل از مقام‌های امریکایی گفت که پیلوت و عمله طیاره نظامی برای جلوگیری از احتمال خطر، تصمیم درست گرفته بودند.
اما این فیصله مورد قبول خانواده‌های قربانیان نیست.
پدر داکتر فدا محمد امیر از سازمان ملل متحد و دیگر نهاد های بین‌المللی خواهان عدالت و پرداخت غرامت است: "امریکا در ارتباط به همدردی با مرگ پسرم با ما تماس نگرفت، حال صدای ما به گوش جامعه جهانی و سازمان ملل متحد رسانده شود تا آن‌ها اگر بشنوند."
