با سقوط حکومت پیشین و روی کار آمدن طالبان حدود ۳۰۰ نیروی دفاعی، امنیتی و استخباراتی افغان بیسرنوشت شدند.
برخی از این نظامیان پیشین از ترس طالبان افغانستان را ترک کردند و برخی دیگر شان خانهنشین شدند و یا به کارهای شاقه روی آوردهاند.
یکی از این نیروها علی جوادی سرباز پیشین اردو در هرات است. با وجودیکه آموزشهای نظامی فرا گرفته، اما حالا خانهنشین شده است. او اکنون در هرات کارگر روزمزد است و هیچ امیدی ندارد که طالبان از ظرفیتشان در ساختار اردو استفاده کنند.
علی جوادی میگوید که طالبان آنان را غیرخودی میدانند و به همین دلیل در صفوف جنگی از افراد خود شان استفاده میکنند.
آقای جوادی میافزاید: "فعلا همی دولت که آمد بیکار شدیم، قبلاً به دولت نظامی بودیم، طالبان که آمدند بیکار شدیم و سر گذر آمدیم، کار و بار هم نیست، اما مجبور استیم اینجا بیاییم و صبح تا شام منتظر باشیم تا لقمه نانی به زن و بچه خود ببریم."
با تسلط طالبان بر افغانستان ملا هبتالله آخندزاده، رهبر طالبان در یک فرمان برای تمام کارمندان پیشین به شمول نظامیان عفو عمومی اعلام کرد و از جنگجویان طالبان خواست که به این فرمان پایبند باشند.
اما هر از گاهی گزارشهایی مبنی بر سرکشی از این فرمان منتشر میشود.
سربازان نظام جمهوری پیشین مدعی اند که طالبان به فرمان عفو عمومی رهبر شان پایبند نیستند و دست به حملات انتقامجویانه میزنند.
دوشنبه شب در شهر هرات محبوبشاه، افسر پولیس در نظام پیشین با دو تن دیگر از همراهانش به اتهام آدمربایی از سوی طالبان تیرباران شدند.
یکی از نزدیکان محبوبشاه به شرط افشا نشدن هویتاش به رادیو آزادی گفت که محبوبشاه در آدمربایی دست نداشته است.
محبوبشاه در بخش جرایم جنایی در ترکیه تحصیل کرده بود.
از ترس حملات این چنینی بود که محمد علی یکی از سربازان پیشین اردو در بادغیس نیز فرار را بر قرار در افغانستان ترجیح داد. او به گونۀ قاچاقی به ایران رفت و حالا مصروف کارهای شاقه در این کشور است.
او از طالبان میخواهد که دست از انتقامجویی بردارند.
محمد علی میگوید: "بعد از اینکه حکومت سقوط کرد ما کابل بودیم و مدتی آمدیم وطن به خانه. طالبان با وجودی که عفو عمومی هم اعلان کردند، یک سلسله مشکلاتی برایم جور کرده بودند به همین دلیل مجبور شدم طرف ایران بیایم."
نیروهای نظامی، امنیتی و استخباراتی حکومت جمهوری پیشین از سوی جامعۀ جهانی حمایت مالی و تسلیحاتی میشدند، اما سقوط برقآسای حکومت به دست طالبان زندهگی بیش از ۳۰۰ هزار نیروی نظامی را متحول کرد.
غلام غوث، یکی از نیروهای سابق امنیت ملی ولایت غور بود. او حالا در ایران به سر میبرد و هر لحظه در خطر اخراج قرار دارد. او میگوید که هیچ اعتمادی به اعلام عفو عمومی طالبان ندارد.
غلام غوث افزود: "پنج سال در حکومت قبلی وظیفه نظامی داشتم. بهخاطر خصومتهای قبلی خواستند فامیل من را متضرر کنند، من هم با تمام افراد و نزدیکان خود به ایران استم، صرف چند فامیل من آنجا هستند که هر روز هم تحت تهدید است."
اما ذبیحالله مجاهد سخنگوی حکومت طالبان میگوید، نظامیان آنان پایبند به فرمان عفو عمومی هستند و آنان همچنین زمینۀ جذب افراد مسلکی و متعهد در نظام پیشین را در اردو و پولیس فراهم خواهند کرد.
آقای مجاهد میگوید: "کسانیکه در اردو و دیگر نهادهای امنیتی کار میکردند دعوت میشوند اگر کدام جرایمی نداشته باشند، جذب خواهند شد اما اردو از افرادی تشکیل میشود که متعهد باشند، دلیر باشند با کشور و اهداف علیای کشور متعهد باشند."
حکومت طالبان همچنان پیش از این در واکنش به گزارش سازمان ملل و دیدبان حقوق بشر در مورد قتل بیش از ۱۰۰ نظامی پیشین از سوی افراد طالبان، این ادعا را رد کرده و این قتلها را در نتیجۀ خصومتهای شخصی دانسته بود.
حکومت سرپرست طالبان در حال تشکیل اردو و پولیس است. چندی پیش مولوی محمد یعقوب، سرپرست وزارت دفاع طالبان در مصاحبه با تلویزیون ملی افغانستان گفته بود که در مرحلۀ نخست برای تشکیل ارتش ۱۰۰ هزار نفری برنامهریزی میکنند و آموزشهای نظامی آنان جریان دارد.
او در این مصاحبه به گونهی کلی از مقامها و کارمندان حکومت پیشین خواست که به کشور برگردند و هیچ خطری آنان را تهدید نمیکند.
اما سربازان پیشین بهشمول محمد علی و غلام غوث از این مقام طالبان میخواهند که برای نشان دادن جدیتشان در عمل کردن به این تعهدات با عاملان حملات انتقامجویانه بر نظامیان سابق برخورد جدی کند.