“Азаттыктын” Бишкектеги кабарчысы. 2011-жылы Мамлекеттик Ардак грамота менен сыйланган. Кыргыз улуттук университетинин филология факультетин аяктаган.
Июль айынан тарта Кыргызстандын базарларында ун, дан жана нандын баасы кымбаттады. Керектөөчүлөр нандын баасы 1 сомго, ундун 1 кг 3-5 сомго, ал эми буудай данынын баасы 2-4 сомго кымбаттаганын байкашты. Ошондой эле ушул тапта Кыргызстанда эгин оруп-жыюу иши 70-80% аяктады. Ушундай бышыкчылык учурунда ундун баасы көтөрүлүп жаткандыгын адистер дүйнөлүк базарда азык-түлүк данынын көтөрүлүп жатканы менен байланыштырышууда. Дүйнөлүк базарда азыр азык-түлүк данынын бир тоннасы 350 долларга чыкты. Бул өткөн жылга караганда 30-40 пайызга кымбат. Мындан тышкары Кыргызстандын базарларын жана тегирмендерин дан менен камсыз кылып келген Казакстандын өзүндө да буудай тартыш болуп жаткандыгы да айтылууда. Ошондой эле баанын өсүшүнө быйылкы жылы Орусияда, Украинада жаңы түшүмдү алуу убагына чейинки запас буудай жетпей калгандыгы да себеп болгон.
Ысыккөл биосфералык коругуна кирүү үчүн Балыкчы шаарына кире бериште атайын коюлган экологиялык посттон ар бир автоунаа 50 сомдон 500 сомго чейин төлөйт. Аталган посттон быйыл жыл башынан бери 5 млн 300 миң сом чогулган. Балыкчы шаардык кеңешинин депутаттары жана шаардык мэрия экопосттон түшкөн кирешеден шаардык бюджетке да каражат түшүүгө тийиш деп талап кылып келишет. Мындан тышкары экологиялык посттон күн сайын түшүп жаткан акча кагаз жүзүндө толугу менен көрсөтүлбөй, айрым шылуундардын чөнтөгүнө кетип жатат деген айыптоолор да бар.
Башкы прокуратура Аксы окуясы боюнча президенттик администрациянын мурдагы башчысы Аманбек Карыпкуловго айып такты. Анын үстүнөн 2002-жылы 17-18-мартта Аксы районунда тынч бараткан элге ок атылуусуна тиешеси бар деген айып менен кылмыш жаза кодексинин 304-беренеси боюнча кызмат абалынан кыянаттык менен пайдалангандыгы үчүн кылмыш иши козголуп, тергөө жүрүп жаткан. Аманбек Карыпкулов өзү болсо Аксы окуясында эч кандай айыбы жок экендигин айтып келе жатат.
Апрель митингдеринде массалык тартипсиздиктерге катышкан деген айып менен камакка алынган айрым жарандардын иши сотко өттү. Нааразылык акцияларына катышкан деп саналган Эркин Акназаров менен Жолдошбек Абдиевдин соту Бүгүн Бишкектеги 1-Май райондук сотунда болмок. Бирок айыпталуучуларды сотко апкелүүгө мүмкүндүк болбогонуна байланыштуу ишти кароо 13-июлга калтырылды. Айыпталып жаткандардын жакындары жана укук коргоочулар бийлик муну менен саясий куугунтук жасап жатат деген ойду айтып жатышат.
Бүгүн Бишкекте Шанхай кызматташтык уюмуна мүчө өлкөлөрдүн тышкы иштер министрлеринин отуруму болуп өттү. Бул иш-чара алдыда боло турган саммитти утурлай өткөрүлүп, анда министрлер саммиттин күн тартибине киргизилчү маселелерди аныкташты. Отурумдан кийин министрлер журналисттердин суроолоруна жооп берип, Шанхай кызматташтык уюмунун мааниси, ага мүчө өлкөлөрдүн геосаясий жана экономикалык жактан өнүгүүсүнө тийгизген таасири тууралуу ой бөлүштү.
Адам укуктарын жана эркиндиктерин коргоо боюнча 1 миллион кишинин колун чогултуу кампаниясы 5-июлдан тарта башталды. Бул иш-чара адам укугун жана эркиндигин чектөө күчөп бараткандыгына коомчулуктун көңүлүн буруу максатында өткөрүлүүдө. Иш-чаранын уюштуруучулары белгилегендей 2006-жылдан тарта күч органдарынын кароолуна укук коргоочулар жана аялдар көбүрөөк илинүүдө.
Апрель митингдеринин катышуучусу, 15-апрель күнү Нарын шаардык ички иштер башкармалыгынын абагында табышмактуу каза болгон Бектемир Акуновдун өлүмү боюнча мамлекеттик комиссия изилдөө жүргүзүп жатат. Бул тууралуу анын уулу Урмат Акунов “Азаттыкка” айтып берди. Аны менен кабарчыбыз Замира Кожобаева маектешкен.
Каникулга тараар алдында Жогорку Кеңеш “Түндүк электро” акционердик коомун менчиктештирүү боюнча токтом кабыл алган. Парламенттин бул кадамга баруусуна кыргыз бийлигинин гана коррупцияга малынганы эмес, эл аралык коррупциялык мафия системасы аралашкан аракеттер түрткү болгон деп эсептейт экономист Айылчы Сарыбаев. Ал “Азаттыктын” кабарчысы менен болгон маегинде энергетика тармагын менчикке берүүнүн өзү элге каршы кылмыш кылуу менен барабар, деген оюн билдирди.
Өткөн жуманын этегинде президент Курманбек Бакиевдин жардыгы менен Борбордук шайлоо комиссиясынын төрайымы Айчүрөк Эшимова кызматынан бошотулду. Мамлекет башчы анын ордуна мурдагы Баш прокурор Камбаралы Конгантиевдин талапкерлигин сунуштап, бирок парламент бул маселени караганга үлгүрбөй калды. Дайындалганына жарым жыл болбой жатып БШК төрайымынын кызматтан бошотулушу тууралуу коомчулукта ар түрдүү пикирлер жаралып жатат.
Аксы окуясы боюнча кайрадан тергөө боло турган болду. Бүгүн Жогорку соттун соттук коллегиясы Аксы окуясы боюнча мурда соттолуп, кайра акталган алты кишиге карата мурдагы сот чечимдерин жокко чыгарды. Ага чейин жаңы ачылган жагдайлар боюнча Башкы прокуратуранын корутундусуна карата тараптардын жарыш сөзү угулду. Соттун чечимине нааразы болгон айыпталуучу тарап жакынкы күндөрү нааразылык акцияларын уюштураарын билдирүүдө.
Президент Курманбек Бакиев кылмыш-жаза кодексин гумандаштыруу боюнча мыйзамга кол койду. Бул мыйзам боюнча өлүм жазасы өмүр бою эркинен ажыратуу жазасына алмаштырылып, жаза өтөөнүн мөөнөтү азайып, жаза өтөөнүн түрмөгө камоодон башка дагы түрлөрү киргизилмекчи. Ошондой эле айыпкер деп шектелген адамды камакка алууга санкция берүү укугу прокуратурадан сотко өткөрүлүп берет. Бирок айрым укук коргоочулар аталган мыйзамда адам укугуна каршы келген жагдайлар бар экенин белгилешүүдө.
Нарында болгон авиакырсыкка байланыштуу атайын түзүлгөн өкмөттүк комиссия кечээ биринчи жыйынын өткөрдү. Алгачкы маалыматтар боюнча кыйроонун себептерин аныктоочу атайын жумушчу топ түзүлүп, Орусиядагы жана Өзбекстандагы учак ремонттоочу заводдордон адистер чакырылды. Кыйроого учураган учак мамлекет башчыны жана өкмөт жетекчилигин өлкөнүн ичинде ташыган Өзгөчө кырдаалдар министрлигинин карамагындагы жалгыз учак болгон.
Аксы окуясы боюнча айыпталып жаткандардын бири, Жалалабат облусунун мурдагы прокурору Зоотбек Кудайбергенов 2002-жылы 17-марттагы кан төгүлүүгө өзүнүн эч кандай тиешеси жок деп эсептейт. Ал Аксы окуясынын чыгып кетүүсүнө ЖК депутаты Азимбек Бекназаров негизги себепкер деп белгилеп, президент Курманбек Бакиевдин Аксы окуясына эч кандай күнөөсү жок деген ойлорун “Азаттыктын” кабарчысына айтып берди.
Аксы окуясына байланыштуу мурдагы чечимин кайрадан кароону Жогорку Cот 28-июнга калтырды. Буга жабырлануучулардын жана алардын адвокатынын сотко келбей калганы себеп болду. Жоопкер тараптын өкүлдөрү өз кезегинде Аксы окуясы боюнча кайрадан соттук териштирүү жүргүзүү мыйзамсыз деп айтышууда. Алар 2002-жылдын 17-мартында “Тайфун” операциясынын киргизилиши жана курал колдонулушу мыйзамдуу болгон деп эсептешет.
Жарандардын жарандык жана саясий укуктары тууралуу шартнаме (пакт) Кыргызстанда 1994-жылы ратификация болгон. Ал эми качкындар тууралуу эл аралык конвенцияга өлкө 1996-жылы кошулган. Буларга жана 2002-жылы 25-мартта кабыл алынган Кыргыз Республикасынын Качкындар тууралуу мыйзамына ылайык мамлекет качкындарга башпаанек берүүгө милдетүү болсо да, айрым эксперттердин пикиринде Кыргызстан качкындарга саясий башпаанек бере албай келүүдө. Буга эң ириде өлкөнүн коңшулаш өлкөлөрдөн экономикалык жактан көз каранды болуп жатканы себеп дешет алар.
Акыркы убактарда сейрек тартып бараткан куш таптоо өнөрү кайра жандануунун үстүндө. Ысыккөл өрөөнүндө чейрек кылымдан ашык куш салып, мүнүшкөрдүк кесипти аркалап жүргөн Сагынбай Зарнаев 2004-жылы “Зарна ата” деп аталган бүркүтчүлөр коомун түзгөн. Бүгүнкү күнү коомдун бир нече мүчөсү мүнүшкөрдүк кесипти кийинки муундарга үйрөтө башташты. Куш салуу жана анын айрым оош-кыйыш көйгөйлөрү тууралуу бүркүтчүлөр коомунун жетекчиси Сагынбай Зарнаев кабарчыбыз Замира Кожобаевага айтып берген.
Аксы окуясына байланыштуу көрсөтмө берүүгө президент Курманбек Бакиев чакырылбайт. Бул тууралуу Баш прокурор Элмурза Сатыбалдиев кечээ маалымат жыйынында билдирди. 2002-жылдын 17-мартында “Тайфун” операциясын ишке киргизүүгө азыркы мамлекет башчы, мурдагы премьер-министр Курманбек Бакиевдин тиешеси бар деген божомолдор кээ бир укук коргоочулар жана саясатчылар тарабынан бүгүнкү күнгө чейин айтылып келет.
Аксы окуясына байланыштуу соттук териштирүүнү Жогорку сот 28-июнга жылдырды. Бул Аксыдан келген жабырлануучулардын нааразылыгын туудуруп, 33 адам сот залынан чыкпай ачкачылык жарыялашты. Алар сот жараянын кайрадан эртерээк баштоону же Аксыга барып келген жол кирени төлөп берүүнү талап кылышууда. Ушул эле күнү Аксы окуясына байланыштуу башкы прокурор Элмурза Сатыбалдиев менен Жогорку Соттун төрагасы Курманбек Осмонов Аксы окуясына байланыштуу көтөрүлгөн жаңы жагдайларга түшүндүрмө беришти.
Аксы окуясын кайрадан иликтеп баштаган Башкы прокуратура ошол кездеги бир нече мамлекеттик кызматкерге кылмыш ишин козгоду. Алардын ичинде Жалалабат облусунун ошол убактагы губернатору, азыр Жогорку Кеңештин депутаты Султан Урманаевге да кылмыш иши козголуп, аны депутаттык кол тийбестиктен ажыратып берүү тууралуу өтүнүч парламенттин төрагасына жиберилди. Ошол эле учурда айрым укук коргоочулар менен саясатчылар Аксы окуясына тиешеси бар мамлекеттик атка минерлердин, алардын катарында азыркы президент Курманбек Бакиев да жоопко тартылууга тийиш деген пикирлерин билдиришүүдө.
Апрель митингдерин күч менен таркатуу учурунда Борбордук аянттан алынып кеткен алтымыш бозүйдүн онго чукулу гана ээлерине кайтарылып берилди. Буга чейин ИИМ бозүйлөрдүн баары милициянын атайын кампасында сакталып тургандыгын айтып келишкен. Бириккен фронттун лидерлери күч органдары тарабынан алынган бозүйлөр гана эмес, компьютерлер жана башка каражаттар да алигүнчө ээлерине кайтарылып берилбей келаткандыгын айтышууда.
Дагы жүктөңүз
