“Азаттык”: Окуянын чыгышына эмне түрткү болду?
Мамбеталиев: Биринчиден, Өзбекстан менен Кыргызстандын ортосунда чек ара тилкеси толук аныкталган эмес. Ошол негизги себеп болуп жатат. Экинчиден, биз Чарбакка жаңы чек ара тозотун жайгаштырдык. Биз чек арачыларга шарт түзүп бергенге аракет кылып жатабыз. Чек ара кызматынын тозоту орнотулгандан кийин анын өз тартиби, Өзбекстандын жарандарына карата киргизилген чектөөлөрү болот.
Анткени алар ушул күнгө чейин эркин жүрүп, биздин жайыттарга чыгып, сууларды пайдаланып, биздин жолдор менен жүрүп келишкен. Анан алар деле чек арачылардын пайда болуп жатканын, алардын саны көбөйүп жатканын көрүп жатышат. Биз да чек арачыларга таандык аракеттерди көрүп жатабыз. Ошондуктан окуянын түпкү себеп себеби бизди - чек арачыларды жактырбагандыктан улам болуп жатат.
“Азаттык”: Окуянын чыгышына Кыргызстандын электр мамыларын туура эмес жерлерге, такталбаган чек ара тилкесине орнотуп койгону себеп болду деп айтылып жатат. Бул канчалык туура?
Мамбеталиев: Электр зымдарын тартып жаткан курулуш ишканасы алты эле электр мамысын туура эмес коюп алыптыр. Аларды эки-үч сааттын ичинде эле алып, эки метрге башка жакка жылдырып коюшмак. Ошентип бул электр мамылары алынганы жаткан. Бирок ага жетпей өзбек жарандары башаламандык жасашып, талкалап, мамыларды сууруп, биздин жарандарды, чек арачыны сабап, куралдарын тартып алууга аракет кылышкан. Айылдын ичиндеги мурдатан эле пайдаланып жүргөн электр мамыларын да талкалап кетишкен.
“Азаттык”: Барымтадан чыккандардын ден соолугу кандай?
Мамбеталиев: Биринчи текшерүүнүн жыйынтыгына караганда, биздин жарандардын денесинде уруп-согуунун издери калыптыр. Кечкурун бошотулган 16 адамдын ичинен 13 адамдын денесинде ошондойлор бар, үч балага тийбептир. Бул ишти биз райондук милицияга тапшырдык. Алар да изилдеп, толук маалымат беришет. Ал эми таңга маал бошотулган аялдарга жана балдарга, жалпысынан 14 адам, эч кимдин колу тийген эмес.
“Азаттык”: Бүгүн Өзбекстандын чек ара кызматы маалымат таратты. Анда Өзбекстандын 5 жараны октон жараат алганы айтылат. Бул боюнча сиздерде кандай маалыматтар бар?
Мамбеталиев: Чынын айтканда, чогулган элдин биздин чек арачылардын куралын алалы деген аракети болуп, бир чек арачы сержантка кол салынып, ал токмок жеген. Ошентип барымтага алуу аракети болгондо биздин чек арачылар асманга ок аткан. Өзбекстандын чек арачылары 6-январдан тарта бизге үч адам ок тийип, жарадар болгонун айтып жатышкан болчу. Анан азыр беш адам деген маалымат кайдан чыкканын мен билбейт экем. Биздин чек арачылар асманга гана элди токтотуу үчүн атканын билдирип жатышат.
Азыркы учурда окуя боюнча Баткен облусунун жетекчиси менен Фергана облусунун губернатору сүйлөшүп жатат. Алар менен кошо эки өлкөнүн чек ара кызматынын башчылары жүрөт.
Башында айткандай, бул окуяда негизги маселе электр мамысы эмес. Окуянын негизги себеби, бул жерге чек арачылардын келип, чек араны кайтарып баштаганы болууда. Анткени чек арачылар келгенден кийин ары-бери өтүүнүн тартиби өзгөрүп, өзбек жарандарынын басып-жүрүүсү чектелет. Алар ошого көнө албай жатышат.
“Азаттык”: Башка бир маалыматтарда “кыргызстандыктар дагы өзбек жарандарын барымтага алган экен. Ал эми бүгүн болсо эки тарап барымтадагыларды алмашыптыр” деген да сөздөр чыкты?
Мамбеталиев: Жок. Кыргызстандын жарандары өзбекстандыктарды барымтага алган эмес. Түндө Баткен шаарынан милиция кызматкерлери алты аялды кармашкан. Алардын ким экендигин сураганда Сохтун жарандарыбыз деп айтышкан. Алардын коопсуздугунан чочулап, түндө бул жарандарды өзбек тарапка өткөрүп бергенбиз. Анткени бизде маселе курч болуп, эл да толкунданып турган.
Мамбеталиев: Биринчиден, Өзбекстан менен Кыргызстандын ортосунда чек ара тилкеси толук аныкталган эмес. Ошол негизги себеп болуп жатат. Экинчиден, биз Чарбакка жаңы чек ара тозотун жайгаштырдык. Биз чек арачыларга шарт түзүп бергенге аракет кылып жатабыз. Чек ара кызматынын тозоту орнотулгандан кийин анын өз тартиби, Өзбекстандын жарандарына карата киргизилген чектөөлөрү болот.
Анткени алар ушул күнгө чейин эркин жүрүп, биздин жайыттарга чыгып, сууларды пайдаланып, биздин жолдор менен жүрүп келишкен. Анан алар деле чек арачылардын пайда болуп жатканын, алардын саны көбөйүп жатканын көрүп жатышат. Биз да чек арачыларга таандык аракеттерди көрүп жатабыз. Ошондуктан окуянын түпкү себеп себеби бизди - чек арачыларды жактырбагандыктан улам болуп жатат.
“Азаттык”: Окуянын чыгышына Кыргызстандын электр мамыларын туура эмес жерлерге, такталбаган чек ара тилкесине орнотуп койгону себеп болду деп айтылып жатат. Бул канчалык туура?
Мамбеталиев: Электр зымдарын тартып жаткан курулуш ишканасы алты эле электр мамысын туура эмес коюп алыптыр. Аларды эки-үч сааттын ичинде эле алып, эки метрге башка жакка жылдырып коюшмак. Ошентип бул электр мамылары алынганы жаткан. Бирок ага жетпей өзбек жарандары башаламандык жасашып, талкалап, мамыларды сууруп, биздин жарандарды, чек арачыны сабап, куралдарын тартып алууга аракет кылышкан. Айылдын ичиндеги мурдатан эле пайдаланып жүргөн электр мамыларын да талкалап кетишкен.
“Азаттык”: Барымтадан чыккандардын ден соолугу кандай?
Мамбеталиев: Биринчи текшерүүнүн жыйынтыгына караганда, биздин жарандардын денесинде уруп-согуунун издери калыптыр. Кечкурун бошотулган 16 адамдын ичинен 13 адамдын денесинде ошондойлор бар, үч балага тийбептир. Бул ишти биз райондук милицияга тапшырдык. Алар да изилдеп, толук маалымат беришет. Ал эми таңга маал бошотулган аялдарга жана балдарга, жалпысынан 14 адам, эч кимдин колу тийген эмес.
“Азаттык”: Бүгүн Өзбекстандын чек ара кызматы маалымат таратты. Анда Өзбекстандын 5 жараны октон жараат алганы айтылат. Бул боюнча сиздерде кандай маалыматтар бар?
Мамбеталиев: Чынын айтканда, чогулган элдин биздин чек арачылардын куралын алалы деген аракети болуп, бир чек арачы сержантка кол салынып, ал токмок жеген. Ошентип барымтага алуу аракети болгондо биздин чек арачылар асманга ок аткан. Өзбекстандын чек арачылары 6-январдан тарта бизге үч адам ок тийип, жарадар болгонун айтып жатышкан болчу. Анан азыр беш адам деген маалымат кайдан чыкканын мен билбейт экем. Биздин чек арачылар асманга гана элди токтотуу үчүн атканын билдирип жатышат.
Азыркы учурда окуя боюнча Баткен облусунун жетекчиси менен Фергана облусунун губернатору сүйлөшүп жатат. Алар менен кошо эки өлкөнүн чек ара кызматынын башчылары жүрөт.
Башында айткандай, бул окуяда негизги маселе электр мамысы эмес. Окуянын негизги себеби, бул жерге чек арачылардын келип, чек араны кайтарып баштаганы болууда. Анткени чек арачылар келгенден кийин ары-бери өтүүнүн тартиби өзгөрүп, өзбек жарандарынын басып-жүрүүсү чектелет. Алар ошого көнө албай жатышат.
“Азаттык”: Башка бир маалыматтарда “кыргызстандыктар дагы өзбек жарандарын барымтага алган экен. Ал эми бүгүн болсо эки тарап барымтадагыларды алмашыптыр” деген да сөздөр чыкты?
Мамбеталиев: Жок. Кыргызстандын жарандары өзбекстандыктарды барымтага алган эмес. Түндө Баткен шаарынан милиция кызматкерлери алты аялды кармашкан. Алардын ким экендигин сураганда Сохтун жарандарыбыз деп айтышкан. Алардын коопсуздугунан чочулап, түндө бул жарандарды өзбек тарапка өткөрүп бергенбиз. Анткени бизде маселе курч болуп, эл да толкунданып турган.
