Кыргызстандын тышкы саясаттагы багыты тууралуу Британия жана Ирландиядагы мурдагы элчи Бактыгүл Каламбекова ой бөлүштү.
- Президент Алмазбек Атамбаевдин Орусияга ыктаган соңку билдирүүлөрүнөн кийин Кыргызстан көп вектордуу тышкы саясаттан баш тартты деп айтууга болобу?
- Жылдын жыйынтыгын чыгаруудагы президенттин маалымат жыйынында айтылган сөздөргө таяна турган болсок, анда биз көп векторду тышкы саясаттан кетип, жалгыз вектордуу саясатка өттүк деген ойду уккан жокмун. Андай нерсени сезген да жокмун.
Тигил же бул өлкөнүн тышкы саясаты эң оболу анын географиясына, тарыхына жана маданий дөөлөттөрүнө таянат. Кыргызстан өзү континенттин ичинде жайгашкан мамлекет. Деңизге чыгыш жолубуз жок. Бирок биздин географиябыздын бир артыкчылыгы бар. Биз тогуз жолдун тому дегендей, транзиттик коридорго ыңгайлуу шартта турабыз. Мына ушуну тышкы саясатыбызды аныктаганда көңүлдүн борборуна тутуп келебиз.
- Азыр Орусиядагы бийлик авторитардык деп сынга кабылып келет. Эми Орусияга жүзүн бурган Кыргызстанга Батыш өлкөлөрүнүн мамилеси солгундап калбайбы?
Бактыгүл Каламбекова
- Андай деп ойлоонун зарылчылыгы жок. Тышкы саясат деген өзү бир аз консервативдүү, тагыраак илимдерге кирет. Орусия деле бизге окшоп мындан 22 жыл мурда өзүнүн көз карандысыздыгын алды. Дүйнөдөгү чоң державанын укук мурасчысы болуу оңой эмес. Мына ушундай мамлекеттин ар бир аракети эл аралык коомчулуктан көңүл борборунда турат. Бул өлкөнүн өз жолун издегенине түшүнүү менен мамиле кылгандар же андан кынтык издегендер болушу мүмкүн. Бул боло жүрчү көрүнүш.
Президент Орусияны ишеничтүү, жаныбызда турган, зарыл болгондо колдой турган өлкө катары сыпаттап жатпайбы. Бул менен президент мамлекеттин башчысы катары, Конституцияга ылайык тышкы саясатты аныктаган киши катары приоритеттерди коюп жатат. Бул деген векторду толугу менен өзгөртүп жиберди деген сөз эмес.
- Анда Кыргызстан альтернативдүү стратегиялык өнөктөш катары дагы кайсы өлкөлөр менен мамилени жакшыртса болот?
- Биз бир эле өлкөнү карап калбайбыз. Орусия менен экономикалык, аскердик, техникалык жактан тыгыз байланыш болуп жатат. Ар бир чечимдин, келишимдин өзүнүн бедели бар. Келишим түзгөндө ойго тута турган нерсе – анын саясий жана экономикалык жактан пайдалуулугу. Мына ушул жактан алып караганда, биз стратегиялык өнөктөштөрдү алыстан да, жакындан да тандай алабыз. Алар ар башка тармактардан болушу мүмкүн. Стратегиялык өнөктөштүк бул догма эмес. Ал өзгөрүп, байып турчу өзгөрүүнүн жолу.
