Диний кырдаал "Азаттыктын" көз кырында
Санжар Эралиевдин "Фергана - агымдар арбаган аймак" тасмасы эл аралык Search for Common Ground уюмунун тандоосу боюнча диний экстремизм темасында 2015-жылы тартылган телебаяндар арасында мыкты деп табылып, биринчи орунду алды жана акчалай сыйлык берилди (19.01.2015-ж).
Фильмдин оператору - Жанарбек Жолдошбаев. Автору: Санжар Эралиев.
АКШнын Search for Common Ground уюму конфликттерди жайгаруу жаатында бир канча мамлекеттерде иш жүргүзөт.
"Фергана - агымдар арбаган аймак"
"Азаттык" жана эл турмушу
“Азаттыктын” видео сүйүүчүлөр арасында жарыяланган "Менин баяным" аттуу сынагынын жеңүүчүлөрү 9-февралда аныкталды.
Кыргыз жана орус тилинде жарыяланган сынактын шарттарына толук жооп берип, “Азаттыктын” көрөрмандары арасында жогору бааланган Бексултан Абубакир уулунун "Тиричилик" тасмасы 1-орунду ээлеп, 500 АКШ доллары менен сыйланды. Тасмада бийик тоолуу өрөөндөгү малчылардын жашоо-турмушу чагылдырылган.
Темир Азем уулу "Максатбек" тасмасы үчүн 2-орунга татыктуу болуп, 300 доллар менен сыйланды. Тасма майып экенине карабай үй бүлөсүн эч нерседен кор кылбай баккан Максатбектин турмушун баяндайт.
Автандил Абдыкадыр уулу «Жол» деген видео тасмасы үчүн 3-орунга чыгып, 200 доллар менен сыйланды. Тасма бир адамдын өмүр жолун таасын чагылдырган.
"Азаттык" жана адабият
"Азаттыктын" кабарчысы Зайырбек Ажыматов Жолон Мамытов атындагы республикалык адабий сыйлыктын ээси болду. ТҮРКСОЙ уюму менен Коомдук Биринчи канал биргелешип уюштурган "Беш акын” теледолбоорунун үчүнчү айлампасынын жеңүүчүсү аталды. Ошондой эле эл аралык маданий ТҮРКСОЙ уюмунун басма сөз айдыңында ийгилик жараткандарга арналган сыйлыктын ээси болду. Түрк тилдүү өлкөлөрдүн жарандарына берилчү ТҮРКСОЙдун басма сөз багытындагы сыйлыгы 24-февралда Анкара шаарында тапшырылды.
"Азаттык" жана тарых
"Азаттык" радиосу Экинчи Дүйнөлүк согуш ардагерлерин, майданга барбаса да, алаамат жылдарды баштан кечирген мекендештерди баарлашууга чакырды. Кыргызстандыктар биздин угармандар менен ал кандуу жылдарды эскерип, кызыктуу аңгемелери менен бөлүштү.
Кан майданга барып келген же ошол алаамат жылдарды баштан кечирген, оорукта иштеген мекендештер тууралуу 1940-50-жылдары тартылган эски сүрөттөр кабыл алынды.
Кыргызстандыктар "Биздин тарых" аттуу сүрөт баяныбызга жеке архивдердеги, үй бүлөлүк эски альбомдордогу сүрөттөрдөн алып келишип, андагы адамдар, же көрүнүш тууралуу баяндап, редакциябызга кат жөнөтүшүп "Биздин тарыхты" 70 жыл мурунку сүрөттөр аркылуу тирилтүүгө салымдарын кошту. Ага кошумча Кыргызстандын Борбордук мамлекеттик архивинин кинофотофонодокументтер бөлүмүндө сакталган сүрөттөр дагы "Азаттыктын" сайтына жарыяланды.
Тарыхый сүрөттөрү менен бөлүшкөндөр "Азаттыктын" чакан белектерине ээ болушту.
Ырыс алды - ынтымак
БУУнун өнүктүрүү программасынын (ПРООН) демилгеси менен "Азаттык" радиосу жарыялаган видео сынак 25-майда жыйынтыкталды. Эки айга созулган "Ырыс алды - ынтымак" деген тема алдындагы сынакка ар башка этностук топтордун мамиле-катышын чагылдырган ондогон видео баяндар келип түшүп, мыкты делген 15тен ашуун тасма "Азаттыктын" сайтына жарыяланды.
Сынакта экинчи орунду алган "Кайрат" тасмасы
Сынакта биринчи орун “Ырыс алды - ынтымак” тасмасына ыйгарылып, автору Темиралы Маймашовго ноутбук берилди.
10 жаштагы Кайрат тууралуу тасма экинчи жана кыргызга келин болгон жапон кызы жөнүндө тасма үчүнчү орунду ээлеп, авторлор Canon фотоаппаратын алышты.
"Азаттыктын" жаштарды колдоосу
Азаттыктын" "Мен кесипти кантип тандадым?" сынагынын жеңүүчүлөрүнө 14-августта сыйлыктар тапшырылды. Сынак ушул жылдын май айынын аягында жарыяланып, ага баш-аягы отуздан ашуун дилбаян келип түшкөн.
25 миң сомдук эки башкы сыйлыкты эки авторго жана кызыктыруучу 5 миң сомдук сыйлыкты үч авторго ыйгарганбыз.
Жаркынай Талантбек кызы, Ысык-Ата району, Нурманбет айылы. Макиш Койбагаров атындагы орто мектебинин бүтүрүүчүсү: "Бөбөктөргө мээрим төксөм дейм, апа..."
Бегимай Матенова, Ат-Башы районундагы Ой-Терскен орто мектебинин бүтүрүүчүсү: "Топсуз келечегимди элестете албай калдым".
Мындан тышкары болочок кесибине берилгенин, көптөн бери ага даярданып, окуп такшалып жүргөнүн баяндаган үч автор 5 миң сомдук кызыктыруучу белек менен сыйланды:
Фарух Махмудов, Герман Гмайнер атындагы УВК SOS мектебинин бүтүрүүчүсү: "Решено, буду хореографом".
Агроном болгусу келген Нурбакыт Шеримбеков, Каракол шаарынын №11 гимназия мектебинин бүтүрүүчүсү: "Мекeнимдин айыл чарбасын көтөрөм".
Бермет Сапарбек кызы, Ат-Башы районунун Ак-Муз айылындагы Боогачы атындагы орто мектебинин бүтүрүүчүсү: "Кыргыз тилин сүйүп окуйм".
"Азаттык TВ" түз эфирде
4-октябрдан баштап “Азаттыктын” кабарчылары коомдогу орчундуу окуяларды жеринен видео аркылуу түз эфирде чагылдыра (LIVE VIEW) баштады. Кабарчыларыбыз парламенттик шайлоонун жүрүшүн, соттук процесстерди, Жогорку Кеңештин жыйындарын жана башка бир нече орчундуу окуяларды түз эфирде баяндап турушту.
ЕККУ: “Азаттык” шайлоону калыс чагылдырды
5-октябрда Бишкекте ЕККУнун демократиялык институттар жана адам укуктары боюнча бюросунун байкоочулары шайлоо өнөктүгүнүн маалымат каражаттарында чагылдырылышына өз баасын беришти.
Байкоочулардын отчетунда маалымат каражаттары шайлоо өнөктүгүн чагылдырууну негизинен акча табуунун булагы катары кабыл алышканы белгиленген. Коомдук Биринчи каналда шайлоого катышкандар үчүн берилген эфирдин 80% жакынына акча төлөнгөн. Ушундай эле көрүнүш башка каналдарда да кезигет.
Ошондой эле партиялар, алардын программалары, иш-максаттары талдоого алынганын, бирок ошол эле мезгилде иликтөө материалдары өтө аз болгону белгиленген. Мындан сырткары эл аралык байкоочулардын отчетунда өкмөттүн, президенттин ишин мактаган айрым медиа каражаттарына салыштырмалуу “Азаттык” радиосу бейтарап маалымат таратып, бир да саясий партияга артыкчылык бербегени белгиленген. Парламенттик шайлоого 600дөн ашуун эл аралык байкоочу көз салды.
"Азаттыктын" сынагынын жеңүүчүлөрү
9-октябрда “Азаттык” үналгысынын Улуттук демократиялык институттун «Жаш добуш» долбоору менен биргеликте өткөргөн “Мен добуш берем” сынагынын жеңүүчүлөрү сыйланды. 4-октябрдагы парламенттик шайлоонун алдында уюштурулган сынак кыргыз жана орус тилдеринде эки платформада өттү. Асейин Маданбеков Фейсбукка жазган пост үчүн, ал эми Элвира Акимова "Добушуңду тыйынга сатпа" видеосу үчүн жеңүүчү деп табылып, баш байге - iPhone 6 үлгүсүндөгү телефондорду алышты.
"Сөз дайра" мыкты долбоор
Президент Алмазбек Атамбаев журналисттердин кесиптик майрамы – Маалымат жана басма сөз күнүнө карата позитивдүү жарандык позициясы менен айырмаланган бир катар медиа-долбоорлордун авторлорун өлкөнүн журналистикасынын өнүгүүсүнө кошкон салымы үчүн акчалай сыйлык менен сыйлады.
Алардын катарында “Азаттык” радиосунун кабарчысы Шайлообек Дүйшеевдин “Сөз дайра” берүүсү да бар. Ошондой эле Азамат Тынаевдин “Журналистика мектеби” долбоору, АКИпресс агенттигин «Турмуш» рубрикасы жана башкалар кирген.
Мамлекет башчынын тапшырмасы менен медиа-долбоорлордун авторлоруна 50 миң сом өлчөмүндөгү акчалай сыйлыкты президенттин аппаратынын жетекчиси Фарид Ниязов тапшырды.
"Азаттыктын" сүрөттөрү Эрмитажда
17-21- ноябрь күндөрү Санкт-Петербург шаарындагы Мамлекеттик Эрмитажда "Диалог культур" деп аталган эл аралык медиа-форум өттү. Форумга 40тан ашык өлкөдөн келген 150 чакты жаш журналисттер катышкан. Форумдун жүрүшүндө Эрмитаждын жаштар борборунда "Мен ушундай жашайм" деген аталыштагы фотокөргөзмө уюштурулуп, ага “Азаттыктын” фотокабарчысы Улан Асаналиев тарткан сүрөттөр да коюлду. Фотокөргөзмөгө жалпы 40 фотокабарчынын 200гө жакын эмгектери кирген.
"Азаттыктын" топ жарган авторлору
"Азаттык" радиосунун кабарчысы Кубанычбек Жолдошев Британиянын Согушту жана тынчтыкты чагылдыруу институтунун (IWPR) Кыргызстандагы өкүлчүлүгү өткөргөн адам укуктары жаатындагы мыкты журналисттик иликтөө үчүн улуттук сынакта “Кадрдык “империянын” караңгы жолдору”, макаласы менен биринчиликти алды.
Сынак Акыйкатчы институту менен биргеликте адам укуктары жана эркиндиктерин сыйлоого жана сактоого көмөктөшүү, бул багытта алдыңкы тажрыйбаны жалпыга жайылтуу максатында өткөрүлдү. Ушул эле сынактын “Балдар жана аялдардын укуктарын чагылдыруу” номинациясы боюнча “Азаттыктын” кабарчысы Канымгүл Элкеева “Нурипа: күйөөм чачымдан сүйрөп урат” деп аталган макаласы үчүн сыйланды.
Канымгүл Элкееванын дагы бир нече радио материалдары “Аялдарга жасалган зомбулукка жөн карап турбайбыз” аттуу сынакта радио багытындагы эң мыкты берүүлөр деп табылды. Сынакты “Интерньюс”, БУУнун Аялдар программасы жана Швейцариянын Кыргызстандагы элчилиги жарыялаган. Ага ондогон журналисттердин баяндары келип түшкөн. Жеңүүчүлөр 16-декабрда Бишкекте аныкталып, байгелер тапшырылды.
“Азаттыктын” кабарчысы Улан Эгизбаев Улуттук бизнес-ассоциациялар альянсы уюштурган жемкорлукка каршы күрөшүү боюнча сынакта “Телеканалга жарыяланган мыкты материал” номинациясы боюнча жеңүүчү болду.
Сынак “БизЭксперт” аналитикалык борборунун, “Экономиканын туруктуу өнүгүшүнө колдоо көрсөтүү” программасынын колдоосу менен уюштурулган.
Ал эми “Басылма жана интернет-сайтка жарыяланган мыкты материал” номинациясы боюча “Слова Кыргызстана” гезитинин журналисти Галина Лунева жеңүүчү деп табылды. Жеңүүчүлөрдү сыйлоо 29-декабрда “Хаятт” мейманканасында өтүп, аларга заманбап ультрабук берилди.
Аталган сынак ай сайын 2016-жылдын март айына чейин өткөрүлөт.
"Азаттык" жана адам укугу
10-декабрда Бишкекте башталган Адам укуктарына арналган "Бир дүйнө - Кыргызстан" эл аралык кинофестивалы "Азаттык" радиосунун кабарчысы Уланбек Эгизбаев тарткан "Кыял" тасмасы менен ачылды.
Тасмада Кочкор районунун Ак-Учук айылынын тургуну, тубаса майып, 10-класстын окуучусу Нургазы Жакшылык уулунун кыялы баяндалат.
Өз алдынча баса албагандыктан аны сегиз жылдан бери иниси коляска менен мектепке сүйрөп барып, сүйрөп келчү. Тасмага тартылып жатып Нургазы инисин Дастанды убара кылбай, квадроцикл менен мектепке барууну кыялданарын айтып берген.
Тасма “Азаттыктын” сайтына жарыялангандан кийин “Элим барсыңбы” кайрымдуулук фонду аркылуу атын атагысы келбеген 23 жаштагы кыз Нургазынын кыялын орундатып, квадроцикл сатып берди.
Нургазынын кыялы орундалганын чагылдырган экинчи тасма “Азаттыктын” сайтында, социалдык баракчаларында көрүүчүлөрдүн кызуу талкуусун жаратты. Тасма орус тилине которулуп, "Настоящее Время" кызматынын фейсбуктагы баракчасы аркылуу 236 341 жолу көрүлүп 4172 жолу бөлүшүлсө, "Ал-Жазира" телеканалы англис тилине которгон. Эл аралык телеканалдын фейсбуктагы баракчасы аркылуу тасма 790024 жолу көрүлүп, 5396 жолу бөлүшүлгөн.
"Бир дүйнө - Кыргызстан" даректүү тасмалар фестивалында "Азаттыктын" журналисттери Санжар Эралиев менен Жанарбек Жолдошбаев тарткан “Өгөйлөнгөн келиндер” тасмасы да аялдардын укуктарын мыкты чагылдырганы үчүн атайын сыйлыкка татыды.
"Өгөйлөнгөн келиндер"
Сыйлыкты Британиянын Согуш жана Тынчтыкты чагылдыруу институтунун (IWPR) регионалдык жетекчиси Абахон Султанзаров тапшырып, “Тасма элдин көзүнө көрүнбөгөн, мамлекеттик камкордуктан оолак калган кыйын абалдагы аялдардын жашоосун чагылдырат” деп белгиледи.
Фильмде Кыргызстандан Өзбекстанга, Өзбекстандан Кыргызстанга келин болуп, бирок ондогон жылдардан бери жарандык ала албай, паспорту жок жүргөн аялдардын көйгөйлөрү чагылдырылган.
"Азаттык" жана жеткинчектер
Кыргызстандын Малайзиядагы элчилиги жана жалпыга маалымдоо каражаттары окуучулар арасында "Кыргыз жеримдин гүлдөп өсүшүн каалайм" (Я хочу, чтобы Кыргызстан процветал) аттуу дилбаяндар сынагын жарыялады.
Жалпыга маалымдоо каражаттарына өз-өзүнчө аймактар бөлүштүрүлгөн. "Азаттык" радиосу бир ай бою Жалал-Абад облусундагы мектеп окуучуларынын дилбаяндарын кабыл алды. Бул облустан "Азаттыкка" кыргыз жана орус тилдеринде жазылган жүздөн ашуун дилбаян келип түштү. Алардын көбү атайын баракчабызга жарыяланды. Окуучулардын дилбаяндарынын ичинен Миң-Өрүк айылында жашаган 6-класстын окуучусу Зыягүл Искендерова жеңүүчү деп табылды.
