БАЛАМА ТАРИХ

"Ресей "отаршыл" дегеннен қашады". 1916 жылғы көтеріліс кезіндегі зорлық-зомбылық пен аштық

1916 жылы Ресей патшасының Түркістан өлкесі мен ішінара Сібірдегі "бұратана" ұлттардың 19-43 жас аралығындағы ер азаматтарын майдандағы қара жұмысқа алу жайлы жарлығы қазақ даласы мен Орта Азияда көтеріліске ұласты. Көтерілісті басып-жаншыған патша әскерінен қашқан қазақ пен қырғыз Қытайға босыды.

ГУЛАГ Совет билігіне не үшін қажет болды?

Ресей билігі еңбек мигранттарына балама ретінде сотталғандарды пайдалануды қарастырып отыр. Мәскеудің бұл жоспары Совет Одағының 1930-50 жылдардағы ГУЛАГ жүйесін еске түсіреді.

"Бізде шаң басып, мүлде ашылмаған құжат көп". Репрессия құрбандарын ақтау қалай жүріп жатыр?

Қазақстанда бүгін, 31 мамыр – саяси қуғын-сүргін және ашаршылық құрбандарын еске алу күні. Былтыр 24 қарашада Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев саяси қуғын сүргін құрбандарын ақтау жөнінде комиссия құрған. Комиссия қалай жұмыс істеп жатыр? Құрбандарды ақтау процесі қай деңгейде? Осы сауалдарды жұмыс тобына енген тарихшы Арайлым Мұсағалиевадан сұрады.

Жаңаөзен, девальвация, оппозицияны жаншу. Қазақстан тарихы оқулығына енбей қалған оқиғалар

Қазақстан тарихы оқулықтарында теңгенің құнсызданғаны, Шаңырақ пен Жаңаөзен оқиғасы, саяси қайраткерлердің қазасы туралы айтылмайды.

Шашылған мәйіттер және аш жетімдер. Голодомордың жарияланбаған суреттері

Совет билігі Голодоморды фотоға түсіруге тыйым салған. Украинада қолдан ұйымдастырылған аштыққа дәлел болатын суреттер сирек, бірақ бар. Канаданың Торонто қаласындағы Голодоморды зерттеу бойынша ғылыми орталық сондай жүздей суретті жинап, Holodomor Photo Directory сайтына жариялады.

Совет халықтарының тағдырын шешкен Рига келісіміне 100 жыл. Құжаттың ызғары әлі сезіледі

1921 жылы 18 наурыз күні Латвия астанасы Ригада поляк, украин, беларусь және литва халықтарының тағдырын анықтайтын келісім жасалды – Польша мен Советтік Ресей Шығыс Еуропа жерін бөлісті. Бірінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі бейберекет кезеңде жасалған бұл келісімнің әсері әлі де байқалады.

"Халқым үшін қаралы күн". Балқар халқы 8 наурызды неге тойламайды?

Балқар халқы үшін 8 наурыз осыдан 77 жыл бұрын болған депортацияны еске алу күні. Ол кезде 37 мың адам, негізінен қарттар, әйелдер мен балалар Орта Азия мен Қазақстанға жер аударылған. Бірнеше жылда олардың жартысынан көбі аштық, суық пен аурудан көз жұмған.

Батырдан жауға айналған теңізшілер. Большевиктер Кронштадт көтерілісін қалай басты?

Қазақстанға жер аударылып, 1954 жылы Грозныйға жарысқа барған шешен боксшының хикаясы

Сталиндік депортация – Ресей халықтарының әлі күнге орны жазылмаған жарасы іспетті. Осы күндері шешендер мен ингуштардың Қазақстан мен Орта Азияға жер аударылғанына 77 жыл толып отыр.

Әшімбаевтың ашаршылықты "саясиландырмау" туралы сөзіне сарапшылар не дейді?

20 ғасырдың 20-30 жылдары қазақ жерінде болған ашаршылыққа арналған жиында парламент сенатының төрағасы Мәулен Әшімбаев ашаршылықты "саясиландырмауға" шақырды. Ал қоғамда ашаршылыққа саяси тұрғыдан әділ баға берілген жоқ деп санайтындар бар.

Алтынбектің қазасы. Құпиясы ашылмаған қастандық

2006 жылғы ақпанда оппозиция лидері Алтынбек Сәрсенбайұлын екі көмекшісімен қоса атып өлтірді. Бұған дейін екі рет сот өтіп, "кісі өлтіруге тапсырыс беруші" мен "орындаушы" адамдарға үкім шықты. Марқұмның туыстары мен серіктері "саяси қастандықтың құпиясы әлі толық ашылған жоқ" деп біледі.