Прэзыдэнт ЗША Дональд Трамп рэзка раскрытыкаваў прэзыдэнта Ўкраіны Ўладзіміра Зяленскага, назваўшы яго «дыктатарам», які рызыкуе страціць сваю краіну, калі ня будзе «дзейнічаць хутка», паведамляе Радыё Свабодная Эўропа\Радыё Свабода.
У сваёй самай жорсткай крытыцы ўкраінскага лідэра на сёньняшні дзень Трамп напісаў у паведамленьні на сваёй плятформе Truth Social 19 лютага:
«Дыктатар бяз выбараў, Зяленскі павінен дзейнічаць хутка, інакш у яго не застанецца краіны».
Згодна з украінскім заканадаўствам, выбары ва Ўкраіне ня могуць праводзіцца ва ўмовах ваеннага становішча, якое дзейнічае з моманту пачатку поўнамаштабнага ўварваньня Расеі ў лютым 2022 году.
Трамп таксама напісаў, што «Зяленскі, верагодна, хоча захаваць „кармушку“», відавочна, маючы на ўвазе заходнюю дапамогу. «Я люблю Ўкраіну, але Зяленскі правёў жахлівую працу, яго краіна разбураная, і МІЛЬЁНЫ людзей загінулі дарма».
Заява Трампа прагучала празь некалькі гадзін пасьля таго, як Зяленскі 19 лютага зноў выказаў занепакоенасьць з нагоды праведзеных у Саудаўскай Арабіі перамоваў ЗША і Расеі па спыненьні поўнамаштабнага расейскага ўварваньня ва Ўкраіну, якое пачалося амаль тры гады таму.
Міністар замежных спраў Украіны Андрэй Сібіга 19 лютага заявіў, што «ніхто ня можа прымусіць Украіну здацца».
«Украіна вытрымала самы жудасны ваенны напад у сучаснай гісторыі Эўропы і тры гады татальнай вайны. Народ Украіны і яе прэзыдэнт адмовіліся паддацца ціску Пуціна. Ніхто ня можа прымусіць Украіну здацца. Мы будзем бараніць сваё права на існаваньне», — напісаў Андрэй Сібіга ў сацыяльнай сетцы Х.
На прэс-канфэрэнцыі ў Кіеве раней у той жа дзень Зяленскі заявіў, што перамовы на высокім узроўні ў Эр-Рыядзе, у якіх прынялі ўдзел дзяржсакратар ЗША Марка Рубіё і міністар замежных спраў Расеі Сяргей Лаўроў, былі накіраваныя на «вывядзеньне [прэзыдэнта Расеі Уладзіміра] Пуціна з ізаляцыі» і патэнцыйна могуць прывесьці да зьмены геапалітычнай дынамікі.
«Злучаныя Штаты дапамаглі Пуціну выйсьці са шматгадовай ізаляцыі... Пуцін і расейцы вельмі гэтаму радыя», — заявіў Зяленскі, дадаўшы, што «ўчора быў намёк на тое, што Расея зьяўляецца ахвярай, а гэта нешта новае».
Днём раней Трамп, здавалася, абвінаваціў Зяленскага ва ўварваньні Расеі ва Ўкраіну, заявіўшы, што ён «расчараваны» скаргамі Зяленскага на тое, што яго выключылі зь перамоваў паміж ЗША і Расеяй аб спыненьні вайны:
«Сёньня я пачуў: „ну нас не запрасілі“. Ну, вы былі там тры гады», — заявіў Трамп, маючы на ўвазе Ўкраіну. «Вам ня трэба было гэта пачынаць. Вы маглі б заключыць угоду».
На прэс-канфэрэнцыі ў Флорыдзе пасьля перамоваў у Эр-Рыядзе 18 лютага Трамп не патлумачыў, што ён меў на ўвазе, калі рабіў свае заўвагі, але ён часта вінаваціў у вайне жаданьне Ўкраіны ўступіць у NATO.
Экспэрты гавораць, што поўнамаштабнае ўварваньне Расеі было выкліканае імпэрскімі амбіцыямі прэзыдэнта Расеі Ўладзіміра Пуціна, а не амбіцыямі Ўкраіны ўступіць у NATO, якія ў той час не карысталіся вялікай падтрымкай Захаду.
Зяленскі ўзьняў пытаньне аб уваходжаньні Ўкраіны ў Альянс на сваёй прэс-канфэрэнцыі 19 лютага, указаўшы на абмежаваныя магчымасьці забесьпячэньня гарантыяў бясьпекі для сувэрэнітэту Ўкраіны.
«Я настойваў на [сяброўстве Ўкраіны ў] NATO, але вы ведаеце, якія былі адказы», — сказаў ён, выказаўшы здагадку, што шлях да далучэньня Ўкраіны да Паўночнаатлянтычнага альянсу застаецца складаным.
«Гарантыі бясьпекі цалкам залежаць ад нашых партнэраў», — дадаў ён, паўтарыўшы, што бясьпека Ўкраіны ў значнай ступені залежыць ад падтрымкі Захаду.
Увечары 19 лютага Зяленскі паведаміў, што «меў добрую і зьмястоўную размову» з генэральным сакратаром NATO Маркам Рутэ. Паводле прэзыдэнта Ўкраіны, ён падзяліўся з Рутэ падрабязнасьцямі сваёй сустрэчы з Рэджэпам Эрдаганам, падчас якой абмяркоўвалі «ролю Турэччыны ў забесьпячэньні гарантыяў бясьпекі» для Ўкраіны. Зяленскі адзначыў, што «ў гэтым працэсе Ўкраіне неабходна шырокае прадстаўніцтва ад краінаў Эўропы, уключаючы Вялікую Брытанію і Турэччыну, і ЗША». Марк Рутэ, паводле Зяленскага, распавёў яму пра сваю сустрэчу з Кітам Келагам.
«Важныя паведамленьні супадаюць з нашай мэтай дасягненьня гарантаванага міру, а ня толькі часовага спыненьня агню. Павінна быць упэўненасьць, што Пуцін ня вернецца са сваёй вайной празь некалькі месяцаў ці гадоў. Мы таксама абмеркавалі нашы будучыя кантакты з партнэрамі і ўзгаднілі далейшыя крокі. Мы ня можам дазволіць Пуціну зноў усіх падмануць. Перад любымі патэнцыяльнымі перамовамі ўсе партнэры павінны дакладна разумець, што моцныя гарантыі бясьпекі зьяўляюцца прыярытэтам для дасягненьня трывалага міру» — заявіў Зяленскі і падзякаваў генсакратару NATO «за падтрымку і дапамогу».
Нягледзячы на геапалітычныя выклікі, Зяленскі раней прадэманстраваў сваю гатоўнасьць да перамоваў, але падкрэсьліў патрэбу Ўкраіны ў надзейнай абароннай дапамозе, заявіўшы, што яго краіна «гатовая да перамоваў, да дыялёгу. Нам патрэбная абарона, якую можа даць Захад».
«Наша войска адрозьніваецца ад таго, што было ў пачатку расейскай агрэсіі, — дадаў ён. — Цяпер наша войска наймацнейшае ў Эўропе. Мы можам упэўнена размаўляць з нашымі партнэрамі і ворагамі». Ён зноў падкрэсьліў неабходнасьць удзелу Кіева ў любых перамовах адносна вайны ва Ўкраіне, заявіўшы, што «ніякая ўгода немагчымая бяз нас».
Адказваючы на пытаньне журналіста аб жаданьні Трампа атрымаць кампэнсацыю ў абмен на сотні мільярдаў даляраў дапамогі, атрыманых ад ЗША, Зяленскі ўказаў, што ён адкрыты для абмеркаваньня доступу да мінэральных рэсурсаў Украіны, але падкрэсьліў неабходнасьць зьмястоўных перамоваў, а таксама адчувальных гарантыяў бясьпекі.
«Гэта несур’ёзная размова, калі лічба ў 500 мільярдаў даляраў зьяўляецца як аб’ём дапамогі, атрыманай Украінай. Я прадстаўляю Ўкраіну, і я не магу прадаваць Украіну», — сказаў ён.
Зяленскі таксама заклікаў спэцпрадстаўніка ЗША па Ўкраіне і Расеі Кіта Келага, які наведвае Кіеў 19 лютага, асабіста сустрэцца з украінскім народам, «асабліва з нашымі вайскоўцамі, якія змагаюцца за спыненьне ўварваньня Расеі», каб даведацца, што яны думаюць пра сытуацыю, цяперашняе кіраўніцтва Ўкраіны, заявы Трампа і перамовы ў Саудаўскай Арабіі.
Візыт Келага ва ўкраінскую сталіцу адбыўся пасьля таго, як Трамп заявіў, што цяпер ён адчувае сябе «значна больш упэўненым» у дасягненьні пагадненьня аб спыненьні канфлікту ва Ўкраіне пасьля перамоваў у Эр-Рыядзе 18 лютага, падчас якіх Масква і Вашынгтон пагадзіліся стварыць групы для перамоваў аб шляху спыненьня вайны.
«Я думаю, што ў мяне ёсьць сіла спыніць гэтую вайну», — сказаў ён журналістам, выступаючы на прэс-канфэрэнцыі ў сваім доме ў Мар-а-Ляга ў Флорыдзе.
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам. Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы пачалі бамбаваць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- З прыходам да ўлады ў ЗША Дональда Трампа рэзка актывізавалася тэма магчымых мірных перамоваў. Прэзыдэнт ЗША абнавіў свае патрабаваньні да эўрапейскіх краінаў-сяброў NATO павялічваць выдаткі на абарону. Таксама палітык заявіў, што хоча, каб Украіна дала Злучаным Штатам кантроль за сваімі радовішчамі рэдказямельных выкапняў у абмен на фінансавую падтрымку яе ваенных дзеяньняў супраць Расеі.
- У ноч на 14 лютага Расея бесьпілётнікам атакавала Чарнобыльскую АЭС, на саркафагу над разбураным у 1986-м пры чарнобыльскай катастрофе энэргаблёку пачаўся пажар, які ня могуць патушыць некалькі дзён.
- 12 лютага 2025 Трамп пагутарыў па тэлефоне з Пуціным, і 18 лютага 2025 году ў Эр-Рыядзе (Саудаўская Арабія) пачалася двухбаковая сустрэча з удзелам дзяржаўнага сакратара ЗША Марка Рубіё і кіраўніка МЗС Расеі Сяргея Лаўрова. Украіна на перамовы не запрошаная. Перад гэтым у Мюнхэне (Нямеччына) і Парыжы (Францыя) адбыліся, адпаведна, канфэрэнцыя па бясьпецы і саміт вядучых краінаў ЭЗ, але на іх так і ня выпрацавалі пляну доўгатэрміновай падтрымкі Ўкраіны. Акрамя таго, Вугоршчына — сябра Эўразьвязу, NATO і пры гэтым ляяльная да Расеі — дыстанцыявалася ад абмеркаваньня далейшай вайсковай дапамогі Кіеву, абвінаваціўшы іншыя краіны ў падбухторваньні далейшай вайны.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
Форум