Выбары ў Беларусі адбываюцца ва ўмовах палітычнага крызісу, шырокамаштабных рэпрэсій. З 1996 году ніводная выбарчая кампанія ў Беларусі не была прызнаная незалежнымі назіральнікамі транспарэнтнай і адпаведнай дэмакратычным стандартам.
Перадвыбарчая праграма Аляксандра Лукашэнкі пад назвай «Час абраў нас» нічым істотна не адрозьніваецца ад ягоных перадвыбарчых абяцаньняў мінулых гадоў.
У сваёй праграме Лукашэнка заклікае выбарнікаў аб'яднацца для абароны Беларусі «ад зьнешніх і ўнутраных пагрозаў» і зноў пужае магчымасьцю «агрэсіі і ўварваньня ў Беларусь». У сувязі з гэтым у праграме гаворыцца пра ўдасканаленьне Ўзброеных сілаў, разьвіцьцё вытворчасьці ўзбраеньня і супрацоўніцтва з Расеяй «для забесьпячэньня надзейных гарантыяў абароны».
Акрамя курсу на паглыбленьне партнэрства з Расеяй, Кітаем і дзяржавамі «далёкай дугі», Лукашэнка абяцае «накіраваць намаганьні на аднаўленьне дыялёгу з Захадам і нармалізацыю адносінаў з суседзямі».
У праграме Лукашэнка зноў абяцае «захаваць нязьменнымі прынцыпы сацыяльнай палітыкі ў адукацыі і мэдыцыне, падтрымку мацярынства, дзяцінства, пажылых людзей і людзей з абмежаванымі магчымасьцямі», палепшыць інфраструктуру населеных пунктаў, зрабіць даступным жыльлё, павысіць якасьць мабільнай сувязі і інтэрнэту, абяцае «новыя тэхналёгіі, канкурэнтаздольныя вытворчасьці, высокую якасьць, нулявую бюракратыю і канчатковае выкараненьне карупцыі» і інш.
Старшыня праўладнай Рэспубліканскай партыі працы і справядлівасьці Аляксандар Хіжняк у сваёй праграме пад лёзунгам «Беларусь 2030: пераемнасьць, стабільнасьць, разьвіцьцё» адзначае, што цяпер Беларусь сутыкаецца «з многімі зьнешнімі і ўнутранымі выклікамі і праблемамі», і прапануе шэраг крокаў, якія, на ягоную думку, могуць палепшыць сытуацыю. Прапановы Хіжняка нічым радыкальна не адрозьніваюцца ад абяцаньняў цяперашніх уладаў Беларусі.
«Пераемнасьць — у захаваньні дасягнутага. Стабільнасьць — у забесьпячэньні мірнага і камфортнага жыцьця. Разьвіцьцё — ва ўстойлівым руху наперад», — гаворыцца ў праграме Хіжняка.
«Найважнейшым прыярытэтам» Хіжняк называе захаваньне тэрытарыяльнай цэласнасьці і незалежнасьці Беларусі. Ён прапануе «разьвіваць магчымасьці» тэрытарыяльнай абароны, «умацоўваць кадравы патэнцыял» Узброеных сіл, праваахоўнікаў і сілавікоў, паляпшаць умовы іх службы, забясьпечыць кібэрбясьпеку.
У сацыяльнай сфэры Хіжняк прапануе павысіць мінімальную аплату працы, пашырыць магчымасьці для навучаньня і працы пажылых людзей і людзей з інваліднасьцю і інш. Хіжняк прапануе льготы і рознага кшталту падтрымку моладзі, а таксама дзяржаўную падтрымку семʼяў зь дзецьмі.
Сярод прапановаў Хіжняка — адраджаць вёску, палепшыць інфраструктуру і якасьць паслуг на вёсцы і ў малых гарадах. У эканоміцы Хіжняк прапануе арыентавацца на інавацыйныя падыходы і тэхналёгіі, павялічыць колькасьць прамысловых і тэхнапаркаў, падтрымліваць ініцыятыву малога і сярэдняга бізнэсу па разьвіцьці нацыянальных і рэгіянальных брэндаў і інш. У адукацыі ён прапануе разьвіваць навучаньне ў сфэры тэхналёгіяў, субсыдаваць падрыхтоўку кадраў на вытворчасьці, забясьпечыць інтэграцыю навукі і бізнэсу. Таксама Хіжняк плянуе ўмацоўваць міжнароднае супрацоўніцтва, разьвіваць культурны абмен, дамагацца адмены санкцыяў і інш.
Кіраўнік праўладнай Лібэральна-дэмакратычнай партыі Беларусі Алег Гайдукевіч у сваёй перадвыбарчай праграме «За моцную Беларусь!» раскрытыкаваў падзеі 2020 году і выступіў супраць вулічных пратэстаў. На думку Гайдукевіча, у 2020 годзе Беларусь «хацелі проста зьнішчыць», таму, паводле яго, неабходна «на заканадаўчым узроўні абмежаваць удзел у выбарах палітыканаў, некампэтэнтных палітыкаў, здраднікаў і прадстаўнікоў пятай калёны».
У сваёй праграме Гайдукевіч, які зьяўляецца прыхільнікам Аляксандра Лукашэнкі, абяцае падтрымку войска і сілавікоў, беларускай культуры і мастацтва, традыцыйнай царквы, выступае за «прапаганду культу сям’і» і «беларускіх традыцыйных каштоўнасьцяў». Ён лічыць неабходным «жорстка рэагаваць на любыя спробы ўмяшаньня ва ўнутраныя справы» Беларусі, абяцае актыўна падтрымліваць інтэграцыйныя працэсы на постсавецкай прасторы і вітае супрацоўніцтва з «краінамі далёкай дугі».
У праграме, сярод іншага, гаворыцца пра павелічэньне даходаў насельніцтва, спрашчэньне падатковага заканадаўства, прыцягненьне інвэстыцыяў, «лібэралізацыю ў сфэры адказнасьці за эканамічныя злачынствы» і інш. Гайдукевіч падтрымлівае намаганьні дзяржавы па захаваньні прамысловых прадпрыемстваў, разьвіцьцё «фэрмэрскай ініцыятывы» і «прыватнага аграсэрвісу», а таксама «малы і сярэдні бізнэс у сфэры навукі і вытворчасьці».
Раней свае праграмы прэзэнтавалі Ганна Канапацкая і Сяргей Сыранкоў.
Ніводзін з кандыдатаў у час збору подпісаў і ў час выступаў на тэлевізіі і радыё не крытыкаваў Аляксандра Лукашэнку і не прапаноўваў выбраць прэзыдэнтам новага чалавека.
Выбары 2025 году ў Беларусі
- Выбары прэзыдэнта Беларусі прызначылі на 26 студзеня 2025 году — нашмат раней, чым можна было чакаць. Такое рашэньне ўхвалілі на пасяджэньні Палаты прадстаўнікоў 23 кастрычніка. Паводле заканадаўства, сёмыя прэзыдэнцкія выбары ў Беларусі павінны адбыцца не пазьней за 20 ліпеня 2025 году.
- Аляксандар Лукашэнка ўжо заявіў пра намер працягнуць сваю ўладу над краінай яшчэ прынамсі на пяць год. Гэта будуць ужо сёмыя выбары для аўтарытарнага кіраўніка дзяржавы. Колькі часу Лукашэнка застаецца ва ўладзе: онлайн-лічыльнік.
- Напярэдадні абвяшчэньня даты галасаваньня амбасадар Расеі ў Беларусі Барыс Грызлоў сказаў, што расейскі бок дапаможа Менску ў выпадку «спробаў дэстабілізацыі» ў часе выбараў, калі Беларусь зьвернецца па такую дапамогу.
- Офіс Сьвятланы Ціханоўскай, Аб’яднаны пераходны кабінэт і Каардынацыйная рада выпусьцілі сумесную заяву, у якой падкрэсьлілі, што цяперашняя электаральная кампанія праводзіцца ў сытуацыі глыбокага палітычнага крызісу ў Беларусі, а Аляксандар Лукашэнка незаконна ўтрымлівае ўладу шляхам рэпрэсіяў супраць беларускага грамадзтва, і заклікалі беларусаў «выказаць свой пратэст шляхам галасаваньня супраць усіх, хто крадзе нашае права голасу».
- Раней дэмакратычныя сілы Беларусі ўжо неаднаразова заяўлялі, што будуць дабівацца непрызнаньня гэтых выбараў міжнароднай супольнасьцю.
- Папярэднія выбары 9 жніўня 2020 году прайшлі ва ўмовах масавых фальсыфікацыяў і адзначыліся самымі масавымі пратэстамі за ўсю гісторыю незалежнай Беларусі. Вынікі выбараў не былі прызнаныя міжнароднай супольнасьцю, краіны Захаду неаднойчы ўводзілі санкцыі супраць рэжыму Лукашэнкі, якога ня лічаць легітымным прэзыдэнтам Беларусі.
- Палітычны крызіс, які ўзьнік пасьля выбараў 2020 году ў Беларусі, і шырокамаштабныя рэпрэсіі ў краіне працягваюцца да гэтага часу.
- У турмах Беларусі застаецца каля 1,3 тысячы чалавек, якіх праваабаронцы прызналі палітвязьнямі (колькасьць асуджаных з палітычных матываў значна большая). З 2020 году праваабарончаму цэнтру «Вясна» вядомыя прозьвішчы сама меней 7400 фігурантаў крымінальных палітычных спраў у Беларусі, заведзеных з палітычных матываў. Зь іх 6013 чалавек ужо асудзілі (як мінімум 2336 чалавек — на пазбаўленьне волі, 681 — на «хімію»). Больш за 50 тысяч чалавек затрымлівалі з палітычных матываў.
- У сувязі з пагрозай палітычнага перасьледу Беларусь пасьля 2020 году, паводле розных ацэнак, пакінулі сотні тысяч беларусаў: сацыёляг Генадзь Коршунаў у траўні 2024-га ацэньваў маштаб палітычнай эміграцыі ў 500-600 тысяч чалавек, намесьнік кіраўніка МУС Карпянкоў у кастрычніку 2023 году казаў, што з 2020 году зь Беларусі зьехалі 350 тысяч чалавек.
- У Беларусі ліквідавалі амаль амаль усе палітычныя партыі, засталіся толькі 4 праўладныя партыі. Агулам грамадзкі сэктар краіны, пачынаючы з пасьлявыбарчага пэрыяду 2020 году, страціў ужо сама меней 1838 некамэрцыйных арганізацыяў (сярод іх грамадзкія аб’яднаньні, прафсаюзы, палітычныя партыі, фонды, недзяржаўныя ўстановы, асацыяцыі, рэлігійныя арганізацыі і інш.).
- Пасьля выбараў 2020 году ў Беларусі прызналі «экстрэмісцкімі фармаваньнямі/арганізацыямі» і заблякавалі практычна ўсе незалежныя СМІ, журналісты гэтых мэдыя сутыкнуліся з затрыманьнямі, арыштамі, ператрусамі, адміністрацыйным і крымінальным перасьледам, многія вымушана пакінулі краіну і працягнулі працаваць з-за мяжы. За кратамі ў Беларусі цяпер застаюцца 36 прадстаўнікоў мэдыя.
- 97% членаў выбаркамаў працавала на папярэдніх выбарах, вынікае з дакладу ініцыятывы былых сілавікоў BelPol.
Форум