Аўтары дакладу гавораць пра тое, што звыклы парадак міжнароднага супрацоўніцтва аказаўся малаэфэктыўны для разьвязваньня новых палітычных крызісаў. Краіны сьвету сталі менш супрацоўнічаць адна з адной і часьцей кіравацца толькі ўласнымі інтарэсамі. У выніку, лічаць экспэрты, у большасьці цяперашніх крызісаў прайграюць усе ўцягнутыя бакі і расьце палітычная нявызначанасьць.
Аналізуючы сытуацыю ва Ўсходняй Эўропе, аўтары дакладу зазначаюць, што «імпэрскія амбіцыі Масквы ўжо прывялі да вайны і перакрэсьлілі ўсе пляны на сумесную працу адносна бясьпекі ў агляднай будучыні». У выніку прайграюць усе: Украіна рызыкуе самім сваім існаваньнем як незалежная дзяржава, але вайна таксама наносіць вялікую шкоду насельніцтву Расеі, а Эўропа больш ня можа атрымліваць звыклыя выгады ад мірнага існаваньня і вымушаная ўкладаць фінансы і намаганьні ва ўласную абарону і ў падтрымку Ўкраіны.
Пры гэтым, як адзначаюць аўтары дакладу, амаль праз два гады вайны страх перад Расеяй у сьвеце значна зьнізіўся. Паводле апытаньняў, цяпер Расею як галоўную пагрозу бясьпецы згадваюць толькі жыхары Вялікай Брытаніі і Японіі. Для грамадзян Нямеччыны ў іх рэйтынгу пагроз Расея стаіць на сёмым месцы, для італьянцаў — на 12-м. Шмат у якіх краінах людзей больш турбуюць масавая міграцыя, радыкальны ісламізм, у прыватнасьці палітыка Ірану, і зьмены клімату. У Кітаі і ЗША галоўнай пагрозай грамадзяне называюць кібэратакі.
Многія назіральнікі занепакоеныя ростам напружанасьці ў Індыйска-Ціхаакіянскім рэгіёне і мілітарызацыяй Кітаю. Празь яе шмат якія краіны рэгіёну шукаюць больш шчыльных сувязяў з ЗША і імкнуцца зьменшыць эканамічную залежнасьць ад Пэкіну, што пагаршае палітычнае і эканамічнае становішча і Кітаю, і іх саміх.
Гэтак жа, на думку экспэртаў, «усе прайграюць» ад эскаляцыі гвалту на Блізкім Усходзе. Пасьля нападу 7 кастрычніка 2022 году ісламісцкай групоўкі ХАМАС, прызнанай тэрарыстычнай у ЗША і ЭЗ, Ізраіль ня толькі панёс страты сярод мірных жыхароў, але страціў само адчуваньне бясьпекі. Яго ўдары ў адказ прыводзяць да масавых стратаў сярод жыхароў сэктару Газа і да гуманітарнага крызісу там. Таксама ёсьць небясьпека, што нестабільнасьць распаўсюдзіцца на іншыя краіны рэгіёну, дзе дзейнічаюць ісламісцкія групоўкі, якія падтрымліваюцца Іранам.
Падобныя тэндэнцыі адзначаюцца ў Афрыцы, дзе летась у Буркіна-Фасо, Малі і Нігеры адбыліся вайсковыя перавароты. Мясцовыя жыхары губляюць шанцы на дэмакратычны прагрэс, а ЗША і ЭЗ — дамоваздольных партнэраў.
Аналітыкі падкрэсьліваюць, што ва ўмовах нестабільнасьці зьніжаецца ўзровень супрацоўніцтва паміж дзяржавамі і цэлымі рэгіёнамі і павышаецца ўзровень суперніцтва. Гэта перашкаджае сумеснай працы ў галіне эканомікі, кліматычнай палітыкі і тэхнічнага прагрэсу. «Існуе рэальная рызыка ўзьнікненьня замкнёнага кола, калі ўсё больш краін будуць уцягнутыя ў сытуацыю, дзе прайграюць усе, і гаворка ідзе не пра тое, хто атрымае больш выгады, але толькі пра тое, хто менш прайграе», — заключаюць яны.
Чарговая Мюнхэнская канфэрэнцыя аб бясьпецы адбудзецца на гэтым тыдні. Чакаецца ўдзел прэзыдэнта Украіны Ўладзіміра Зяленскага, а таксама кіраўнікоў зьнешнепалітычных ведамстваў вядучых заходніх краін.
16-18 лютага на Мюнхэнскай канфэрэнцыі выступіць дэмакратычная лідэрка Беларусі Сьвятлана Ціханоўская, запрошаная кіраўніцтвам гэтага форуму. Ціханоўская выступіць у асноўнай праграме канфэрэнцыі наконт ролі Беларусі ў рэгіянальнай бясьпецы і сытуацыі ўнутры краіны.
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам. Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы пачалі бамбаваць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- З прыходам да ўлады ў ЗША Дональда Трампа рэзка актывізавалася тэма магчымых мірных перамоваў. Прэзыдэнт ЗША абнавіў свае патрабаваньні да эўрапейскіх краінаў-сяброў NATO павялічваць выдаткі на абарону. Таксама палітык заявіў, што хоча, каб Украіна дала Злучаным Штатам кантроль за сваімі радовішчамі рэдказямельных выкапняў у абмен на фінансавую падтрымку яе ваенных дзеяньняў супраць Расеі.
- У ноч на 14 лютага Расея бесьпілётнікам атакавала Чарнобыльскую АЭС, на саркафагу над разбураным у 1986-м пры чарнобыльскай катастрофе энэргаблёку пачаўся пажар, які ня могуць патушыць некалькі дзён.
- 12 лютага 2025 Трамп пагутарыў па тэлефоне з Пуціным, і 18 лютага 2025 году ў Эр-Рыядзе (Саудаўская Арабія) пачалася двухбаковая сустрэча з удзелам дзяржаўнага сакратара ЗША Марка Рубіё і кіраўніка МЗС Расеі Сяргея Лаўрова. Украіна на перамовы не запрошаная. Перад гэтым у Мюнхэне (Нямеччына) і Парыжы (Францыя) адбыліся, адпаведна, канфэрэнцыя па бясьпецы і саміт вядучых краінаў ЭЗ, але на іх так і ня выпрацавалі пляну доўгатэрміновай падтрымкі Ўкраіны. Акрамя таго, Вугоршчына — сябра Эўразьвязу, NATO і пры гэтым ляяльная да Расеі — дыстанцыявалася ад абмеркаваньня далейшай вайсковай дапамогі Кіеву, абвінаваціўшы іншыя краіны ў падбухторваньні далейшай вайны.
- У красавіку высьветлілася, што мірныя перамовы пакуль ня маюць посьпеху, а тым часам Украіна заявіла, што ведае імёны 155 кітайскіх наймітаў, якія падпісалі кантракты з Расеяй і пайшлі на вайну. Афіцыйны Пэкін заявіў, што сваіх грамадзянаў на вайну не адпраўляў, а наадварот, раіў жыхарам краіны трымацца падалей ад абодвух бакоў.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
