Пра гэта сёньня паведамляе інфармацыйнае агенцтва «Позірк» са спасылкай на допіс у Фэйсбуку дачкі Зісера Яўгеніі Чарняўскай.
Паводле яе слоў, «КДБ адціснуў» ня толькі асноўны дамэн tut.by, але і «ўсе астатнія важныя (і нятанныя)» — afisha.by, jenny.by, newstut.by, rebenok.by, tutby.by».
Чарняўская падкрэсьліла, што ўсе дамэны «належалі маёй сямʼі і кампаніі».
«Усё адбылося за паўтара тыдня ў аднабаковым парадку без варыянтаў рашэньня. Ну, гэта значыць з варыянтам, вядома, — „зьявіцца асабіста ў офіс рэгістратара для ліквідацыі парушэньняў“. Варыянт перадаць пашпарт і адправіць чалавека з даверанасьцю для зьверкі пашпартных дадзеных беларускім уладам не падышоў», — адзначыла Яўгенія, якая цяпер жыве за мяжой.
«Яны вельмі хацелі мяне бачыць асабіста, — дадала яна. — Засумавалі! Ложак у СІЗА вызваляць, час на допыты выдзеляць у прайм-тайм».
Яўгенія Чарняўская сьцьвярджае, што «парушэньнем паслужылі раптоўна зьмененыя на няправільныя дадзеныя майго пашпарта (дата нараджэньня) у асабістым кабінэце правайдэра hoster.by».
«Пры маёй спробе зьмяніць іх у асабістым кабінэце на сайце хостэра дадзеныя зноў ператвараліся ў няправільныя. Цуды нейкія! Я паспрабавала перапісвацца са службай падтрымкі. Але ніякай, уласна, падтрымкі не атрымала», — напісала дачка Зісера.
На яе думку, hoster.by «проста паслухмяна выканаў загад» Апэратыўна-аналітычнага цэнтру пры адміністрацыі Аляксандра Лукашэнкі.
Чарняўская ўдакладніла, што прэтэнзій да правайдэра ў яе няма: «Яны ў Беларусі, ім страшна, яны мусяць выконваць загады ўладаў. Кат ёсьць кат, ён працуе пры двары і ня сьмее не паслухацца. Праўда, не асуджаю, сытуацыя далікатная».
Улады разграмілі найбуйнейшы недзяржаўны інтэрнэт-партал Беларусі tut.by у траўні 2021 году. Было затрымана 15 супрацоўнікаў. Частку зь іх пасьля адпусьцілі і памілавалі. 17 сакавіка 2023 году Менскі гарадзкі суд прыгаварыў галоўную рэдактарку парталу Марыну Золатаву і гендырэктарку «ТУТ БАЙ МЕДЫА» Людмілу Чэкіну да 12 гадоў пазбаўленьня волі (абедзьве прызнаныя палітзьняволенымі).
Іншыя абвінавачаныя — рэдактарка палітыка-эканамічнага блёку Вольга Лойка, журналістка Алена Талкачова і юрысконсульт Кацярына Ткачэнка — на працэс не зьявіліся, бо пасьля вызваленьня з-пад варты пакінулі Беларусь. Іх абвясьцілі ў вышук.
Частка каманды tut.by, якая засталася на волі, пакінула краіну і ў ліпені 2021 году стварыла праект «Люстэрка». У Беларусі і Расеі доступ да сайта «Люстэрка» заблякаваны.
Hoster.by — адзін з праектаў Зісера. Кампанія працягвае працу ў Беларусі.
У лістападзе hoster.by стаў арганізатарам форуму ў Менску па кіраваньні інтэрнэтам Belarus IGF — гэта частка глябальнага Internet Governance Forum, які праводзіцца па ўсім сьвеце пад эгідай ААН з 2006 году. Правайдэр займеў падтрымку Міністэрства сувязі і інфарматызацыі і Міністэрства інфармацыі.
Генэральны дырэктар ТАА «Надзейныя праграмы» (брэнд Нoster.by) Сяргей Павалішаў фігураваў у «справе tut.by», знаходзіўся пад вартай з траўня па верасень 2021 году, у красавіку 2022-га быў памілаваны.
Змаганьне ўлады супраць недзяржаўных СМІ
Пасьля сфальшаваных прэзыдэнцкіх выбараў 2020 году і сілавога здушэньня агульнанацыянальных пратэстаў аўтарытарны рэжым Аляксандра Лукашэнкі пачаў сыстэматычна выкарыстоўваць антыэкстрэмісцкае заканадаўства для барацьбы з іншадумствам, ліквідацыі незалежных мэдыя і перасьледу палітычных апанэнтаў.
Улады заблякавалі сайты незалежных мэдыя і спынілі публікацыю непадкантрольных друкаваных выданьняў, пазбавілі акрэдытацыі журналістаў іншаземных мэдыя і разграмілі офісы самых уплывовых СМІ. Сотні беларускіх рэпартэраў прайшлі праз арышты, дзясяткі застаюцца ў турмах. Усе незалежныя мэдыя, якія асьвятляюць грамадзка-палітычны парадак дня ў Беларусі, цяпер працуюць выключна з-за мяжы.
Ад 2021 году ўлады пачалі масава абвяшчаць вэб-сайты і асобныя ўліковыя запісы ў сацыяльных сетках незалежных мэдыя, палітычных і грамадзкіх арганізацый, ініцыятыў і проста блогераў «экстрэмісцкімі матэрыяламі», а іх аўтараў «экстрэмісцкімі фармаваньнямі» — часта без судовага разгляду.
Рэспубліканскі сьпіс экстрэмісцкіх матэрыялаў вядзе Міністэрства інфармацыі Беларусі. На дадзены момант у сьпісе на 1469 старонках пералічаны тысячы «экстрэмісцкіх матэрыялаў», за выкарыстаньне якіх прадугледжаная адказнасьць. У сьпісе — сайты, тэлеграм-каналы, акаўнты, старонкі ў сацыяльных сетках, відэаролікі і артыкулы ў інтэрнэце, маркі, значкі, CD-дыскі, а таксама кнігі, у тым ліку мастацкія.
На канец 2024 году больш за 6500 онлайн-рэсурсаў былі забароненыя такім чынам. За любое ангажаваньне з уключанымі ў экстрэмісцкі сьпіс рэсурсамі — ці гэта «падабайка», ці камэнтар, ці падпіска на канал — у Беларусі пагражае крымінальная адказнасьць. Удзел у «экстрэмісцкім фармаваньні» можа карацца турэмным зьняволеньнем да 10 гадоў.
Ужо тысячы беларусаў прайшлі праз штрафы, арышты і турэмнае зьняволеньне за «экстрэмізм».
Паводле ацэнкі Ўпраўленьня Вярхоўнага камісара ААН у правах чалавека, улады Беларусі «выкарыстоўваюць ярлык „экстрэмізм“ для падаўленьня іншадумства, адвольна клясыфікуючы дзеяньні, апісаныя як распаўсюд ілжывай інфармацыі, абразу службовых асобаў, дыскрэдытацыю інстытутаў, арганізацыю масавых беспарадкаў, заклікі да санкцый і распальваньне сацыяльнай варожасьці, як „экстрэмісцкія“, якія падлягаюць крымінальнаму перасьледу».
