Віцэ-прэм’ер-міністар, міністар разьвіцьця грамадаў, тэрыторый і інфраструктуры Ўкраіны Аляксандар Кубракоў разам зь міністрам замежных спраў Дзьмітром Кулебам заявілі, што Расея наўмысна замаруджвае праверкі сухагрузаў у Чорным моры, каб перашкодзіць пастаўкам украінскага збожжа на замежны рынак.
«Прадстаўнікі Расеі ў складзе інспэкцыйных груп пры Супольным каардынацыйным цэнтры ў Стамбуле ўжо некалькі месяцаў запар сыстэмна затрымліваюць агляд караблёў, якія накіроўваюцца праз Басфор у або з украінскіх партоў.
У прыватнасьці, расейскія інспэктары сьвядома затрымліваюць тэрміны інспэкцый, рэгулярна патрабуюць нерэгламэнтаваную дакумэнтацыю, адмаўляюцца працаваць у працоўны час і шукаюць іншыя неабгрунтаваныя нагоды для спыненьня інспэктаваньня. Штодзень з заплянаваных 10 інспэкцый звычайна адбываецца менш за палову», — адзначаецца ў супольнай заяве украінскіх міністраў.
Паводле іх, праз такую палітыку Расеі сыстэматычна зьніжаецца аб’ём грузаў, якія перавозяцца ў рамках Чарнаморскай збожжавай ініцыятывы.
«Толькі за апошнія тры месяцы сьвет недаатрымаў 10 мільёнаў тон украінскіх прадуктаў харчаваньня, і гэтая нэгатыўная тэндэнцыя набірае абароты», — адзначылі Аляксандар Кубракоў і Дзьмітро Кулеба.
Украінскія міністры паведамілі, што з боку Расеі ў Басфоры ў чарзе чакаюць больш як 140 сухагрузаў, і большая іх частка знаходзіцца там звыш месяца.
Прадстаўнікі ўкраінскага ўраду заклікалі міжнародную супольнасьць, у тым ліку ААН і Турэччыну як гарантаў Чарнаморскай збожжавай ініцыятывы, патрабаваць ад Расеі тэрміновага спыніць штучныя перашкоды ў дзейнасьці збожжавага калідору ў Чорным моры.
Збожжавае пагадненьне падчас вайны
- Украіна — адзін з найбуйнейшых сусьветных экспартэраў збожжа. Расея пасьля свайго ваеннага ўварваньня заблякавала дзейнасьць чарнаморскіх партоў, дзе на сярэдзіну лета 2022 году назапасіліся мільёны тон харчоў.
- Масква сьцьвярджала, што вадаплавы са збожжам ня могуць выйсьці з прычыны ўкраінскіх мінаў у акваторыі. ААН папярэдзіла аб рызыках магчымага голаду — перш за ўсё ў бедных краінах Афрыкі і Азіі.
- Пасьля працяглых перамоў Расея і Ўкраіна заключылі 22 ліпеня 2022 году «збожжавую дамову» пры пасярэдніцтве ААН і Турэччыны. Першы карабель з харчамі выйшаў з Адэсы летась 1 жніўня.
- У канцы кастрычніка Расея спыніла ўдзел у гэтым пагадненьні праз атаку бесьпілётнікамі на караблі ў Севастопалі. Паводле Міністэрства абароны Расеі, пад ударам апынуліся караблі, залучаныя ў гарантаваньне бясьпекі «збожжавага калідору».
- МЗС Расеі абвінаваціла ў атацы Ўкраіну, якой, паводле расейскай вэрсіі, дапамагалі брытанскія спэцыялісты. У Лёндане гэтыя заявы зьняпраўдзілі, а ў Кіеве заявілі, што Масква толькі шукала нагоды, каб перастаць выконваць свае абавязаньні.
- Празь некалькі дзён Расея аднавіла дзейнасьць «збожжавага калідору», а ў лістападзе 2022 году заявілі аб падаўжэньні яго працы яшчэ на 120 дзён.
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам.
- Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы бамбяць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
