Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Нобэлеўскую прэмію па літаратуры атрымала францужанка Ані Эрно. Яе раман перакладзены і на беларускую


Нобэлеўскі камітэт прысудзіў прэмію ў літаратуры францускай пісьменьніцы Ані Эрно.

Ані Эрно 82 гады. Першы яе раман «Les Armoires vides» («Пустыя шафы») быў апублікаваны ў 1974 годзе. Асноўная частка твораў Ані Эрно напісаная на аўтабіяграфічным матэрыяле ў сацыялягічным стылі. Усе яе раманы так ці іначай адлюстроўваюць сапраўдныя эпізоды яе біяграфіі: дзяцінства, сацыяльную кар'еру, замужжа і мацярынства, адкрыцьцё ўласнай сэксуальнасьці, аборт, рак грудзей, хваробу і сьмерць маці.

Раманы Эрно, у якіх асабістыя ўспаміны накладаюцца на калектыўную памяць пакаленьня, уяўляюць сабой сапраўднае сьведчаньне эпохі, пісалі крытыкі. Па словах самой пісьменьніцы, ёй больш даспадобы пісаць ня ў рамках традыцыйных жанраў, а шукаць уласную форму самавыяўленьня.

Раман пісьменьніцы «Падзея» ў беларускім перакладзе Ўладзіслава Гарбацкага выйшаў летась у траўні ў Вільні ў выдавецтве Gudų Kultūros Draugija Lietuvoje (Таварыства беларускай культуры ў Літве) пры падтрымцы Цэнтру гендэрных дасьледаваньняў ЭГУ і Літаратурнай рэзыдэнцыі Граца (Аўстрыя). Раман «Падзея» («L’Événement») напісаны ў 1999 годзе і прысьвечаны балючай тэме спарону, які пісьменьніца зрабіла трыццаць шэсьць гадоў таму ў Францыі, калі аборты там яшчэ былі забароненыя.

У 2021 годзе сайт «Будзьма» сьцьвярджаў, што «Ані Эрно актыўна сочыць за падзеямі ў Беларусі і ўсім сэрцам салідарная зь беларусамі, асабліва беларускамі ў белым, якімі яна моўчкі захапляецца».

Сярод сёлетніх фаварытаў букмэкеры называлі францускага пісьменьніка Мішэля Ўэльбэка, брытанца Салмана Рушдзі, кэнійца Нгугі Ва Тхіонга, амэрыканца Стывэна Кінга, японца Харукі Муракамі ды іншых.

У іх ліку быў і ўкраінскі паэт Сяргей Жадан, пра ягонае намінаваньне ў сакавіку заявіла Акадэмія навук Польшчы. Некаторыя аглядальнікі лічылі, што існуе палітычная мэтазгоднасьць у тым, каб выбарам намінанта з Украіны падкрэсьліць антыкрамлёўскія настроі, і называлі Жадана ідэальным прэтэндэнтам, адзначаючы ягоную валянтэрскую дзейнасьць і актывізм.

  • Летась Нобэлеўскую прэмію ў літаратуры ўручылі танзанійскаму пісьменьніку Абдулразаку Гурна.
  • Сьвятлана Алексіевіч у 2015 годзе стала першай беларускай ляўрэаткай Нобэлеўскай прэміі ў літаратуры з фармулёўкай «за яе шматгалосую творчасьць — помнік пакутам і мужнасьці ў наш час»
  • Ужо вядомыя ляўрэаты прэміі 2022 году ў некалькіх намінацыях. Уладальнікам Нобэлеўскай прэміі ў мэдыцыне стаў швэдзкі біёляг Свантэ Паабо, які дасьледаваў ДНК вымерлых людзей. У фізыцы — француз Ален Аспэ, амэрыканец Джон Фрэнсіс Кляўзэр і аўстрыец Антон Цайлінгер, якія экспэрымэнтамі са зблытанымі фатонамі прасунулі наперад ужываньне квантавай мэханікі ў пабудове кампутараў і шыфраваньні інфармацыі. Нобэлеўскую прэмію ў хіміі ў 2022 годзе атрымалі навукоўцы з Амэрыкі Каралін Бэртоццы і Бары Шарплес, а таксама датчанін Мортэн Мэльдал «за распрацоўку мэтадаў клік-хіміі і біяортаганальнай хіміі».

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG