Праблемы з праграмным забесьпячэньнем Беларускай чыгункі пачаліся на трэці дзень вайны Расеі з Украінай.
Першай перастала працаваць сыстэма куплі квіткоў на пасажырскія цягнікі праз інтэрнэт. БЧ афіцыйна паведаміла пра гэта раніцай панядзелка 28 лютага. У навіне на сайце Беларускай чыгункі (на момант публікацыі ён не працуе) гаварылася, што сыстэма часова не працуе, а спэцыялісты паспрабуюць яе наладзіць у найбліжэйшы час. Зрабіць гэтага не ўдалося і праз тры дні.
У сераду 2 сакавіка сэрвіс па-ранейшаму не працуе. На чыгуначных вакзалах Беларусі, у тым ліку ў Менску, утварыліся чэргі з ахвочых купіць квіткі.
«Ніхто ня ведае, калі гэта скончыцца»
27 лютага, акрамя сэрвісу продажу квіткоў, атакавалі таксама ўнутраныя сыстэмы Беларускай чыгункі. У выніку рух цягнікоў быў часткова пераведзены ў ручны рэжым.
«Беларуская чыгунка пераведзеная на ручны рэжым працы, — паведаміў увечары 27 лютага тэлеграм-канал belzhd_live. — Дыспэтчарская цэнтралізацыя „Нёман“ выведзеная са строю. Спадарожнае праграмнае забесьпячэньне не працуе. Паступае інфармацыя, што Менскі і Аршанскі вузлы паралізаваныя».
Як паведаміў Свабодзе супрацоўнік БЧ, які працуе на адным з чыгуначных вузлоў, праблемы з аўтаматычным кіраваньнем цягнікоў сапраўды зьявіліся ў нядзелю 27 лютага і застаюцца дагэтуль. Паводле суразмоўцы, дыспэтчараў тэрмінова выклікаюць на працу, ім даводзіцца шмат перапрацоўваць, і «ніхто ня ведае, калі гэта скончыцца».
«Немагчымасьць купіць электронныя квіткі на сайце — гэта толькі адна праблема, — кажа суразмоўца. — Папраўдзе ўсё нашмат складаней, перабоі ў працы аўтаматыкі закранулі рух таварных цягнікоў. Там не хаос, вядома, але вялікія праблемы».
Адказнасьць за блякаваньне сыстэмаў Беларускай чыгункі ўзяла на сябе групоўка «Кібэрпартызаны». Адпаведнае паведамленьне зьявілася ў іхным тэлеграм-канале.
«Мэта атакі — затармазіць перакідваньне акупацыйных войскаў і даць украінцам больш часу на адбіцьцё нападу, — гаворыцца ў ім. — Зараз кампутарная сетка БЧ знаходзіцца ў стане каляпсу. Дарога пераходзіць у ручны рэжым кіраваньня, што істотна запаволіць рух цягнікоў, але ня створыць аварыйнай сытуацыі. На гэты момант таксама не працуюць сайты pass.rw.by, portal.rw.by, rw.by. Унутраная сетка будзе адключаная, пакуль войскі РФ не пакінуць тэрыторыю РБ і ўдзел вайсковых сілаў Беларусі ў фашысцкай агрэсіі ня спыніцца».
Чарговая атака на сыстэмы аўтаматызацыі Беларускай чыгункі адбылася ўдзень 2 сакавіка. Адказнасьць за яе таксама ўзялі на сябе хакеры з групоўкі «Кібэрпартызаны»
«Сёньня, у 12 гадзін менскага часу, была зроблена чарговая атака на сеткавую інфраструктуру Беларускай чыгункі, — гаворыцца ў паведамленьні на чыгуначным канале belzhd_live. — Не функцыянуюць на гэты момант: сыстэма ГВР (Графік выкананага руху), „Нататнік кіраўніка“, „Абанэнцкі пункт“, аўтаматызаваная сыстэма „Аўтадыспэтчар“ і іншае спадарожнае праграмнае забесьпячэньне. Закранутая сыстэма ДЦ „Нёман“ — назіраюцца праблемы з рухам цягнікоў».
Зьнішчэньне станцыяў рэгуляваньня руху цягнікоў
Пра тое, што дывэрсіі на чыгунцы закранаюць ня толькі праграмнае забесьпячэньне, стала вядома ў аўторак 1 сакавіка. У сацыяльных сетках зьявілася паведамленьне ініцыятывы BYPOL пра тое, што на чыгунцы зьнішчылі прынамсі дзьве так званыя шафы СЦБ — прылады, якія кіруюць сыгналізацыяй, цэнтралізацыяй і блякаваньнем руху на чыгунцы.
«Сёньня ўначы праведзены чарговыя акцыі простага дзеяньня, накіраваныя на блякаваньне руху чыгуначнымі шляхамі Беларусі для ўскладненьня, перш за ўсё, перамяшчэньня цягнікоў вайсковага прызначэньня, — гаворыцца ў паведамленьні BYPOL. — Зьнішчаныя шляхам падпалу дзьве шафы кіраваньня СЦБ на ўчастках абслугоўваньня Баранавіцкага і Гомельскага аддзяленьняў БЧ, што парушыла працу сьвятлафораў і стрэлачных пераводаў, заблякаваны рух на гэтых участках чыгункі. Таксама на ўчастку абслугоўваньня Магілёўскага аддзяленьня БЧ праведзена закарочваньне рэйкавых ланцугоў».
Пашкоджаньне сыстэмаў СЦБ сапраўды можа на нейкі час спыніць рух цягнікоў на ўчастку, за які адказвае прылада. Беларускія чыгуначныя тэлеграм-каналы апублікавалі фота пашкоджанага абсталяваньня празь некалькі гадзінаў пасьля паведамленьня аб дывэрсіі. Шафы спалілі ля станцыі Астанкавічы на Гомельшчыне і побач са Стоўпцамі.
Ці сапраўды расейскія войскі выкарыстоўваюць інфраструктуру Беларускай чыгункі?
Інфармацыя аб гэтым масава зьяўлялася яшчэ да пачатку расейскага ўварваньня ва Ўкраіну.
З 18 студзеня на тэрыторыі Беларусі пачалі заўважаць расейскія чыгуначныя вайсковыя эшалёны, якія перавозілі тэхніку з Далёкага Ўсходу Расеі на тэрыторыю Беларусі.
Згодна з фота- і відэаздымкамі, якія ў рэдакцыю «Свабоды» шлюць чытачы, расейская армія выкарыстоўвае беларускую чыгунку ў тым ліку для эвакуацыі з тэрыторыі Беларусі сваіх параненых салдатаў. Фатаздымкі цягніка з характэрнай афарбоўкай РЖД зробленыя ў Нароўлі.
Акрамя гэтага, інфраструктура Беларускай чыгункі выкарыстоўваецца для падвозу паліва той расейскай вайсковай тэхніцы, якая ўжо знаходзіцца на тэрыторыі Ўкраіны. Адзін з такіх эшалёнаў з 63 цыстэрнамі быў, паводле інфармацыі Міністэрства абароны Ўкраіны, зьнішчаны бесьпілётнай авіяцыяй неўзабаве пасьля перасячэньня беларуска-ўкраінскай мяжы ўвечары 28 лютага.
Напад Расеі на Ўкраіну
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам.
- Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы бамбяць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
