Лінкі ўнівэрсальнага доступу

«Рэчы, якія варушацца ў душы». Андрэй Хадановіч пра новыя вершы і пераклады


Андрэй Хадановіч, Краснагруда, Польшча, студзень 2021 г.
Андрэй Хадановіч, Краснагруда, Польшча, студзень 2021 г.

Паэт і перакладчык Андрэй Хадановіч цяпер на трохтыднёвай творчай стыпэндыі ў Міжнародным цэнтры дыялёгу ў Краснагрудзе ў Польшчы, блізка польска-літоўскай мяжы. Падчас размовы зь Янам Максімюком ён прачытаў свае новыя вершы і пераклады.

Андрэй Хадановіч сьцісла:

  • Стыпэндыя, на якой я цяпер, прызначаная адмыслова для беларускіх літаратараў, каб яны маглі крыху адпачыць у Краснагрудзе і прысьвяціць сябе выключна літаратурным справам. Я другі бэнэфіцыяр, першай стыпэндыяткай напрыканцы мінулага году была Ганна Янкута.
  • Сёньня нельга цалкам ізалявацца ад сьвету, нават у Краснагрудзе. Праз ZOOM я праводзіў майстар-клясы з маладымі літаратарамі ў Менску, чытаў лекцыю для маладых музыкаў, вёў унівэрсытэцкія заняткі і нават прымаў іспыты.
  • Але ў Краснагрудзе я ўсё-ткі жыву паводле іншага календара і працоўнага часу, чым у Менску. Бывала, заседжваўся да 3-й гадзіны ночы.
  • У Краснагрудзе я разьбіраў з маладымі літаратарамі свой пераклад «каляднага верша» Іосіфа Бродзкага, які зрабіў за некалькі дзён да стыпэндыі.
  • Пераклаў апошні верш Уладзіміра Высоцкага. Магчыма, з маіх перакладаў Высоцкага ў будучыні зьбярэцца маленькая анталёгія.
  • Анталёгія сучаснай беларускай літаратуры «Wschód wolności», якая нядаўна выйшла ў Польшчы, гэта насамрэч суб’ектыўны зборнік, у якім адбіўся густ перш за ўсё дваіх перакладчыкаў — Богдана Задуры і Малгажаты Бухалік.
  • Расейскамоўны паэт Дзьмітры Строцаў, які трапіў у польскую анталёгію, трапіў туды абсалютна справядліва. Ён — беларускі паэт. Я рыхтую беларускія пераклады для заплянаванай кнігі Дзьмітрыя Строцава.
  • На стыпэндыі мне напісаўся верш пра «дыялёг двух Мілашаў», які пачынаецца радком «У Чарэі вечарэе».

Уладзімір Высоцкі ў перакладзе Андрэя Хадановіча:

***
Уверсе й долу – лёд: паміж гібею.
Праб’юся ўгору? Прасьвідрую ніз?
Найлепш — наверх, каб не згубіць надзею,
А там — да справаў, у чаканьні віз.

Лёд нада мною, надламіся, трэсьні!
Я ў поце, як руплівец на жніве…
К табе вярнуся караблямі зь песьні,
І кожны верш забыты ажыве.

Жыву менш за паўвека — сорак зь нечым, —
Сагрэты Збаўцам і цяплом тваім.
Мне ёсьць што сьпець, устаўшы перад Вечным,
Мне ёсьць чым апраўдацца перад Ім.

11 чэрвеня 1980

Дзьмітры Строцаў у перакладзе Андрэя Хадановіча:

*
беларусь перакуленая
прабеглым узводам
па зямлі расьцякаецца
кроў

24.09.2020

*
пчолы ўпэўненыя
казаў Талстой
што яны для сябе зьбіраюць мёд

а насамрэч
яны апыляюць сад

беларусы думаюць
кажа Хрыстос
што яны зьбіраюць свой край

а насамрэч
сабой загойваюць сьвет

13.11.2020

Новыя вершы Андрэя Хадановіча:

* * *
У Чарэі вечарэе,
ноч над Сэйнамі ўстае.
Вершы Мілашаў Андрэю
будуць сьніцца, як свае.

Над Царквою Белай ветах
стаў, як вартавы ўначы.
Ходзяць вершы па сусьветах
і сьпяваюць, ідучы.

Проста з возера сузор’і
ў два каўшы пілі сьвятло.
Памянялася надвор’е —
і сузор’і замяло.

Кніга сьнегу — і заечы
сьлед, як дарчы надпіс там.
Дзяцел трохі недарэчы
грукае анапэстам.

Не пытайся, дзе і хто ты,
бо ў нябёсах не да нас:
проста ў белыя сумёты
зь неба выпадае час.

Помніш, у Гародні — льдзіны?
Пачынаўся крыгаход…
Напісаў за паўгадзіны,
а мінула дваццаць год.

Глуха, людзі, ў Краснагрудзе,
і ў Чарэі ні душы.
Іншых Мілашаў ня будзе,
прачынайся — і пішы.

19.01.2021, Краснагруда

* * *
Памяць блытае сьцежкі,
вабіць на тонкі лёд.
Лепіць з аблокаў сьнежкі,
цэлячы ў твой самалёт.

Дражніць. Драпае. Глючыць.
Кашляе давідна.
— Больш ня будзе балюча?
— Будзе, — кажа яна.

З намі ў кожным дакоры —
імі паўзьверх турмы
дыхаюць на ўсе зоры
поўныя грудзі зімы.

З намі ў бальнічных чэргах.
З роднымі лічыць дні.
Вучыць на саўндчэках
крыку і цішыні.

Мае ключы й паролі.
Сьмерць абжывае ў сьне.
– Мы не памрэм? Ніколі?
Абяцае, што не.

21.01.2021, Краснагруда

* * *
Калі дажывем да адлігі
і трапіць шампанскае ў кадр, —
чытаць будзем лепшыя кнігі,
хадзіць у сапраўдны тэатр.

Загояцца шнары і раны,
закончацца ганьба і трэш.
Расхлёбвае кашу абраны —
той/тая, каго абярэш.

Мільгне навіна-бліскавіца:
за ўсё атрымаў ліхадзей.
І едуць турысты дзівіцца
на неверагодных людзей.

Выгнанцы — адкрыта мяжа ім! —
вяртаюцца валам сюды.
І самі сябе паважаем,
бо выстаялі ў халады.

Зноў бачыць фэміда сьляпая,
праслаўлены кожны герой.
…Ды ўсё-ткі чагось не хапае,
па чымсьці сумуем парой.

Даўно прышчапілі заразу,
ня чуем гранатаў і куль.
…Схаваўшы нянавісьць пакуль
ля сэрца, да іншага разу.

23.01.2021, Краснагруда

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG