Грамадзянін Беларусі Дзьмітры Новікаў, затрыманы 10 жніўня 2018 году за ўдзел у баявых дзеяньнях на баку гэтак званай «Данецкай народнай рэспублікі», вызвалены з-пад варты і перададзены ў межах абмену на грамадзян Украіны, якіх незаконна затрымалі, асудзілі і ўтрымлівалі на непадкантрольнай Кіеву тэрыторыі Данецкай і Луганскай абласьцей.
Як паведаміла Свабодзе інфармаваная крыніца, Дзьмітрыя Новікава 29 сьнежня 2019 году абмянялі на ўкраінскіх вайскоўцаў на кантрольным пункце «Маёрскае» ў Данецкай вобласьці.
Гэта стала магчыма пасьля таго, як Дружкаўскі гарадзкі суд Данецкай вобласьці, у якім знаходзіцца справа Дзьмітрыя Новікава на разглядзе, ухваліў рашэньне аб ягоным вызваленьні. У той жа час, вызваляючы Дзьмітрыя Новікава з-пад варты, суд абавязаў яго прыбываць у суд і да пракурораў па першым патрабаваньні, а таксама паведамляць аб зьмене месца пражываньня. У выпадку невыкананьня гэтых абавязкаў, суд можа зноў ухваліць рашэньне аб ягоным арышце або аб спагнаньні штрафу.
Паводле ўкраінскага заканадаўства, у выпадку, калі Дзьмітры Новікаў не зьявіцца на наступнае судовае пасяджэньне (яно заплянаванае на 28 студзеня), суд можа прадоўжыць разглядаць ягоную справу і завочна ўхваліць пастанову аб пакараньні.
Дзьмітры Новікаў абвінавачваецца ў злачынствах паводле трох артыкулаў Крымінальнага кодэксу Ўкраіны:
- стварэньне тэрарыстычнай арганізацыі (караецца пазбаўленьнем волі на тэрмін ад 8 да 15 гадоў)
- неаднаразовае парушэньне парадку ўезду-выезду на часова акупаваную тэрыторыю Ўкраіны (ад 3 да 5 гадоў пазбаўленьня волі)
- вядзеньне агрэсіўнай вайны (ад 10 да 15 гадоў зьняволеньня)
Абвінавачаньне перакананае, што грамадзянін Беларусі, усьведамляў «небясьпечны характар сваёй дзейнасьці, якая прывяла да гібелі цывільнага насельніцтва і руйнаваньня сацыяльна-эканамічных аб’ектаў дзяржавы».
Паводле абвінавачваньня, Дзьмітры Новікаў у лістападзе 2014 году далучыўся да незаконных узброеных фармаваньняў так званай «Данецкай народнай рэспублікі» праз групу ў сацыяльных сетках, якая кіравалася з Масквы.
Непасрэдна ж кантракт «аб паступленьні на аплачаную вайсковую службу» Новікаў падпісаў ужо ў Данецку. У складзе танкавага батальёну «Самалі» удзельнічаў у баях за Данецкі аэрапорт, а потым у збройных сутыкненьнях з украінскімі войскамі ў Ясінавацкім раёне Данецкай вобласьці.
Зь лістапада 2014 году ён пэрыядычна звальняўся са службы ў «ДНР» і большую частку часу знаходзіўся ў Расеі. Паводле сьледзтва, ягоная дзейнасьць і неаднаразовыя вяртаньні ў незаконныя ўзброеныя фармаваньні каардынаваліся зь Сергіевага Пасаду пад Масквой.
Пасьля абвяшчэньня ў судзе абвінаваўчага акту Дзьмітры Новікаў заявіў, што не прызнае сябе вінаватым ні па адным з інкрымінаваных яму артыкулаў Крымінальнага кодэксу Ўкраіны:
«"Самалі" не зьяўляецца незаконным узброеным фармаваньнем ці тэрарыстычнай арганізацыяй. Гэта законнае ўзброенае фармаваньне. У вядзеньні агрэсіўнай вайны я таксама не лічу сябе вінаватым, бо я ня ўдзельнічаў ні ў баявых дзеяньнях, ні ў запалохваньні насельніцтва, ні ў зьдзяйсьненьні тэрарыстычных актаў. Я ні ў каго не страляў, нікога не рабаваў. Я выконваў службу».
У той жа час ён прызнаў, што некалькі разоў перасякаў мяжу Расеі і Ўкраіны, але ня лічыць гэта парушэньнем парадку наведваньня Ўкраіны. Дзьмітры Новікаў таксама зьняпраўдзіў, што прыехаў на службу ў гэтак званую «ДНР» паводле змовы з прадстаўнікамі Расеі: «Я ні зь кім ні пра што не дамаўляўся. Я прыехаў сам, добраахвотна».
Беларускія дыпляматы не наведвалі ніводнага судовага пасяджэньня ў справе Дзьмітрыя Новікава. Як паведамілі Свабодзе ў амбасадзе Беларусі ва Ўкраіне, консульская дапамога ў судах ажыцьцяўляецца толькі ў выпадку адпаведнага звароту падсуднага: «Такіх заяў мы ад яго не атрымлівалі».
29 сьнежня адбыўся абмен ўтрыманымі асобамі паміж Кіевам і Данбасам. Сэпаратысты вызвалілі 76 чалавек, Украіна адправіла на непадкантрольную тэрыторыю 124 зьняволеных. Пры гэтым Кіеў настойвае, што сэпаратысты ўтрымліваюць яшчэ каля 300 чалавек.
