Лінкі ўнівэрсальнага доступу

10 фактаў пра Карласа Шэрмана, сузаснавальніка Беларускага ПЭН-цэнтру і перакладніка Маркеса


Тацяна Процька, Карлас Шэрман, Уладзімер Кармілкін на пасяджэньні Беларускага Хэльсынскага камітэту, 1995
Тацяна Процька, Карлас Шэрман, Уладзімер Кармілкін на пасяджэньні Беларускага Хэльсынскага камітэту, 1995

Сёньня мінае 85 гадоў з дня нараджэньня Карласа Шэрмана (1934–2005), паэта, эсэіста і перакладніка, які пісаў на гішпанскай, беларускай і расейскай мовах.

Прапануем вам пазнаёміцца з 10 фактамі з жыцьця Карласа Шэрмана.

Нарадзіўся ва Ўругваі

Карлас Шэрман нарадзіўся 25 кастрычніка 1934 году ў сталіцы Ўругваю Монтэвідэо. Ягоны бацька быў выхадцам габрэйскага паходжаньня з Заходняй Беларусі, маці — карэннай жыхаркай Лацінскай Амэрыкі.

Вучыўся і працаваў у Аргентыне

Карлас Шэрман вучыўся на філялягічным факультэце Нацыянальнага інстытуту імя М. Марэна ў Буэнас-Айрэсе, працаваў у аргентынскіх газэтах.

Эміграваў зь сям’ёй у Савецкі Саюз

У 1956 годзе сям’я Шэрманаў, паверыўшы ў савецкую прапаганду пра добрае жыцьцё ў «краіне Саветаў», пераехала ў СССР і пасялілася ў Беларусі.

На сьвяткаваньні юбілею К. Шэрмана. Зьлева направа: Карлас Шэрман, Ванкарэм Нікіфаровіч, Міхась Стральцоў, Аляксей Зарыцкі. Менск, кастрычнік 1984 г.
На сьвяткаваньні юбілею К. Шэрмана. Зьлева направа: Карлас Шэрман, Ванкарэм Нікіфаровіч, Міхась Стральцоў, Аляксей Зарыцкі. Менск, кастрычнік 1984 г.

Працаваў бібліятэкарам у Менску

У Беларусі Карлас Шэрман дасканала авалодаў беларускай мовай і стаў загадчыкам рэдакцыйна-выдавецкага сэктару Фундамэнтальнай бібліятэкі імя Якуба Коласа Акадэміі навук Беларусі.

Вершы пісаў па-гішпанску, эсэ — па-беларуску

Карлас Шэрман — аўтар гішпанскамоўных паэмаў «Дождж у Каралішчавічах» і «Накірункі сьвету» (абедзьве паэмы на беларускую пераклаў Рыгор Барадулін) ды зборніка вершаў «Сны» (пераклад на беларускую Рыгора Барадуліна і Васіля Сёмухі), беларускамоўнай кнігі крытыкі і эсэ «Таямніцы почырку» (1995).

Перакладаў Маркеса на расейскую і беларускую

Карлас Шэрман, які быў асабіста знаёмы з Габрыэлем Гарсія Маркесам, разам зь Віталём Тарасам пераклаў на расейскую мову раман Маркеса «Восень патрыярха» (раман зьявіўся ў 1975 годзе, а пераклад Шэрмана і Тараса — у менскім «Нёмане» ў 1977). На беларускую мову Карлас Шэрман пераклаў аповесьць Маркеса «Неверагодная і смутная гісторыя пра наіўную Эрэндзіру і яе бессардэчную бабулю» і раман «Каханьне падчас халеры».

Да таго ж Карлас Шэрман склаў зборнікі беларускіх перакладаў выбранай лірыкі Фэдэрыка Гарсія Лёркі, Пабла Нэруды, Нікаляса Гільена, Габрыелі Містраль, а таксама анталёгію кубінскай паэзіі.

Перакладаў беларускіх аўтараў на гішпанскую

Дзякуючы Шэрману па-гішпанску загучалі беларускія аўтары Янка Купала, Якуб Колас, Аркадзь Куляшоў, Максім Танк, Васіль Быкаў, Рыгор Барадулін, Іван Шамякін, Іван Чыгрынаў.

Банэп прэміі для перакладчыкаў імя Карласа Шэрмана
Банэп прэміі для перакладчыкаў імя Карласа Шэрмана

Суарганізаваў Беларускі ПЭН-цэнтар

У 1989–2001 гг. Карлас Шэрман быў першым віцэ-прэзыдэнтам Беларускага ПЭН-цэнтру, стаўшы фактычна адным зь яго заснавальнікаў.

Распрацоўваў Усеагульную дэклярацыю моўных правоў

Працуючы ў Беларускім ПЭН-цэнтры, Карлас Шэрман быў рухавіком распрацоўкі Ўсеагульнай дэкларацыі моўных правоў, якая прыраўноўвае моўныя правы народаў да ўсіх іншых фундамэнтальных правоў.

Памёр у Нарвэгіі

Апошнія гады жыцьця Карлас Шэрман знаходзіўся на лячэньні ў Нарвэгіі, дзе памёр 4 сакавіка 2005 году. Цела было паддадзена крэмацыі, прах перавезьлі ў Беларусь і пахавалі на Паўночных могілках у Менску.

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG