Юрыст Ігар Случак, вядомы ў інтэрнэце пад мянушкай «моўны інспэктар», і паліттэхноляг Аліна Нагорная падрыхтавалі да выданьня кішэнны дапаможнік для абароны моўных правоў беларусаў. На кнігу за 5 дзён трэба сабраць 2000 рублёў.
На сайце Talaka.by за сумы ад 10 рублёў прапануюць сам дапаможнік, а таксама запрашэньне на прэзэнтацыю кнігі, якая мае прайсьці 9 кастрычніка — у дзень народзінаў «моўнага інспэктара».
Як расказаў Свабодзе Ігар Случак, дапаможнік пісаўся ня толькі для тых, хто хоча займацца абаронай моўных правоў на пастаяннай аснове — хутчэй для тых, хто разава сутыкнуўся з дыскрымінацыяй паводле моўнай прыкметы, «каб у чалавека адразу была магчымасьць неяк адрэагаваць». Маўляў, гэта не «дапаможнік моўнага інспэктара», а кніга для беларускамоўнага, які хоча абараніць свае правы, напісаная простай мовай і выдадзеная ў кампактным фармаце.
Кніга зьмяшчае парады і інструкцыі на розныя выпадкі, напрыклад калі чалавека абразілі за ўжываньне беларускай мовы або калі не хапае нейкага дакумэнту па-беларуску. Законных спосабаў абараніць моўныя правы, дадае Случак, дастаткова — «трэба проста ўмець імі карыстацца».
Ня ўсе моманты ў заканадаўстве прапрацаваныя (хоць замацавана, што ёсьць дзьве дзяржаўныя мовы, не пазначана, дзе і як кожная зь іх мусіць выкарыстоўвацца), але ёсьць законныя магчымасьці вырашыць ці ня кожную спрэчку, адзначае ён. Напрыклад, калі няма беларускамоўных блянкаў, нельга прымусіць запаўняць іх на расейскай мове — застаецца права запоўніць расейскамоўныя блянкі на беларускай. Або калі беларус удзельнічае ў судовым працэсе, ён мае магчымасьць выступаць на сваёй роднай мове і выклікаць перакладчыка.
Случак адзначае, што з большай часткай магчымых выпадкаў дыскрымінацыі беларускай мовы ён сутыкаўся ў сваёй практыцы, але ў кнізе будуць апісаныя і «тэарэтычна магчымыя» выпадкі і «нячастыя схемы» — напрыклад, як прымусіць чыноўніка адказваць вусна на вусны зварот.
Збор на кнігу тэрміновы, бо Случак і Нагорная хочуць яе выдаць да 9 кастрычніка, а ў сайта Talaka.by зьявіліся часовыя тэхнічныя абмежаваньні ў сувязі зь пераходам на іншую тэхнічную плятформу. Акрамя таго, кажа Случак, хочацца праверыць, наколькі беларускае грамадзтва зацікаўленае ў абароне сваіх правоў, бо «лайкі на Фэйсбуку гэта адно, а так вось далучыцца да справы — ужо іншае».
