Ганна Багданава, гісторык
Менавіта гэты дзень мог бы стаць Днём памяці ахвяраў Трасьцянца і, магчыма, у будучыні стане адной з сумных датаў пэрыяду нацысцкай акупацыі.
Але сёньня падзялюся ўбачаным ва ўрочышчы Благаўшчына, дзе пачалося будаўніцтва мэмарыяла памяці!
Урочышча Благаўшчына — месца масавага зьнішчэньня людзей у ваколіцах Трасьцянца ў 1942-1943 гг. Гэта месца страшнай трагедыі, дзе людзей спачатку расстралялі або забілі газам, а празь некаторы час, раскапаўшы магілы, спалілі.... і забыліся. Забыліся надоўга, яшчэ і хацелі схаваць трагедыю пад пластом сьмецьця, зрабіўшы тут звалку!
Але памяць аб трагедыі жыла ў семʼях загінулых, хвалявала, а на паверхні зямлі пастаянна зьяўляліся касьцяныя астанкі, асабістыя рэчы, дзіцячыя чаравічкі... ці то чорныя капальнікі раскрадалі магілы, ці то сама зямля нагадвала пра трагедыю. І на самым вышэйшым узроўні было прынятае рашэньне аб стварэньні мэмарыяла.
І вось на месцы масавых пахаваньняў загулі маторы экскаватараў і трактароў. Яны зьнішчаюць абрысы магіл, западзіны, якія там утварыліся, душаць сваёй магутнасьцю астанкі загінулых, зьмешваючы іх зь пяском і сьмецьцем... Ці такая памяць патрэбная загінулым?
У будучыні тут зьявіцца «добры эўрапейскі мэмарыял памяці», але памяці фальшывай, якая задавальняе толькі ідэалягічны апарат. Няхай дзіцячыя чарапкі, раздушаны пад коламі гэтай ідэалёгіі, мучаць іх у начных жахах...
Меркаваньні, выказаныя ў блогах, перадаюць погляды саміх аўтараў і не абавязкова адлюстроўваюць пазыцыю рэдакцыі.
