20 траўня экс-кандыдаты ў прэзыдэнты: Уладзімер Някляеў і Віталь Рымашэўскі, а таксама Аляксандар Фядута, Андрэй Дзьмітрыеў і Сяргей Вазьняк — атрымалі даволі мяккія прысуды ў параўнаньні зь іншымі фігурантамі справы за 19 сьнежня. Някляеў і Дзьмітрыеў — па 2 гады пазбаўленьня волі з адтэрміноўкай выкананьня прысуду на 2 гады, Рымашэўскі, Фядута, Вазьняк — па 2 гады ўмоўна, а Наста Палажанка —1 год умоўна. Зь якімі абмежаваньнямі пасьля мяккіх прысудаў сутыкнуцца фігуранты працэсаў?
Адразу ж пасьля агалошваньня прысуду судзьдзя Жана Жукоўская папярэдзіла усіх асуджаных:
«У выпадку невыкананьня вамі ўскладзеных на вас судом абавязаньняў можа паўстаць пытаньне аб зьмяненьні гэтага пакараньня, у прыватнасьці, аб адмене адтэрміноўкі альбо аб адмене ўмоўнага непрымяненьня пакараньня, і вы будзеце накіраваныя ў месцы пазбаўленьня волі. Разумееце, так?»
Падчас і адтэрміноўкі, і ўмоўнага выкананьня пакараньня за асуджаным ажыцьцяўляецца прафіляктычнае назіраньне, і на яго накладаюцца пэўныя абавязкі. У канкрэтным выпадку, больш жорсткі рэжым у Някляева і Дзьмітрыева, якія атрымалі па 2 гады з адтэрміноўкай, тлумачыць судзьдзя:
«Не мяняць месца жыхарства бяз згоды органа, што ажыцьцяўляе кантроль за паводзінамі асуджанага, не выяжджаць па асабістых справах на тэрмін больш за 1 месяц за межы раёну, гораду, пэрыядычна зьяўляцца ў гэты орган для рэгістрацыі, знаходзіцца з 22 гадзін вечара да 6-й раніцы па месцы жыхарства, не наведваць пэўныя месцы».
Асуджаныя ўмоўна таксама знаходзяцца пад наглядам міліцыі, але на іх распаўсюджваецца паведамляльны прынцып. Яны абавязаныя, паводле тлумачэньня судзьдзі:
«Папярэдне паведамляць у орган унутраных спраў пра зьмену месца жыхарства; пра выезд па асабістых справах у іншую мясцовасьць на тэрмін больш за месяц; зьяўляцца ў дадзены орган па ягоным выкліку і пры неабходнасьці даваць тлумачэньні адносна сваіх паводзінаў і ладу жыцьця. Усё. Больш ускласьці на яго нельга».
Што тычыцца выезду за межы краіны, гэта забаронена і пры ўмоўным пакараньні, і з адтэрміноўкай, тлумачыць намесьнік старшыні праваабарончай арганізацыі Беларускі хэльсынскі камітэт Гары Паганяйла:
«Асобы, што адбываюць пакараньні па крымінальных справах, ня могуць выяжджаць за мяжу. Толькі калі неабходна тэрміновае лячэньне, з дазволу органаў можна выехаць за мяжу, але гэта выключны выпадак, і вельмі рэдка бывае».
Такім чынам, больш строгае пакараньне — з адтэрміноўкай выкананьня прысуду, тлумачыць сядзьдзя:
«Можна працягнуць яшчэ адтэрміноўку ад 6 месяцаў да 1 году. Больш жорсткія кантрольныя меры. Па прадстаўленьні органа ўнутраных спраў асуджаны судом вызваляецца па сканчэньні гэтых двух гадоў. А калі ўмоўна — то два гады прайшло, і ў суд ужо ня трэба пісаць прадстаўленьне, аўтаматычна чалавек вызваляецца».
На думку юрыста Гары Паганяйлы, у абодвух выпадках ёсьць свае, так бы мовіць, падводныя камяні:
«Любыя паводзіны той ці іншай асобы могуць быць паднесеныя як невыкананьне ўмоваў, і па прадстаўленьні органа, што адказвае за выкананьне прысуду, умоўна асуджаныя, асуджаныя з адтэрміноўкай — могуць ператварыцца ў рэальна адбываючых пакараньне. Вось у чым небясьпека такіх прысудаў».
Але гэта не азначае, што пры мінімальным непадпарадкаваньні ці адміністрацыйным парушэньні (кшталту пераходу вуліцы на «чырвонае сьвятло»), асуджаных адразу ж пасадзяць за краты:
«Калі пасьля афіцыйнага папярэджаньня двойчы былі накладзеныя адміністратыўныя спагнаньні, то тады пры прадстаўленьні органа міліцыі суд можа адмяніць адтэрміноўку выкананьня пакараньня. І накіраваць асуджанага для адбываньня пакараньня, прызначанага прысудам».
Дарэчы, Уладзімер Някляеў наконт парушэньня правілаў дарожнага руху пажартаваў:
«Я ня буду на „чырвонае сьвятло“ хадзіць. Адразу ж папярэджваю: калі мяне затрымаюць за пераход на чырвонае сьвятло, ведайце, што гэта няпраўда».
А вось што тычыцца, так бы мовіць, заліку таму ж Някляеву пяці месяцаў, якія фактычна ён ужо адседзеў у ізалятары КДБ альбо пад хатнім арыштам, ніхто ня будзе нічога залічваць і скасоўваць. Толькі калі па прадстаўленьні органа ўнутраных спраў суд накіруе яго ў месцы пазбаўленьні волі, вось тады яму залічаць тэрмін знаходжаньня пад вартай.
Адразу ж пасьля агалошваньня прысуду судзьдзя Жана Жукоўская папярэдзіла усіх асуджаных:
«У выпадку невыкананьня вамі ўскладзеных на вас судом абавязаньняў можа паўстаць пытаньне аб зьмяненьні гэтага пакараньня, у прыватнасьці, аб адмене адтэрміноўкі альбо аб адмене ўмоўнага непрымяненьня пакараньня, і вы будзеце накіраваныя ў месцы пазбаўленьня волі. Разумееце, так?»
Падчас і адтэрміноўкі, і ўмоўнага выкананьня пакараньня за асуджаным ажыцьцяўляецца прафіляктычнае назіраньне, і на яго накладаюцца пэўныя абавязкі. У канкрэтным выпадку, больш жорсткі рэжым у Някляева і Дзьмітрыева, якія атрымалі па 2 гады з адтэрміноўкай, тлумачыць судзьдзя:
«Не мяняць месца жыхарства бяз згоды органа, што ажыцьцяўляе кантроль за паводзінамі асуджанага, не выяжджаць па асабістых справах на тэрмін больш за 1 месяц за межы раёну, гораду, пэрыядычна зьяўляцца ў гэты орган для рэгістрацыі, знаходзіцца з 22 гадзін вечара да 6-й раніцы па месцы жыхарства, не наведваць пэўныя месцы».
Асуджаныя ўмоўна таксама знаходзяцца пад наглядам міліцыі, але на іх распаўсюджваецца паведамляльны прынцып. Яны абавязаныя, паводле тлумачэньня судзьдзі:
«Папярэдне паведамляць у орган унутраных спраў пра зьмену месца жыхарства; пра выезд па асабістых справах у іншую мясцовасьць на тэрмін больш за месяц; зьяўляцца ў дадзены орган па ягоным выкліку і пры неабходнасьці даваць тлумачэньні адносна сваіх паводзінаў і ладу жыцьця. Усё. Больш ускласьці на яго нельга».
Што тычыцца выезду за межы краіны, гэта забаронена і пры ўмоўным пакараньні, і з адтэрміноўкай, тлумачыць намесьнік старшыні праваабарончай арганізацыі Беларускі хэльсынскі камітэт Гары Паганяйла:
Асобы, што адбываюць пакараньні па крымінальных справах, ня могуць выяжджаць за мяжу.
«Асобы, што адбываюць пакараньні па крымінальных справах, ня могуць выяжджаць за мяжу. Толькі калі неабходна тэрміновае лячэньне, з дазволу органаў можна выехаць за мяжу, але гэта выключны выпадак, і вельмі рэдка бывае».
Такім чынам, больш строгае пакараньне — з адтэрміноўкай выкананьня прысуду, тлумачыць сядзьдзя:
«Можна працягнуць яшчэ адтэрміноўку ад 6 месяцаў да 1 году. Больш жорсткія кантрольныя меры. Па прадстаўленьні органа ўнутраных спраў асуджаны судом вызваляецца па сканчэньні гэтых двух гадоў. А калі ўмоўна — то два гады прайшло, і ў суд ужо ня трэба пісаць прадстаўленьне, аўтаматычна чалавек вызваляецца».
На думку юрыста Гары Паганяйлы, у абодвух выпадках ёсьць свае, так бы мовіць, падводныя камяні:
«Любыя паводзіны той ці іншай асобы могуць быць паднесеныя як невыкананьне ўмоваў, і па прадстаўленьні органа, што адказвае за выкананьне прысуду, умоўна асуджаныя, асуджаныя з адтэрміноўкай — могуць ператварыцца ў рэальна адбываючых пакараньне. Вось у чым небясьпека такіх прысудаў».
Але гэта не азначае, што пры мінімальным непадпарадкаваньні ці адміністрацыйным парушэньні (кшталту пераходу вуліцы на «чырвонае сьвятло»), асуджаных адразу ж пасадзяць за краты:
«Калі пасьля афіцыйнага папярэджаньня двойчы былі накладзеныя адміністратыўныя спагнаньні, то тады пры прадстаўленьні органа міліцыі суд можа адмяніць адтэрміноўку выкананьня пакараньня. І накіраваць асуджанага для адбываньня пакараньня, прызначанага прысудам».
Дарэчы, Уладзімер Някляеў наконт парушэньня правілаў дарожнага руху пажартаваў:
«Я ня буду на „чырвонае сьвятло“ хадзіць. Адразу ж папярэджваю: калі мяне затрымаюць за пераход на чырвонае сьвятло, ведайце, што гэта няпраўда».
А вось што тычыцца, так бы мовіць, заліку таму ж Някляеву пяці месяцаў, якія фактычна ён ужо адседзеў у ізалятары КДБ альбо пад хатнім арыштам, ніхто ня будзе нічога залічваць і скасоўваць. Толькі калі па прадстаўленьні органа ўнутраных спраў суд накіруе яго ў месцы пазбаўленьні волі, вось тады яму залічаць тэрмін знаходжаньня пад вартай.
