Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Чаму забаранілі і дазволілі фільм “Акупацыя. Містэрыі”?


Андрэй Кудзіненка
Андрэй Кудзіненка

У 2004 годзе выпускнік Беларускай акадэміі мастацтваў і стыпэндыят прэзыдэнцкага фонду Андрэй Кудзіненка зьняў стужку, якую кінакрытыкі адразу ж назвалі «першым нацыянальным беларускім фільмам, які адрадзіў беларускае кіно» — «Акупацыя. Містэрыі». У стужцы зьняліся лепшыя беларускія акторы — Сьвятлана Зелянкоўская, Любоў Румянцава, Анатоль Кот, Аляксандар Колбышаў. Сцэнар напісаў Аляксандар Качан (дарэчы, аўтар сцэнараў «Масакры» і «Павадыра»). Кіно паказалі на Ратэрдамскім і Маскоўскім міжнародных кінафэстывалях, фільм выйшаў у расейскі пракат. А ў Беларусі фільм быў забаронены Ўпраўленьнем рэгістрацыі і клясыфікацыі кіна- і відэапрадукцыі пры Міністэрстве культуры. А ў 2010 годзе «Акупацыю. Містэрыі» вярнулі ў адзіны дзяржаўны рэгістар: фільму было выдадзена пракатнае пасьведчаньне. Чаму «Акупацыю» дазволілі, і за што забаранілі?

Ва Ўпраўленьні рэгістрацыі і клясыфікацыі кіна- і відэапрадукцыі пры Міністэрстве культуры кіраўніцтва ў чацьвер на месцы не было: начальнік упраўленьня хварэе, а ягоны намесьнік у адпачынку. Шараговы супрацоўнік паведаміў:

«Наша ўпраўленьне рэгіструе, але ў нас вузкая спэцыялізацыя: мы рэгіструем усё, што ідзе на відэа. А што на вялікім экране ідзе, я зусім ня ведаю. У іншым канцы калідору гэтыя пытаньні дзяўчына вядзе, яна сёньня адпрасілася з працы. Яна выдае пракатныя дазволы на вялікі экран. Калі вы патэлефануеце ў панядзелак, яна вам патлумачыць».

Такім чынам, чаму фільм дазволілі, даведацца не ўдалося. Чаму ж «Акупацыю. Містэрыі» забаранілі ў 2004-м? Кінакрытык Ала Бабкова распавяла:

Бабкова: «Да 2004 году фільмы абмяркоўвалі экспэрты розных спэцыяльнасьцяў, якія ўваходзілі ў гэтую камісію. Але пачынаючы з таго моманту, пра які мы гаворым, якраз пачаўся ідэалягічны ціск. Пад гэтым уціскам кіраўніцтва рэгістру прыняло такое рашэньне. Прыкладна такая была фармулёўка: «Вэтэраны могуць не зразумець сэнс гэтага фільма». Я тады была экспэртам гэтага рэгістру, але мяне не запрасілі на абмеркаваньне: маўляў, канечне, ведалі, што я буду супраць забароны. Я думаю, што ня ўсе крытыкі, якія там былі, выступалі супраць гэтага фільму.

Карэспандэнтка: «А хто яшчэ быў у складзе гэтага рэгістра?»

Бабкова: «Ведаеце, я ня буду называць прозьвішчы сваіх калег, я зь імі потым размаўляла, і яны сказалі, што іх падманулі. Гэтае рашэньне цалкам было прынята кіраўніцтвам рэгістру, а тады ім кіраваў Юры Цьвяткоў. Дарэчы, я выйшла з рэгістру менавіта таму, што забаранілі дзьве стужкі: „Акупацыю. Містэрыі“ і дакумэнтальную стужку „Доўгая дарога дадому. Рэквіем“, якую зрабіла незалежная студыя „Тацяна“. Гэта была якраз прычына майго выхаду з рэгістру».

Кінакрытык Ала Бабкова выказала меркаваньне, што фільм вярнулі зараз таму, што Кудзіненка на вяршыні папулярнасьці: дасягнуў прызнаньня ў Расеі, летась вярнуўся на радзіму. Зараз ён здымае першы беларускі містычны трылер «Масакра», які яшчэ ня выйшаў на экран, але якому ўжо прадказваюць посьпех.

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG