Исломобод. Поизи соли 1999. Пас аз намози шом бо гурӯҳе аз дӯстон дар саҳни хобгоҳ машғули суҳбат будем. Хабари дастхуши таҳаввулоте шудани Покистонро шунидем. Дақиқ намедонистем, чӣ иттифоқе рӯй дода. Донишҷӯён гуруҳ-гуруҳ ҷамъ шуда, дар бораи кудето (табаддулот) суҳбат мекарданд.
Бо вуҷуди шаклҳои бераҳмонаи саркӯби ҳукуматӣ, идомаи ин рухдоди таърихиро бояд як пирӯзӣ ва дастоварди бузург барои насли шуҷоъ донист, ки бо дастони холӣ ба ҷанги ҳукумат ва низомиёну дастгоҳҳои махуфи амниятии он рафтааст.
Суғдиён дар муқоиса бо чиниҳо ва туркҳо мардуми он қадар бузурге нестанд. Онҳо на тавассути нерӯи лашкари худ ва ҳамлаҳои таҷовузкорона, балки тариқи ақлу хирад, заковат, чобукӣ ва малакаи муошират бо халқҳои дигар (бо забони худи онҳо) ба комёбӣ даст ёфтаанд.
Шаби 21-уми декабр шаби дарозтарини сол аст, ки ахтаршиносон ба он “инқилоби зимистонӣ” ва мардум “Шаби Ялдо” ё “Шаби Чилла” мегӯянд.
Оё мо бояд соли 722-умро ҳамчун соли хушбахтӣ ё баръакс, ҳамчун санаи ғамангез қабул кунем? Бо зуҳури арабу Ислом мо чиро аз даст додем ва чӣ бурд кардем? Суғдиён киҳо буданд ва бо фарҳанги хубу дини зардуштияшон куҷо шуданд?
Идомаи матлаби рӯзноманигор Нуралӣ Давлат дар бораи таъқиби сиёсии тоҷикон дар солҳои 30-юми қарни гузашта.
Абдуқодир Муҳиддиновро зуд ба ҳабс гирифта, рӯзи 31-уми май эъдом карданд.
Як зани китобдори тоҷик, ки 46 соли умрашро дар китобхона сипарӣ кардааст, мегӯяд, толори китобхонаҳои кишвар бештар аз ҳама дар даҳаи 80 – уми асри гузашта пуродам буданд. Ба гуфтаи ӯ шумори китобхонҳо дар ин давра ба ҳадде зиёд буд, ки дар толори хониш ҷойи нишаст ёфт намешуд.
Баҳсҳо перомуни забон баъди таъсиси ҷумҳурии Тоҷикистон дар аввоили садаи бисти милодӣ аз баҳсҳои доманадоре дар миёни фарҳангиёни тоҷик будааст.
Дар солҳои 30-юми асри бист дар Иттиҳоди Шӯравӣ, ки Тоҷикистон “фарзанди” ҳафтумаш буд, як қатор воқеаҳои муҳими сиёсӣ, иқтисодӣ ва иҷтимоӣ рӯй дод. Дар баробари “музаффариятҳои сотсиалистӣ” кишвари паҳноварро репрессия ё таъқибҳои мудҳиш фаро гирифт.
Тарҳи нерӯгоҳи "Роғун"-ро, ки ҳаёту мамоти Тоҷикистон меноманд, ҳанӯз дар аҳди Шӯравӣ кашида буданд, вале сохтмонаш даҳсолаҳо боз давом дорад. Чаро?
Ёфтҳои бештар
