Интихобот рӯзи дувуми март баргузор мешавад.
Ҷунбиши ислоҳот ва рушди Тоҷикистон, созмони мухолиф, расман ба бойкот даъват кард. Нозирони Созмони Амният ва Ҳамкорӣ дар Аврупо аз мушоҳидаи интихобот даст кашида, аксар расонаҳои мустақил барои бозтоби ин маърака иҷоза надоранд.
"Ҳарчӣ дилашон хост, ҳамон мешавад"
Муҳиддин Кабирӣ, раиси ҳизби дар Тоҷикистон мамнӯи наҳзати исломӣ, бовар дорад, ки “ҳукумат ба авҷи диктатура расидааст”.
Ӯ рӯзи 27-уми феврал гуфт: “Ҳукуматҳои диктаторӣ, аз ҷумла дар Тоҷикистон, ба ин натиҷа расидаанд, ки дигар ҳеч кишвару ниҳоди байнулмилалӣ тавон ё майли интиқод аз вазъи ҳуқуқи башар ё тақаллуб дар интихоботҳоро надорад. Ва онҳо ҳар чӣ дилашон мехоҳад нисбат ба миллат, порлумон ва қонунҳои худ хоҳанд кард. Ман фикр мекунам, мардум бояд ба натиҷае бирасанд, ки ба ҷуз аз худашон ҳеч кас наметавонад ин вазъро дигар кунад.”
Видеоро инҷо бинед:
Дилшод Шарифов, раиси “Гурӯҳи 24”, созмони фаъолияташ мамнуъ дар Тоҷикистон, ҳам мегӯяд, “саҳначаеро бо номи интихобот қабул надорем.” Дар ҳоле ки, ба қавли ӯ, “аксар мардум на номи ҳизбҳоро медонанд ва на аз барномаи номзадҳо хабар доранд.”
“Охирин ҳизби мустақиле, ки дар Тоҷикистон фаъолият мекард, Ҳизби сотсиал-демократ буд. Пас аз барканорӣ ва марги раҳбари пешинааш, Раҳматилло Зоиров, ба як ҳизби “кисагӣ” мубаддал гашт. Ва охирин сиёсатмадори мустақил дар дохили ҷумҳурӣ Шокирҷон Ҳакимов буд. Пас аз зиндонӣ кардани ӯ дар кишвар на ҳизби мустақил монд, на ягон сиёсатмадор,” – гуфт Шарифов.
Ҳизби сотсиал-демократи Тоҷикистон дар пайванд ба интихоботи порлумонӣ на анҷуман баргузор кард ва на номзаде пешниҳод намуд. Намояндагони ҳизб далели чунин рафторро шарҳ надоданд. ҲСДТ дар соли 2020, замони раёсати Раҳматилло Зоиров, баргузории интихоботи президентиро ғайриқонунӣ номида, бойкот карда буд.
Фарқи интихоботи Шӯравӣ аз интихоботи Тоҷикистон
Алим Шерзамонов, муовини раиси Паймони миллӣ, дар гузашта раҳбари дафтари Ҳизби сотсиал-демократ дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон буд. Ӯ дар интихоботи порлумонии соли 2010 ширкат дошт, вале тавре худаш мегӯяд, овози ҷонибдоронашро ҳифз карда натавонист.
“Дар соли 2015 ҳам дар интихобот ширкат кардам, вале маълум буд, ки тасмим дар боло гирифта шудааст ва ҷузъитарин рақобатро ҳам иҷозат нахоҳанд дод. Аз соли 2020 ба ин сӯ интихоботҳо дар Тоҷикистон ба тарзи замони шӯравӣ сурат мегиранд ва дигар маънои вожаи интихоботро намедиҳанд,” – шарҳ дод ӯ.
Кӣ номзад шуда метавонад?
Иззатулло Дадабоев, як фаъоли сиёсӣ, ҳам ба ин назар аст, ки “интихоботи рӯзи 2-юми март дар Тоҷикистон интихобот не, балки таъйинот аст.”
Ӯ мегӯяд, “мардум дар Тоҷикистон ҳаққи интихоб надоранд. Ҳатто номзадҳои ниммустақмил сабтином нашудаанд. Низом танҳо ба шахсони итоаткор ва фармонбардор иҷозат медиҳад. Рақобати сиёсӣ нест. Ҳизбҳои тобеи ҳукумат номзадҳои худро пешбарӣ мекунанд, тамом. Интихоботи воқеӣ вуҷуд надорад.”
Дар интихоботи порлумонии 2-юми марти соли 2025 барои 63 курсии порлумон 68 номзад аз ҳавзаи ягонаи умумиҷумҳурӣ ва 152 номзад аз ҳавзаҳои якмандатӣ мубориза мебаранд.
Ҳоло аксар курсиҳои порлумон дар ихтиёри ҳизби ҳокими халқӣ-демкоратӣ бо раҳбарии Эмомалӣ Раҳмон қарор доранд. Интизор меравад, ин вазъ тағйире нахоҳад кард.
Аз замони эълони истиқлол дар Тоҷикистон бори шашум аст, ки интихоботи порлумонӣ баргузор мешавад. Созмону кишварҳои ҳампаймон, аз ҷумла Созмони Ҳамкориҳои Шонгҳой ва Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил, ҳамеша интихоботҳоро дар Тоҷикистон дуруст шумурдаанд. Дафтари Ниҳодҳои Демократӣ ва Ҳуқуқи Инсон (ODIHR)-и САҲА то кунун ҳашт интихоботро назорат ва корзорҳои сиёсиро мутобиқ ба меърёҳои байнулмилалӣ ва демокративу шаффоф надонистааст.
Гуфтугӯ