Rusija je obustavila za 50 posto isporuku gas Bosni i Hercegovini u srijedu poslijepodne, 16. decembra, nakon čega je iz BH-gasa, kompanije koja distribuira gas u Bosni i Hercegovini, saopšteno da su dobili potvrdu nominacije prirodnog gasa za 17. decembar, 'čime se stvaraju uslovi za normalno snabdijevanja potrošača ovim energentom'.
Obustavu isporuke gasa za 50% je za Radio Slobodna Evropa potvrdilo Ministarstvo energetike, rudarstva i industrije Federacije BiH.
Iz BH-gasa su naveli kako Gazprom Export, preduzeće koje isporučuje gas Bosni i Hercegovini, nije uputilo nikakav zvaničan dopis niti obavještenje zbog čega je smanjena isporuka gasa.
Na osnovu dokumenta koje je Radio Slobodna Evropa dobila iz Federalnog ministarstva, količina gasa je smanjena sa traženih 526.350 kWh na 276.350 kWh.
Iz ruske ambasade nisu željeli komentarisati informaciju o obustavi isporuke gasa za 50 posto.
Međutim, iz BH-Gasa navode da su u podne dobili potvrdu o odobrenju potrebih količina prirodnog gasa za Energoinvest/BH-Gas, a onda nekoliko sati kasnije i obavijest iz ruske kompanije Gazprom Export da umanjuju odobrene količine prirodnog gasa za 50 posto.
Inače, dan prije ove odluke, u BiH je boravio ministar vanjskih poslova Rusije Sergej Lavrov. Sastao se sa predsjedavajućim Predsjedništva BiH Miloradom Dodikom, dok su druga dva člana Željko Komšić i Šefik Džaferović odbili da se sastanu s njim.
Gasprom je trenutno glavni dobavljač prirodnog gasa u BiH.
Ugovori o isporuci gasa sa Gaspromom se obnavljaju na godišnjem nivou, a sporazumi o tranzitu prirodnog gasa sa Srbijom i Mađarskom traju deset godina.
Trenutno je moguć transport gasa na teritoriji Bosne i Hercegovine samo u jednoj tački – mjesto Šepak kod Zvornika, na istoku BiH.
U posljednje četiri godine, prema podacima Uprave za indirektno oporezivanje BiH, vrijednost uvezenog ruskog gasa u BiH iznosi više od 430 miliona maraka (više od 215 miliona evra).
Većina potrošača gasa se nalazi na dijelu teritorije BiH na kojem je entitet Federacija BiH, a tranzit je pod kontrolom preduzeća u RS.
U maju 2019. godine, Vlada RS je dala saglasnost i za izgradnju magistralnog gasovoda, koji bi se naslanjao na Turski tok. Gasovod bi se gradio na dužini od 325 kilometara na relaciji od Bijeljine na sjeveroistoku BiH, preko Banjaluke, Prijedora, do Novog Grada na sjeverozapadu BiH.
Projektom su predviđene i gradnje distributivnih mreža za opštine i gradove uz trasu gasovoda, te gradnja i termoelektrana i toplana na gas.
Ruske kompanije u energetskom sektoru u Bosni i Hercegovini prisutne su već 13 godina, od kada je u februaru 2007. godine u Banjaluci potpisan ugovor o prodaji Naftne industrije RS, ruskoj kompaniji „NeftGazinKor“, u čijem sastavu posluje i Zarubežnjeft.
Bosna i Hercegovina nema Zakon o gasu, niti ima državnog regulatora, koji bi mogao da kontroliše, između ostalog, i pitanje monopola.
Na to upozoravaju i u Energetskoj zajednici, ali to pitanje potenciraju i predstavnici Evropske komisije, te međunarodne zajednice u BiH.
