د طالبانو د حکومت لهخوا د ښځو پر کار او زدهکړو له محدودیتونو وروسته، ډېرو نجونو او ښځو د لاسي ګنډلو په ګډون نورو بېلابېلو کارونو ته مخه کړې ده. یوه یې ۱۹ کلنه زهرا حمیدي ده، چې د زدهکړو پر مهال یې له یوې بهرنۍ موسسې سره کار کاوه.
مريم امرخېل يوه افغان سوداګره او فعاله، چې اوس په جرمني کې اوسېږي، لسګونه افغان کليوالو ښځو ته يې د کار زمينه برابره کړې ده. هغه د کلیوالو ښځو لاسي صنایع د اروپا په بازارونو کې پلوري. مريم امرخېل د طالبانو تر بيا واک ته رسېدو مخکې په افغانستان کې کار او زدهکړې کولې.
د خیبر په رېګي للمه کې د پښتون ژغورنې غورځنګ په کوربهتوب د "پښتنو قامي عدالت" په نوم لویې جرګې ته د پاکستان له پښتون مېشته سیمو څخه ګڼې ښځې او فعالانې هم ورغلي دي. فعالانې وايي چې دا خورا مثبته خبره ده چې ښځې هم په دې جرګه کې ونډه لري او د خپلې راتلونکې په اړه پرېکړه کوي. نور په وېډیو کې:
مېرمن رخشانه چې د افغانستان د لومړنيو ښځينه سندرغاړو له ډلې وه، له خپلې مور يې د موسيقۍ الهام اخيستی او د نورو ښځو لپاره يې د موسيقۍ په ډګر کې لار پرانيستې.
يو شمېر هغه نجونې چې هرات ولايت کې يې، د لاسي صنایعو په نندارتون کې یې برخه اخیستې وه، د خپلو تولیداتو لپاره د ملاتړ غوښتنه کوي. نور په ويډيو کې:
چوی سون هوا د چې نړۍ د ښکلا ملکه کېدل يې هيله وه، په کوریا کې د ښکلا سیالیو وروستي پړاو ته یې لاره موندلې وه، خو د نړۍ د ښکلا مسابقې ته یې لاره پیدا نهکړه. نور په ويډيو کې:
د راډیو افغانستان له لومړیو سندرغاړو یوې مېرمن پروین شا او خوا پنځه سوه سندرې ویلي وې. دې د کابل په مستورات ښوونځي کې لومړۍ زدهکړې کړې وې او وروسته یې د نرسینګ او قابلهګي په برخه کې درس ویلی و. د پروین مور د ستنې کار کاوه او کورنۍ يې ساتله.
"که محدودیتونو ته تسلیمې شو، باید په کور کېنو"؛ هغه مېرمن چې له زدهکړو وروسته یې د نقاشۍ زدهکړې ته مخه کړې. یو شمېر هغه نجونې چې په مخکې د هرات پوهنتون د ښکلو هنرونو د پوهنځي محصلانې وې، اوس یې پهدې ولایت کې د هنرونو یوه کارخونه جوړه کړې ده.
د ۴۰ کلنۍ څخه د پورته مېرمنو په بدن کې کوم بدلونونه راځي او دغه راز په ياده موده کې کوم څه بايد ترسره شي؟ پهدې اړه نور په لاندې ويډيو کې:
د هالیووډ پېژندل شوې ستورې او د اسکار جایزې ګټونکې مریل ستریپ د دوشنبې په ورځ په نیویارک کې د ملګرو ملتونو په انګړ کې د یوې غونډې په ترڅ کې وویل: "په کابل کې نن د یوې ښځې په نسبت یوه پیشو ډېره آزادي لري."
نړیوال پر افغانو ښځو او نجونو د طالبانو بندیزونو ته څه بدیل لري؟ ولې یو شمېر د بشري حقونو فعالانې چې افغانې نه دي، په نړیواله کچه د افغانو ښځو او نجونو غږ پورته کوي؟ فریدې سیال په دې مرکه کې د ازادې اروپا/ازادي راډیو د ډایرکټرانو د بورډ مشرې لیزا کورتس سره په همدې موضوعاتو خبرې کړي دي.
خدادادي د چهارشنبې په ورځ په پاریس کې د یوشمېر افغانانو لهخوا د هغې د درناوي په موخه په جوړ شوي پروګرام کې ازادي راډيو ته وویل، هغې افغان مېرمنو ته د پارالمپیک مډال ډالۍ کړ او هیلهمنه ده، چې نورو افغان مېرمنو ته هم الهام او هیلې ورکړي.
نور راوښيه
