امروز ۲۳سپتامبر برابر است به روز جهانی زبان اشاره؛ زبانی که بیشتر از همه به افراد دارای معلولیت گفتاری و شنیداری کمک می‌کند تا با جامعه وصل شوند.
زبان اشاره تقریبا در همه کشورها بشمول افغانستان به افرادی که معلولیت گفتاری و شنیداری دارند٬ آموزش داده می‌شود.
اما حکومت طالبان در افغانستان این فرصت را از برخی دخترانی که معلولیت گفتاری و شنیداری دارند، گرفته است.
شماری از دخترانی که معلولیت گفتاری و شنیداری دارند و زیر حاکمیت طالبان در افغانستان زندگی می‌کنند، می‌گویند، بدون آموزش و تحصیل، آیندۀ دشواری در انتظارشان خواهد بود.
رادیو آزادی با دو تن از این دختران مصاحبه کرده اما به شیوه اندک متفاوت.
رادیو ازادی پرسش‌های خود را به این دختران فرستاده و آنان با استفاده از زبان اشاره به یکی از اعضای خانواده یا نزدیکان‌شان پاسخ را ارائه کردند و آنان وسیله رسیدن پیام این دختران دارای معلولیت گفتاری و شنیداری به ما شدند.
محجوبه، دختر ۱۵ساله و باشندۀ اصلی ولایت پنجشیر است که اکنون در کابل زندگی می‌کند.
محجوبه به گونۀ مادرزادی معلولیت گفتاری و شنیداری دارد.
او پیش از اینکه حکومت طالبان دروازۀ مکاتب را به روی دختران بالاتر از صنف ششم ببندد، در یکی از مکاتب ویژۀ افراد دارای معلولیت، درس می‌خواند.
اکنون این دختر نوجوان همانند صدها دختر دیگر محروم از آموزش در کنج خانه است، باتفاوت اینکه حتی نمی‌تواند درد دلش را با ادای کلمات و جملات از دل بدر کند.
محجوبه اما با کمک خواهرش آمنه، دیدگاه‌اش را به رادیو آزادی فرستاده است:
"جواب خواهرم این بود، نگرانی‌ام این است که دیگر نمی‌توانم درس بخوانم و یادآوری آن لحظه که قلم ام را شکستند و ما را ظالمانه از رسیدن به اهدافم منع کردند من را از درون مثل یخ آب می‌کند و نگرانم از این آیندۀ نامعلوم و مسیر سخت و نا تمام زندگی."
سپیده نیز دختر دیگری است که معلولیت گفتاری و شنیداری دارد.
او هم از طریق دختر خالۀ خود نگرانی‌اش در بارۀ محروم بودن از آموزش و تحصیل را به ما رسانده است.
سپیده از حکومت طالبان انتقاد کرده و از جامعۀ جهانی خواسته تا فشارها بالای این حکومت را تا حدی افزایش دهد که حق آموزش به آنان برگردد.
این گپ دل سپیده است که از زبان دختر خاله‌اش می‌شنویم:
"جواب دختر خاله‌ام این بود که ما از سازمان ملل و جامعۀ جهانی می‌خواهیم که بالای حکومت امروزی فشار بیاورند تا مکاتب را باز کنند، از تعصب دست بکشند همین اجازه را بدهند برای دختران که دختران هم نصف جامعه هستند و حکومت فعلی نصف جامعه را فلج ساخته".
یکی از نهادهای که در بخش آموزش و رشد مهارتهای افراد دارای معلولیت در افغانستان کار می‌کرد کمیتۀ سویدن بود.
حکومت طالبان در ۱۱ جولای امسال، در واکنش به سوختاندن یک نسخۀ قران کریم در سویدن، دستور تعلیق تمامی فعالیت نهادهای سویدنی به شمول کمیتۀ سویدن در افغانستان را صادر کرد.
این کمیته در اواخر ماه سرطان امسال اعلام کرده بود که به دستور حکومت طالبان برخی از فعالیت‌هایش را به گونۀ موقت متوقف کرده است.
دو تن از استادان کمیتۀ سویدن که اطفال دارای معلولیت گفتاری و شنیداری را آموزش می‌دادند و نخواستند از آنان در این گزارش نام گرفته شود، به رادیو آزادی گفتند:
"شاگردهای لال یا گنگ دارم که آنان را تدریس می‌کنم، اما مدت سه ماه شده که فعالیت‌های دفتر ما از طرف دولت امارت بسته است، از این خاطر شاگردان ما واقعا مایوس و پریشان هستند، هر بار احوال می‌گیرند که چی زمان دوباره شروع می‌شود که ما بتوانیم دوباره درس‌ها را برایشان تدریس بکنیم، ولی متاسفانه فعلا هیچ خبری نیست".
"ما بسیار بسیار ناراض هستیم و خواهان این هستیم که درب مکاتب به روی افراد معلول بخصوص کسانی که لال هستند، گنگ هستند باز شود و آنان بتوانند به زبان اشاره یاد بگیرند یا به زبان خط بریل یاد بگیرند و یا مشکلات ذهنی که دارند، مشکلات شان حل شود".
بر بنیاد آمار ارائه شده از سوی کمیته سویدن، این کمیته در ۱۸ ولایت افغانستان فعالیت دارد و تنها در سال گذشته ۱۳۳هزار کودک در مکتب‌های این کمیته آموزش دیدند.
خواستیم در مورد این انتقادها و نگرانی‌ها و اینکه چه زمانی دروازۀ مکاتب به روی دخترانی بازخواهد شد که یکی از مهم‌ترین ابزار ارتباطی‌شان با جامعه و مردم زبان اشاره است، از حکومت طالبان بپرسیم اما تا زمان نشر این گزارش ذبیح الله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان به پرسش‌های رادیو آزادی پاسخ نداد.
با این حال فرشته نوری، موسس بنیاد خیریۀ پیر هرات و فعال حقوق بشر می‌گوید:
"نیم پیکر جامعۀ ما را حذف کردند متاسفانه و جهان با تاسف به این حالت سکوت کرده و اصلا صدای بلند نمی‌شود، مه واقعا شخصاً شدیداً نگران وضعیت افراد معلول هستم بخصوص خانم‌های ناشنوا و ناگویا، این افراد هیچ سرگرمی نه در محیط خانه با خانواده در هیچ حالت و هیچ شرایط ندارند، تنها امید این‌ها، تنها برنامه‌ای که این‌ها برای آیندۀ خود داشتند از طریق همین تعلیم و تحصیل و تربیه بود که در مکتب‌ها این‌ها به خود برنامه ریزی کرده بودند ".
بر بنیاد گزارش فدراسیون جهانی ناشنوایان، بیش از ۷۰ میلیون ناشنوا در سراسر جهان وجود دارند که بیش از ۸۰ درصد آنان در کشورهای در حال توسعه زندگی می‌کنند.
این افراد در مجموع از بیش از ۳۰۰ زبان اشارۀ مختلف استفاده می‌کنند.
اکنون اما نگرانی افراد دارای معلولیت گفتاری و شنیداری بخصوص دختران و زنان، این است که با بسته ماندن دروازۀ مکاتب‌شان نتوانند مهارتهای یادگیری زبان اشاری خود را رشد دهند و آموزش و تحصیل با زبان اشاره را ادامه دهند.
