ریچارد بنیت، گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در امور حقوق بشر افغانستان به مناسبت سوم می، روز جهانی آزادی مطبوعات در توییتی گفته، به همه خبرنگاران افغان به ویژه خبرنگاران زن ادای احترام می‌کند که علیرغم همه محدودیت‌های اسفناک و خطرات جانی به گزارش‌دهی از وضعیت افغانستان ادامه می‌دهند.
او از طالبان خواست که به آزادی رسانه‌های آزاد، مستقل و فراگیر متعهد باقی بمانند.
عفو بین‌الملل گفته است که خبرنگاری جرم نیست، اما بر اساس بیانیۀ این سازمان که در توییترش منتشر کرده، از آگست ۲۰۲۱ به این سو آزادی بیان در افغانستان مورد تهدید قرار گرفته است.
این سازمان نوشته که در این مدت خبرنگاران در افغانستان بازداشت، شکنجه و تهدید می‌شوند و حتی به دلیل گفتن حقایق کشته می‌شوند.
عفو بین‌الملل از مقامات طالبان خواسته است که به آزادی بیان متعهد باقی بمانند و به خبرنگاران اجازه دهند آزادانه و در فضای امن در افغانستان کار کنند.
از سوی دیگر انتونیو گوترش سرمنشی سازمان ملل متحد امروز چهارشنبه به مناسبت روز جهانی آزادی مطبوعات هشدار داد که رسانه‌ها در هر گوشه جهان مورد حمله قرار گرفته اند و از کشورها خواست تا جلو این حملات را بگیرند.
آقای گوترش در توییتر خود نوشته است که افزایش پنجاه درصدی کشتار کارمندان رسانه‌ای در سال ۲۰۲۲، اعتماد را تضعیف کرده، گوترش تاکید کرد که آزادی مطبوعات پایه دموکراسی و عدالت است که فعلاً به گفته او در تهدید قرار دارد.
سرمنشی سازمان ملل متحد گفته که جهان باید هر روز در کنار خبرنگاران باشد، زیرا به گفتۀ او آنها در کنار حقیقت ایستاده اند.
این در حالیست که امروز سوم ماه می روز جهانی رسانه و آزادی مطبوعات است.
این روز در حالی تجلیل می‌شود که به دلیل محدودیت بر رسانه‌ها و خبرنگاران در افغانستان، انتقادات زیادی از حکومت طالبان وجود دارد.
شماری از نهادهای حامی خبرنگاران نیز می‌گویند که وضعیت خبرنگاران در افغانستان ناامید کننده و پر از چالش است.
سازمان حمایت از خبرنگاران افغانستان در گزارشی تحلیلی به مناسبت سوم می روز جهانی آزادی مطبوعات، آمار زیان‌های رسیده به خبرنگاران در سال گذشته را منتشر کرده است.
در این گزارش آمده است که تنها در یک سال گذشته ۲ خبرنگار در داخل افغانستان کشته شده اند و ۵ خبرنگار در وضعیت بدی به سر می‌برند.
در این گزارش نام خبرنگاران که زندانی اند گرفته نشده است، اما نوشته شده که در مجموع پس از بازگشت طالبان به قدرت ۲۳۷ مورد خبر نقض حقوق خبرنگاران داده شده است.
سازمان حمایت از خبرنگاران گفته است که پس از حاکمیت دوبارۀ طالبان در افغانستان رسانه‌ها در این کشور ضربۀ سختی خورده اند.
به گفتۀ این سازمان، بیش از نیمی از رسانه‌های مستقل به دلیل مشکلات و چالش‌های اقتصادی در کشور از کار بازماندند. علاوه بر این، بیش از ۶۵ درصد از خبرنگاران و کارکنان رسانه‌ها پس از تعطیلی رسانه‌ها شغل خود را از دست داده اند.
رسانه‌ها و سازمان‌های حامی خبرنگاران حکومت طالبان را به بدرفتاری با خبرنگاران متهم می‌کنند، اما ذبیح الله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان به رادیو آزادی گفت که حکومت آنان با رسانه‌ها همکاری می‌کند.
مجاهد در بارۀ بازداشت برخی خبرنگاران گفت:
"امارت با رسانه‌ها همکاری می‌کند، رسانه‌ها در حال حاضر در افغانستان آزاد هستند، هر ادعایی که در این زمینه مطرح می‌شود درست نیست، در طول سال که برخی از خبرنگاران بازداشت شده اند به جرم فعالیت رسانه‌ای نبوده است بلکه دوسیه‌های آنها عواملی دیگری دارد که به همان دلیل بازداشت شده اند."
با این حال شماری از خبرنگاران افغان که در حال حاضر در کابل تحت کنترل طالبان کار می‌کنند، می‌گویند که فعالیت رسانه‌ای آنها توسط طالبان محدود شده و در برخی موارد جان آنها مورد تهدید قرار گرفته است.
اینجا فقط می‌توانیم در دفتر کار کنیم
دو خبرنگار افغان که نمی‌خواهند نام‌شان در این گزارش نوشته شود، به رادیو آزادی گفتند: "نه تنها کار، بلکه جان ما نیز در خطر است، اینجا فقط می‌توانیم در دفتر کار کنیم و به دلیل محدودیت‌های سخت نمی‌توانیم برای پوشش کنفرانس و جلسه‌ای بیرون برویم."
خبرنگاران بیکار شدند و به کارهای شاقه روآورده اند
"جامعۀ رسانه‌ای افغانستان و مطبوعات افغانستان دچار مشکلات شدید هستند، نیمی از رسانه‌ها از فعالیت باز مانده، خبرنگاران دست‌شان از کار گرفته شده و مشکلات اقتصادی خبرنگاران هر روز بدتر شده می‌رود. همچنان حق دسترسی به اطلاعات با مشکلات روبه‌رو است، خبرنگاران بیکار شدند و به کارهای شاقه روآورده اند و یا به کشورهای همسایه در وضعیت بد اقتصادی شب و روز را سپری می‌کنند."
پس از به قدرت رسیدن دوبارۀ طالبان، بیشترین محدودیت‌ها بر زنان در عرصۀ رسانه‌ها وضع شده است.
زنان باید حین ظاهر شدن در رسانه های ماسک بپوشند و نمی‌توانند با مردان برنامه اجرا کنند و به همین دلیل تعداد زیادی از خبرنگاران و کارمندان زن کار خود را از دست داده اند.
بر اساس ارقام نهادهای حمایت از خبرنگاران، پس از سقوط نظام جمهوری هشتاد درصد خبرنگاران زن در افغانستان به دلیل محدودیت‌ها شغل خود را از دست داده اند.
