همزمان با فرا رسیدن روز جهانی آزادی رسانه ها٬ خبرنگاران در افغانستان و رسانه های آن کشور از محدودیت های وضع شده و خشونت های که عمدتآ به وسیله طالبان اعمال می شود٬ شکایت می کنند.
یک خبرنگار که نمی خواهد نامش در گزارش ذکر شود می گوید که در زیر حاکمیت طالبان فضای کاری برایش محدود شده است.
او ادعا می‌کند که برخی رسانه‌ها مجبور هستند دست به خودسانسوری بزنند:
"چه از برنامه، چه از برنامه‌های خبری و گزارش‌ها و برنامه‌های آموزشی از تمام برنامه‌ها رسانه‌ها در حالت سانسور قرار دارند، چیزی خود رسانه از ترسی که دارد خود را سانسور می‌کند چیزی از طرف حکومت برایشان تحمیل می‌شود".
یکی از دیگر خبرنگاران در افغانستان که نیز نمی‌خواهد نامش در گزارش گرفته شود، می‌گوید، آزادی بیان اکنون در افغانستان آن چنان که باید وجود ندارد.
او ادعا می‌کند که حکومت طالبان برای رسانه‌ها فضای ترسناک کاری را شکل داده اند:
"استخبارات طالبان فضای کار را برای خبرنگاران در رسانه‌ها بسیار تنگ و ترسناک کرده، قوانین جدید را برای رسانه‌ها وضع کردند، شکنجه و بازداشت‌های که هر روز روزنامه‌نگاران با آن متوجه می‌شوند، خود نشان دهندۀ این است که فعلا در کشور آزادی بیان وجود ندارد و فضا را برای خبرنگارانی که کار می‌کنند چقدر محدود ساخته است".
یکی دیگر از خبرنگاران که به دلیل مشابه نمی‌خواهد نامش در گزارش گرفته شود، دسترسی نداشتن به اطلاعات را از دیگر مشکلاتی می‌داند که خبرنگاران افغانستان با آن مواجه هستند.
"بدون شک اکنون در افغانستان آزادی بیان در حال کمرنگ شدن است و به تهدیدات به سوی آن روان است، طوری که اکنون با آمدن امارت اسلامی سخنگویان دولتی به گونه‌ای که لازم است و مسئولیت رسمی آنان است به وقت مواد را به کارکنان رسانه‌ها نمی‌دهند، افزون بر این در محیط رسانه‌ای کمرنگ شدن و یا نبود حضور زنان آن چالش بزرگ است همکاران رسانه‌ای با آن دست به گریبان اند، همچنان مشکلات اقتصادی است که یک قسم فشار بالای رسانه‌ها است".
میزان خشونت ها در برابر خبرنگاران و رسانه ها در افغانستان در مقایسه به سال گذشته بیشتر از ۶۰ درصد افزایش یافته است
دانش کروخیل، مسئول خبرگزاری پژواک نیز به رادیو آزادی می‌گوید، محدودیت دسترسی به اطلاعات و نبود فضای گزارش‌دهی مستقل در افغانستان از مشکلات عمده بر سر کار رسانه‌ای در افغانستان است:
"در بسیاری موارد وقتی که پالیسی‌های ادارۀ حاکم فعلی روشن نبود با مشکلات و چالش‌ها و تهدیدها روبرو بودند اما خوشبختانه ما گفته می‌توانیم که حالا هر دو طرف اداره حاکم و خود رسانه‌ها ادیتوریل لاین خود را پیدا کردند و به اساس آن نشرات می‌کنند اما این به آن معنی نیست که نشرات فضای یک گزارش‌دهی مستقل در افغانستان وجود داشته باشد".
این درحالیست که مرکز خبرنگاران افغانستان با نشر گزارشی از افزایش خشونت و نقض آزادی رسانه‌ها، تهدید و بازداشت خبرنگاران نگران است.
این مرکز در گزارشی که به مناست ۳ می، روز جهانی آزادی مطبوعات نشر کرده، گفته است که خشونت، تهدید و بازداشت خبرنگاران در ۱۲ ماه گذشته نسبت به ۱۲ ماه قبل آن ۶۴ درصد افزایش یافته است.
بر بنیاد آمار این مرکز، از ماه می ۲۰۲۲ تا می ۲۰۲۳ ،۲۱۳ مورد خشونت، تهدید و بازداشت خبرنگاران در افغانستان ثبت شده است که این آمار در ۱۲ ماه قبل آن ۱۳۰ مورد بود.
مرکز خبرنگاران افغانستان همچنان در گزارش تازه‌اش نوشته که به استثنای حمله بر خبرنگاران در مرکز تبیان در شهر مزارشریف بلخ عامل سایر موارد خشونت در برابر خبرنگاران و رسانه‌ها حکومت طالبان و افراد مربوط به آنها بودند.
بر بنیاد این گزارش در حمله بر خبرنگاران در مرکز تبیان یک خبرنگار کشته و ۲۱ خبرنگار دیگر زخمی شدند که مسئولیت آن را گروه داعش به عهده گرفت.
مرکز خبرنگاران افغانستان می‌نویسد که همچنان ۶ مورد خشونت فزیکی، ۱۱۵مورد تهدید و ۷۰ مورد بازداشت خبرنگاران از دیگر موردهایی اند که نزد آنان ثبت شده است.
سمیه ولیزاده، مسئول کمیتۀ ارتباطات و دادخواهی مرکز خبرنگاران افغانستان به رادیو آزادی گفت:
"محدودیت‌های بیشتری از طرف طالبان بر رسانه‌ها وضع شده و این محدودیت‌های وضع شده خلاف قانون رسانه‌های همگانی و خلاف قانون حق دسترسی به اطلاعات است، مرکز خبرنگاران افغانستان از افزایش اعمال محدودیت بر رسانه‌ها و همچنان فعالیت خبرنگاران نگران است".
با این حال ذبیح الله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان با رد این ادعاها به رادیو آزادی گفت:
"رسانه‌ها در تمام عرصه‌ها، بحث‌های خود و گزارش‌دهی آزاد هستند و کدام تهدید برایشان نشده البته قوانین طبعا قوانین یک مملکت ضرور است که باید مرعات شود، ما چیزی که از رسانه‌ها می‌خواهیم این است که در گزارش و راپوردهی خود همیشه از بی‌طرفی استفاده کنند و همچنان زیادتر فوکس داشته باشند واقعیت خبر همان دیدگاه که یک چیز را می‌گویند باید واقعیت داشته باشد."
بر بنیاد گزارش‌ها، در حال حاضر دو خبرنکار به‌نام‌های مرتضی بهبودی و خیرالله پرهر در زندان طالبان اند.
مرکز خبرنگاران افغانستان همچنان در گزارش خود گفته است، پس از سقوط نظام جمهوری پیشین در ۲۴ اسد سال ۱۴۰۰، حدود نیمی از ۶۰۰ رسانۀ فعال در افغانستان به دلیل محدودیت‌های کاری اعمال شده از سوی حکومت طالبان و مشکلات اقتصادی از فعالیت بازماندند.
