Бекташ Шамшиев

"Тоо кыртышын изилдөөдө ачылыш жасаган". Өмүрүн илимге арнаган Илгиз Айтматов

Илгиз Айтматов өз тармагында таанымал ири окумуштуу, кадыры бийик инсан эле. Көпчүлүк эл аны даңазасы дүйнөгө белгилүү үлкөн сүрөткер Чыңгыз Айтматовдун карачечекей иниси деп билчү.  

Тоолуктардын ойго келбес тамашасы

Даргин жазуучусу Ахмедхан Абу-Бакардын жумшак юморго ширелген көркөм баяндарында тоолуктардын турмушу ушунчалык кызык, эсте каларлыктай элестүү тартылган. Алардын бир топтомун жазуучу "Тоолуктардын эрмеги" деп атаган.

Эки ашыкты жараштырган карышкыр

Окууну бүтөрдө үйлөнмөкчү болуп жүргөн эки жаштын арасы ажырап, сулуу кыз байдын баласын тандап кеткен. Аны ашыгы биле элек.

Жаманга жар болуудан качкан кыз

Камбаралы Бобуловдун "Түштүк кызы" чыгармасы жарыяланар замат жаш кыргыз прозасынын жетишкендиги катары бааланып, биртоп тилдерге которулган, ал кезде жаамы союздук кадыр-барк күтүп калган Чыңгыз Айтматовдун мактоосуна арзыган.

"Жамгырда" катылган бир доор

Түгөлбай Казаковдун “Алтын балалык” керемет чыгармасын укпаган, билбеген киши жоктур. Залкардын “Эсимде” өмүр баян эскермесинде алтын балалыктын кызык учурлары баяндалган.

Залкарлар портретин сөз менен тарткан чебер кетти

Кыргыз эл жазуучусу Самсак Станалиев көп кырдуу талант болчу, кара сөз менен ырды, публицистика менен котормочулукту эриш-аркак ала жүргөн, анан да күн менен түндү, эс алуу дегенди билбеген мээнеткеч калемгер эле.

Абак азабын тарткан атеист жазуучу

Сталиндик репрессиянын азап-шорун көп тарткан жазуучу Варлам Шаламов өкүмзор бийлик системасынын кандай экенин "Колыма аңгемелеринде" кемелине келтирип ачып берген. Бул ирет чынчыл сүрөткердин ошол жыйнакка кирген  "Жаан" аңгемесине токтолобуз.

Карызды кайтыш болгуча кайтар...

Нарктуу эки карынын кардарынан сатарманы көп кымкуут базарда жолугуп, бири экинчисинин ажатын ачышы акыйкатта да зор окуя. Ал өзү турмушта болгонун тунук акын Айгүл Узакова авторго айтып берген. Башында анча маани бербептир, ойлоп көрсө сабак алчу таасири көп экен. 

"Чырпыкка да тийгизбейт залакасын..." Жолочу акын издеген чындык

Жолочу Рысбаевдин өмүрү чыгармачылыгы эки доорго туш келди. Социализм заманында төрөлүп, көркөм чыгармачылыкка арналчу жылдарынын көбү күндөлүк тиричилик, журналисттик түйшүк менен өттү.

Байлык менен шаан-шөкөткө азгырылган миллионер

"Кээде бир адамдын өмүрү бүтүндөй бир доордун ачык жана таасирдүү иллюстрациясы катары көрүнөт. Ошондуктан бул окуя мен үчүн абдан маанилүү сезилди", - деп башталат америкалык журналист жана жазуучу Теодор Драйзердин "Экклезиаст” аттуу аңгемеси.

"Алданган койлор карышкырга жем болот". Эзоп айткан эркиндик

23-апрель - Бүткүл дүйнөлүк китеп жана автордук укуктун күнүнө карата тамсилдери классикага айланган Эзоп тууралуу баяндайбыз.

"Балдарга күлкү тартуулаган". Илимге арналган өмүр

Тагдырдын үстөкө-босток соккуларына баш бербей дарыгерлик менен илимпоздукту эриш-аркак ала жүргөн Султангазы Орозобеков тууралуу кеп кылуунун оролу келип турат. Кезинде колу жеңил дарыгердин аракети менен канчалаган бейтаптардын жашоо-турмушка үмүтү артып, ишеними жанган. 

Эки куданы чырдаштырган калың

Бири-бирин жактырган эки жаш окуусун бүткөн соң жолдошторун чакырып чай берип, баш кошконун айтып, мындан ары бирге түтүн булатарын билдирген. Алардын айылдагы ата-энелери болсо калыңдан улам таарынышып, сүйлөшпөй калышкан.

Ала качуу кыйраткан аруу дүйнө, окулбаган каттар...

Окууну бүтүп мектепте иштеп жүргөн мугалим убакыттын билинбей өткөнүн, шарт-жагдай кескин өзгөрүп кеткенин туйбай калыптыр. Жакындары аны эптеп эле күйөөгө беришке кызыкдар болчу, анысын аткарышты, бирок ал бактысын таба албады. Ризван Исмаилованын “Окулбаган каттар” аңгемеси. 

Арстанбектин ааламы: "Тар замандагы" тарыхый арман

Социализм тушунда Арстанбектин чыгармалары идеологиялык зыяндуу, реакциячыл деп бааланып, эчен жылдар тыюу салынып келди. Жарамсыз система тарыхый тактысынан шыпырылып түшкөндөн кийин улуу акындын адабий мурасына жол ачылды.

"Вице-президенттин соңку каты”. Калабалуу калаа, Түрк легиону

Чытырман токойдо үчөө: кара ниеттик, намыс, абийир

Төкөлдөштө калган жаштык

Айылдан шаарга келгендердин көбүнүн батир деген көрүнбөгөн көйгөйү болот. Көчөдөн-көчө койбой издеп жүрүп үй табыш – тозок жумуш. Мамат Сабыровдун “Төкөлдөш, Тэцуо жана Назира апа” аңгемесинде мына ушул көйгөй, жаш адамдын турмушу сүрөттөлгөн.

Сүйөркул Тургунбаев - жылдыздуу муундун соңку алпы

Кара мышык өч алды