Вице-премьер-министр Токон Мамытов жергиликтүү калк менен сүйлөшүүдө, 19-декабрь, 2013-жыл
Кыргызстан-Тажикстан: чек ара тактоо жанданат
Кыргызстан менен Тажикстан чек аралаш аймактарда жаңжалдардын алдын алуу боюнча бирге аракеттенет.
Бул тууралуу “Азаттыкка” вице-премьер-министр Токон Мамытов кабарлады. Бишкекте 23-декабрда эки өлкөнүн чек ара боюнча комиссиялары жыйын курду. Анда делимитация, демаркация иштерин жандантуу тууралуу сөз болду.
Вице-премьер-министр Токон Мамытовдун “Азаттыкка” билдиришинче, кыргыз-тажик чек ара комиссияларынын Бишкектеги жыйынында бир топ конкреттүү чечимдер кабыл алынды. Ага ылайык, Баткен жана Согди облустарынын жетекчилерине, милиция жана чек ара башчыларына жаңжалдардын алдын алуу боюнча бирге аракеттенүү тапшырылды. Андан сырткары тилкелерди тактоо иштери жанданмай болду:
- Ворухтун тегереги, Баткен, Лейлек райондорунда чек ара тактала элек да. Ушул райондордун чек араларын чукул арада биринчи кезекте тактайлы деп макулдаштык. Элдин талабы да ушул болуп жатат. Ушул иштерди эки өлкөнүн чек ара комиссияларына тапшырдык. Андан сырткары Кулунду-Максат жолунда көпүрө куруу маселеси бар эмес беле. Ошол көпүрөнү да тез аранын ичинде кагаздарын даярдап, кура баштайлы деп сүйлөштүк.
17-декабрда Ак-Сай айылынын тургундары менен Тажикстандын Ворух анклавынын жашоочуларынын ортосунда жаңжал чыккан. Андан кийин Ворухка кетчү жол буулуп, аксайлыктар Тажикстандын Чорку айылын айланып өтүүчү жол куруп берүүнү талап кылган эле.
Баткен районундагы Самаркандек айыл өкмөтүнө караштуу Паскы-Арык айылы да Тажикстандын Чорку айылына жанаша турат. Аталган айылдын Мурат аттуу тургуну мазары да, базары да бир эки элдин арасында жаңжал көбүрөөк орун алып жатканын айтууда:
- Чек ара такталган эмес, тосмо жок. Арыктын ары жагы Тажикстан, бери жагы Кыргызстан. Коңшулар менен мурдатан бери тыгыз байланышыбыз, соода-сатыгыбыз бир. Бирок акыркы убакта эмнегедир пикир келишпестик, жаңжалдар көп болуп жатат. Эл арасында чочулоо бар. Бирок азыр деле бири-бирибизден көз карандыбыз. Ошондуктан эки элге ынтымак керек. Чек араны туура чечип, жөнгө салып беришсе жакшы болмок.
Жергиликтүү эксперт Базарбай Маасайитовдун баамында, чек ара боюнча эки тараптуу сүйлөшүүлөр өткөнү менен натыйжасы аз болууда:
- Ак-Сай – Тамдык деген участок чындыгында такталып бүткөн деп жатышпайбы. Ошондой болсо деле тажик тарап жолду курдурбаганга аракет кылып жатат. Алар эгер көз карандысыз жол курулуп калса, жайыт маселеси чыгат, мал-жанды биздин жайлоого чыгара албай каларынан чочулап атышса керек. Бирок азыркы жайыт боюнча мыйзамды карай турган болсок эки өлкө ортосунда атайын келишим жок, ошондуктан алар биздин жайлоону колдоно алышпайт.
Кыргызстан менен Тажикстан чек арада тактоо кайсы жылдагы карта, документ менен жүргүзүлүшү керектиги боюнча азырынча орток пикир таба элек. Эки өлкөнүн чектешкен жеринин жалпы узундугу 970 чакырымдан ашат жана анын теңинен көбү делимитация боло элек.
Чек ара боюнча эмки кыргыз-тажик сүйлөшүүлөрү келе жаткан жылы, 7-январда Тажикстандын Дүйшөмбү шаарында өтмөкчү.
