АКШнын президенти Дональд Трамп 30-мартта жасаган билдирүүсүндө эгер Орусиянын лидери Владимир Путин анын Украинадагы согушту токтотууга аракеттерине тоскоолдук кылса Орусиянын мунайына 25-50% кошумча тарифтерди киргизерин билдирди.
NBC телеканалына телефондон берген маегинде Трамп Путиндин Украинада убактылуу өкмөт түзүү чакырыгына "өтө ачууланганын" жана "кыжыры келгенин" айтты.
"Эгерде Орусия менен Украинадагы кандуу согушту токтотуу боюнча келишимге келе албасак буга Орусия күнөөлүү деп эсептесем – бул андай болбошу да мүмкүн – бирок Орусия күнөөлүү деп ойлосом, анда мен Москванын бардык мунайы үчүн кошумча тариф киргизем. Башкача айтканда, кимде-ким Орусиядан мунай сатып алса, АКШда иш жүргүзө албайт. Бардык мунайга 25% тариф, ал эми айрымдарына 25-50% чейин тариф кирет" – деди Трамп.
Трамп мындай чаралар бир ай ичинде ишке ашарын, эгерде согушту токтотуу боюнча келишим кабыл алынбай калса дароо күчүнө кирерин билдирди.
АКШ президенти мындай эскертүүнү Вашингтон Украина жана Орусия менен Кара деңизде аскердик аракеттерди токтотууга макулдашкандан кийин жасады.
Киев бул келишим дароо күчүнө кирерин билдиргени менен Москва эл аралык Орусиянын компанияларына жана банктарына салынган санкциялардын айрымдары алынса гана ишке ашышы мүмкүн экенин кыйытты.
Путинге карата риториканын катаалдашы
Трамптын бул билдирүүлөрү Ак үйдүн буга чейинки жумшак билдирүүлөрүнөн кескин айырмаланат. АКШ президенти NBC каналына берген маегинде ушул жумада Путин менен сүйлөшөрүн кошумчалады.
Ал эми Украинанын президенти Владимир Зеленский 30-марттагы кечки видео кайрылуусунда Путин "дипломатияны тоготпой жатканын" айтты.
"Американын согушту токтотуу сунушуна Орусиянын жообу - дрондор, бомбалар, артиллериялык аткылоолор жана баллистикалык ракеталар. Путин дипломатияны тоготпой турганын көрсөтүп жатат. Орусияга каршы катуу санкциялар, Украина үчүн көбүрөөк абадан коргонуу системалары жана өнөктөштөрүбүздүн чоң биримдиги керек", – деди Зеленский.
АКШнын ортомчулугу менен тараптар ортосунда согушту токтотуу аракеттери көрүлүп жаткан маалда орус армиясы дрон менен аскердик ооруканага сокку урду. Киев Москванын бул кадамын "аскердик кылмышка" теңеди.
Украинанын экинчи чоң шаары Харьковго жасалган түнкү чабуул маалында аскердик ооруканадан тышкары соода борбору, турак-жайлар жана башка объектилер жабыркады.
Бийликтин маалыматы боюнча кеминде эки киши набыт болуп, ондогон адам жараат алды.
Украинанын Башкы штабы чабуулду "эл аралык гуманитардык укуктун нормаларын бузуу" деп атап, "атайын бутага алган жана карасанатай аткылоо" катары сыпаттады.
Маалыматка караганда ооруканада дарыланып жаткан жарадар аскерлер да жабыркаган.
Харьковдогу чабуулду бир саат мурун, Зеленский Батыш мамлекеттерин Орусиянын тынымсыз дрон соккуларуна күчтүү жооп кайтарууга чакырган.
Жалпысынан, украин бийлигинин маалыматы боюнча түнкү чабуулдардан кеминде эки адам каза болуп, 26 адам жаракат алган.
"АКШнын ок атышпоо тууралуу так сунушу өтө узактан бери үстөлдө турат, бирок Орусия ага эч кандай жооп болгон жок. Бул көп нерсени билдирет", – деп жыйынтыктады Зеленский өз кайрылуусунда.
Трамп: Зеленский "чоң- чоң көйгөлөргө туш болушу мүмкүн
Зеленский дагы Трамптын кескин сынына кайра кабылды. АКШ лидери Зеленский Вашингтон менен кен байлыктар боюнча келишимге кол койбосо, "чоң-чоң көйгөйлөргө" туш болорун айтты.
"Ал сейрек кездешүүчү металлдар боюнча келишимден баш тартууга аракет кылып жатат, эгерде андай кылса, анын чоң-чоң көйгөйлөрү болот. Биз сейрек кездешүүчү металлдар боюнча келишим түзгөнбүз. Эми ал "мен келишимди кайра карап чыккым келет" деп жатат. Ал НАТОго мүчө болгусу келет, бирок эч качан мүчө боло албайт. Ал муну түшүнөт", – деп билдирди Трамп 30-мартта журналисттерге Украинанын президенти тууралуу суроолорго жооп берип жатып.
28-мартта Украинанын өкмөтү АКШдан өлкөдөгү сейрек кездешүүчү минералдар боюнча келишимдин долбоорун карап жатканын билдирди. Бул маалда маалымат каражаттары Вашингтон келишимдин шарттарын бир нече жолу өзгөрткөнүн жазып чыгышты. Украинанын экономика министри Юлия Свириденко өкмөт жыйынында билдиргендей, Киев келишим боюнча өз позициясын аныктоодо, бирок депутаттар бирдиктүү чечимге келгенден кийин гана расмий позициясын билдирет.
Украина сейрек кездешүүчү минералдар да кездешкен маанилүү кен байлыктарга ээ, бирок алардын так көлөмү белгисиз.
Сейрек кездешүүчү металлдар коргонуу технологияларында, ошондой эле компьютер, смартфон жана батарея үчүн колдонулгандыгы үчүн өтө баалуу деп саналат.
Ушул айда Украина менен АКШ өлкөнүн маанилүү минералдык ресурстарын өнүктүрүү боюнча ар тараптуу келишим түзүүгө макулдашкан.
28-февралда Трамп менен Зеленскийдин Ак Үйдөгү кайым айтышуусунан кийин келишимди бекитүү үзгүлтүккө учураган эле.
Шерине