Статистика комитетінің дерегінше, Қазақстанға шеттен келетін туристер саны жыл сайын көбейіп келеді. Ел премьер-министрінің ресми сайтында 2017 жылдан бастап 83 елдің азаматтары Қазақстанға визасыз келе алатыны айтылған. Сол кездегі сыртқы істер министрі Ерлан Ыдырысов "шетелдік қонақтар мен инвесторларды тарту үшін барынша жайлы жағдай жасау мақсатында " экономикасы дамыған 48 елдің азаматтарына бір реттік іскерлік, жеке мақсаттағы және туристік виза беру процедуралары жеңілдетілгені туралы мәлімдеген. Шетелдік кей саяхатшылар Азаттыққа Қазақстанға туристік сапармен келу тәжірибесі жайлы айтып берді.
DO YOU SPEAK ENGLISH?
"Қазақстанда жұрт тек үлкен қалаларда, онда да адамдардың кей топтары ғана ағылшынша сөйлейді екен " дейді Азаттық әңгімелескен шетелдік туристер. Олардың пікірінше, ағылшын тілін негізінен жастар біледі. Қазақстанда 2012 жылдан бері тұратын белгілі италиялық музыкант Сон Паскаль осында келгеннен бері орыс тілін де, қазақ тілін де үйреніп алғанымен, Астана мен Алматы қалаларында жұрт онымен ағылшынша сөйлескенді жөн көретінін айтады.
- Жұртпен қай тілде сөйлесетінім қай жақта жүргеніме байланысты. Маған Алматыда ағылшынша ұғынысқан оңай. Ал, мысалы, Жаңаөзенге барған кезде қазақша сөйледім. Көбінесе адамдардың менімен сөйлескісі келетін тілде сөйлеймін, - дейді Сон Паскаль.
Ақсу-Жабағалы ұлттық паркінде, Шымкент, Түркістан және Алматы қалаларында болған британдық турист Николас Моррисон "тіл білмеген жанға саяхаттаудың қиын" екенін айтады.
- Мысалы, өзім турист ретінде барған Африка, Үндістан және Оңтүстік Американың кей елдеріндегідей бұл жақта да жұрттың көбі ағылшынша сөйлейтін шығар деп ойлаған едім. Егер орысша бірер ауыз сөз жаттап алмасам, күнім қараң, яғни мүлде қиын болатынын Қазақстанға келген бетте түсіндім, -дейді Моррисон.
Британдық турист баяндап берген қиындықтар барын АҚШ азаматы Элизабет Маунт те растайды.
- Орысша сөйлемесең, жұрт қойған сұрақтарыңды мүлде елемейді, - дейді ол Азаттыққа.
Алматы, Шымкент, Қарағанды, Астана және Бурабайда болған саяхатшы бойжеткеннің сөзінің растығына көз жеткізу үшін Азаттық тілшісі шағын эксперимент өткізу мақсатында көпшілік баратын Бурабай аймағына аттанған еді. Ағылшын тіліндегі сұрақтардың көбі шынымен жауапсыз қалатыны Бурабайдың орталығындағы мейрамхананың туристерге жол көрсетуші екі гиді мен даяшыларына және жағажай қызметкерлеріне ағылшын тілінде сұрақ қойған кезде анықталды. Элизабет жолдамасын пайдаланған эконом-класс деңгейіндегі туристік ұйымдарда көбінесе ағылшын тілін мүлде білмейтін немесе бірер сөз ғана білетін Бурабай қаласының жергілікті тұрғындары жұмыс істейді.
АСТАНАДА СӘЛ ОҢАЙ
Ал ағылшын тіліндегі жазулар көп Астана қаласында туристерге мұндай проблема аз кездеседі. 2017 жылы Астана ЕХРО-2017 халықаралық көрмесін өткізуге байланысты шетелдіктер көп келеді деп күткен, сондықтан дайындық нәтижелері бірден байқалады. Мысалы, Нұржол даңғылындағы шығармашылық жобалар көрмесінде қазақстандық суретшілермен қатар шетелдік суретшілердің де жұмыстары қойылған. Әр экспонаттың сипаттамасы үш тілде, оның ішінде ағылшынша жазылған. Көрнекі орындар мен ойын-сауық ғимараттарындағы жазулардың да ағылшын тіліндегі нұсқасы бар.
Астанаға келгеніне бір апта болған болгариялық турист Ивайло Астана үш тілді аудиторияға бейімделген қалаға жатқызады.
- Туризмге, адамдардың тұруы үшін таптырмайтын қала екен. Әзірше президент резиденциясына ғана барып үлгердім, көшелерінде серуендедім. Ал "Бәйтерек" сияқты өзге орындарға әлі барған жоқпын, өйткені ол жақтарда ығы-жығы кезек, - дейді турист.
Ивайло орыс тілін біледі, сондықтан сервис индустриясы қызметкерлерімен көбінесе орысша сөйлескенді жөн көреді. Бірақ шетелдіктерге қолайлы болу үшін маңдайша жазулар ғана ағылшын тілінде жазылған, ал қызмет көрсету саласында жұмыс істейтіндердің көбі шет тілін білмейді. Астанада өтетін іс-шараларға билет сатушы Гаухар қаладағы ірі сауда орталықтарының бірінде жұмыс істейді. Ол өзі тап болған аударма қиындықтары жайлы айтып берді.
- Бір ер адам келіп, бірдеңе деп сұрады, ал мен оның не деп тұрғанын түсінген жоқпын. Ақыры ол телефонының экранына бірдеңе деп жазды, не сұрап тұрғанын содан оқып білдім. Оған қандай билеттер қажет екенін сол кезде ұқтық. Мына жерге шетелдіктер жиі келеді. Кейбірі сөзбен ежіктеп, саусақпен көрсетіп түсіндіреді, - дейді Гаухар.
Билет сатушы ағылшын тілін білмейді әрі "уақытша жұмыс қой " деген уәжбен оны үйренуді қажет деп санамайды.
Қызметкерлерінің сөзінше, күн сайын ондаған шетелдік кіретін Starbucks халықаралық кофеханасында барист әрі кассир болып жұмыс істейтін Никитаны да сөзге тарттық.
- Тапсырысты ағылшын тілінде берсе, ағылшын тілінде қызмет көрсетуге тырысамыз. Өзім бірер сөз болмаса, ағылшын тілінен мақұрыммын.Бір-бірімізді ыммен түсінеміз. Кейде [шетелдік адаммен қосылып] күліп те аламыз, олар "It's ok, алаңдамаңыз" деп жік-жапар болады. "Maybe cruassant, cupcake, cookie? " дегенді әрең жаттадым, - дейді Starbucks қызметкері Азаттыққа.
ҚАЗАҚСТАННЫҢ ТУРИСТІК ОРЫНДАРЫ ЖАЙЛЫ АҚПАРАТ АЛУ
Ирландиядан келген турист Шейн Райнның сөзінше, Батыс елдерінде жұрт арнайы фирмалардың қызметіне жүгінбей, туристік сапарын өздері ұйымдастыруға әдеттенген. Қазақстанға 2016 жылдан бері келіп-кетіп жүрген әрі Бурабай, Қарағанды мен Алматыны аралаған ирландиялық турист өз маршруттарын Қазақстан туралы ақпарат жариялайтын халықаралық сайттар [Tripadvisor] мен әріптестері, таныстарының кеңестеріне сүйеніп жоспарлаған.
Айтпақшы, Қазақстанда туризм индустриясы департаменті туризмнің Visit Kazakhstan деген ресми сайтын құрастырған. Сайт үш тілге – орыс, қазақ және ағылшын тілдеріне аударылған. Мәтіннің ағылшын және орыс тіліндегі нұсқаларында айырмашылық бар. Мысалы, "Туристке арналған пайдалы ақпараттың" ағылшын тіліндегі нұсқасында ауыз су жайлы "Қалаларда су хлорланған, сондықтан оны [құбырдан ағатын суды] ішу қауіпсіз" деп жазылған, ал орыс тіліндегі нұсқасында су туралы ақпарат жоқ.
Бірақ, Қазақстан бойынша туристік бағыттар іздеу кезінде әлгі сайтты Азаттық сөйлескен туристердің ешбірі пайдаланбаған. Шетелдіктер көбінесе сенімді халықаралық сайттарға жүгінгенді жөн көреді. Мысалы, Азаттық әңгімелескен туристер ең жиі пайдаланған ресурс әрі Қазақстан туралы ақпарат жариялайтын Trip Advisor порталында виза ресімдеуден бастап Астанадағы архитектуралық турларды талқылауға дейінгі сұрақтарды қамтитын Қазақстанға арналған 571 тақырып бар. Туристер Қазақстанға келген өзге шетелдік туристермен өз тәжірибесімен бөліседі.
Шетелдік туристердің пікірлері мен лайктерінен түзілген рейтингтерде Медеу мұз айдыны бірінші орында тұр. Одан кейін Алматыдағы Вознесенский шіркеуі, Үлкен Алматы көлі, 28 гвардияшы- панфиловшылар саябағы, Алматы метросы, Көктөбе, Шарын шатқалы, Тұңғыш президент саябағы, Көлсай, Астанадағы "Бәйтерек" кешені, Әзірет Сұлтан мешіті, "Хан Шатыр", Қазақстанның ұлттық мұражайы, "Астана Опера" опера және балет театры, Пирамида немесе Бейбітшілік пен келісім сарайы аталады. Елге келуі ықтимал шетелдік туристер Қазақстанды аралауды жоспарлаған кезде көбінесе осындай рейтингтерге жүгінеді.
