ЗША ўпершыню за 15 гадоў разьмесьцяць ядзерную зброю ў Вялікай Брытаніі ў адказ на ўзрастаньне пагрозы з боку Расеі, піша брытанская газэта The Telegraph са спасылкай на дакумэнты Мінабароны ЗША.
Згодна з дакумэнтамі, разьмешчанымі на сайце дзяржзакупак Пэнтагону, на авіябазе ў Саффолку плянуецца разьмясьціць сродкі балістычнай абароны і гідраўлічныя рампы ў рамках падрыхтоўкі да «немінучай» ядзернай місіі ў Вялікай Брытаніі, піша выданьне. Таксама на базе хутка пачнуць будаваць інтэрнат для амэрыканскіх вайскоўцаў.
Раней The Telegraph са спасылкай на крыніцы паведамляў, што ЗША плянуюць перакінуць на брытанскую авіябазу дзьве эскадрыльлі зьнішчальнікаў F-35A, здольных несьці ядзерную зброю. Чакаецца, што ім будуць магутныя гравітацыйныя бомбы B61-12, піша The Telegraph.
Паводле прадстаўніка Пэнтагону, якога цытуе The Telegraph, ЗША рэгулярна мадэрнізуюць свае ваенныя аб’екты ў краінах-саюзьніках. Гэта дзейнасьць часта суправаджаецца несакрэтнымі дакумэнтамі — яны не зьмяшчаюць прагнозаў і не прызначаныя для раскрыцьця якіх-небудзь канкрэтных пазыцый або дэталяў базаваньня, адзначыў прадстаўнік Пэнтагону.
«Палітыка ЗША заключаецца ў тым, каб не пацьвярджаць і не адмаўляць наяўнасьць або адсутнасьць ядзернай зброі ў якім-небудзь месцы», — таксама сказаў ён.
ЗША прыбралі ядзерныя боегалоўкі зь Вялікай Брытаніі ў 2008 годзе, вырашыўшы, што пагроза з боку Масквы паменшылася. Вяртаньне амэрыканскай зброі ў Вялікую Брытанію зьяўляецца часткай праграмы па разьвіцьці і мадэрнізацыі ядзерных абʼектаў у адказ на ўзмацненьне напружанасьці ў адносінах з Крамлём пасьля расейскага ўварваньня ва Ўкраіну, піша The Telegraph.
Прадстаўніца МЗС Расеі Марыя Захарава казала, што Масква будзе лічыць вяртаньне амэрыканскай ядзернай зброі ў Вялікую Брытанію «крокам да эскаляцыі» і будзе вымушаная прыняць «кампэнсуючыя контрмеры».
Цяпер ядзерныя боегалоўкі ЗША разьмешчаныя ў Бэльгіі, Нямеччыне, Італіі, Нідэрляндах і Турэччыне ў адпаведнасьці з пагадненьнем NATO аб сумесным выкарыстаньні ядзернай зброі.
- 25 сакавіка 2023 году прэзыдэнт Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў, што 1 ліпеня ў Беларусі скончыцца будаўніцтва сховішча для тактычнай ядзернай зброі. Паводле яго, Аляксандар Лукашэнка ўжо доўгі час прасіў яго разьмясьціць тактычную ядзерную зброю ў Беларусі.
- 6 ліпеня 2023 году Аляксандар Лукашэнка заявіў, што ядзерная зброя ўжо ў Беларусі і перамяшчалі яе «не па зямлі». «Не хвалюйцеся наконт выкарыстаньня. Мы не зьбіраемся атакаваць нікога пры дапамозе ядзернай зброі. Вы нас не чапайце. І забудзьцеся пра ядзерную зброю. Але калі вы ўчыніце агрэсію, адказ будзе імгненны. Цэлі вызначаныя», — сказаў ён.
- 25 сьнежня 2023 году Лукашэнка заявіў, што тактычная ядзерная зброя дастаўленая з Расеі ў Беларусь «даўно», «апошняя пастаўка» адбылася на пачатку кастрычніка. Заява Лукашэнкі зьявілася ў той час, калі Расея ўзмацняе свае пагрозы на адрас Захаду.
Пляны разьмяшчэньня ядзернай зброі ў Беларусі. Асноўнае
25 сакавіка прэзыдэнт Расеі Ўладзімір Пуцін у этэры тэлеканалу «Россия-24» заявіў, што 1 ліпеня ў Беларусі скончыцца будаўніцтва сховішча для тактычнай ядзернай зброі. Паводле яго, Аляксандар Лукашэнка ўжо доўгі час прасіў яго разьмясьціць тактычную ядзерную зброю ў Беларусі. Акрамя таго, Масква ўжо перадала Менску ракетны комплекс «Іскандэр», які можа выкарыстоўваць гэтую зброю, і што дзесяць беларускіх самалётаў нібыта ўжо пераабсталявалі для нясеньня такой зброі.
Сакратар Рады нацыянальнай бясьпекі і абароны Ўкраіны Аляксей Данілаў заявіў, што разьмяшчэньне ядзернай зброі зьяўляецца крокам да «да ўнутранай дэстабілізацыі краіны і максымальна падвышае ўзровень нэгатыўнага ўспрыманьня і агульнага адпрэчаньня ў беларускага грамадзтва Расеі і Пуціна».
Міністэрства замежных спраў Украіны запатрабавала тэрмінова склікаць паседжаньне Рады Бясьпекі ААН у сувязі з заявай Пуціна аб разьмяшчэньні расейскай ядзернай зброі ў Беларусі.
У Пэнтагоне пасьля заявы Пуціна адзначылі, што пакуль ня бачылі ніякіх прыкметаў перамяшчэньня ядзернай зброі на тэрыторыю Рэспублікі Беларусь.
Некаторыя вайсковыя экспэрты таксама адзначылі, што да разьмяшчэньня такой зброі ў Беларусі насамрэч нічога не гатова. Іншыя дасьледчыкі гавораць аб тым, што ядзерная зброя ўсё ж зьявіцца, і гэта пацягне за сабой заснаваньне сталых вайсковых базаў Расеі на беларускай тэрыторыі.
У Міністэрстве замежных спраў Беларусі 28 сакавіка заявілі, што рашэньне аб разьмяшчэньні на тэрыторыі краіны ядзернай зброі ўхвалена ў адказ на «беспрэцэдэнтны палітычны, эканамічны і інфармацыйны ціск з боку ЗША, Вялікай Брытаніі і іх хаўрусьнікаў па NATO, а таксама дзяржаў Эўрапейскага зьвязу».
Прапагандысты ў дзяржаўных СМІ пазытыўна ацанілі намеры Расеі перакінуць тактычную ядзерную зброю на тэрыторыю Беларусі і пачалі пагражаць ударамі заходнім дзяржавам.
Эўразьвяз і Польшча заявілі аб тым, што зьбіраюцца ўвесьці больш жорсткія санкцыі супраць Менску ў выпадку разьмяшчэньня тактычнай ядзернай зброі.
Кітай заклікаў не дапусьціць далейшай канфрантацыі ядзерных дзяржаў. Між іншым, у сумеснай заяве, прынятай па выніках нядаўняй сустрэчы старшыні КНР Сі Цзіньпіна і прэзыдэнта Расеі Ўладзіміра Пуціна, ёсьць пункт:
«Усе ядзерныя дзяржавы не павінны разьмяшчаць ядзерную зброю за межамі нацыянальных тэрыторый і павінны вывесьці ўсю разьмешчаную за мяжой ядзерную зброю».
Прадстаўнік Аб’яднанага пераходнага кабінэту ў абароне і нацыянальнай бясьпецы Валер Сахашчык у інтэрвію Свабодзе дапусьціў, што намеры расейцаў могуць актывізаваць партызанскі рух у Беларусі.
Пляны Расеі разьмясьціць тактычную ядзерную зброю ў Беларусі ёсьць «небясьпечнай і безадказнай рыторыкай» Масквы, заявіў генэральны сакратар Паўночнаатлянтычнага альянсу Енс Столтэнбэрг літоўскім журналістам на дыстанцыйнай прэс-канфэрэнцыі 27 красавіка. Пляны Расеі асудзілі краіны Захаду, прадстаўнікі беларускіх дэмакратычных сілаў, насьцярожана выказаўся Кітай.
16 траўня пастаянны прадстаўнік Беларусі ў ААН Валянцін Рыбакоў падчас дэбатаў аб месцах непастаянных чальцоў Рады Бясьпекі ААН на 2024–2025 гады, камэнтуючы пытаньне аб разьмяшчэньні на тэрыторыі Беларусі расейскай тактычнай ядзернай зброі, сказаў, што заява Расеі — «перш за ўсё гэта проста заява» і «нічога ў практычным сэнсе не было зроблена ў гэтых адносінах».
Кіраўнік Міністэрства абароны Беларусі Віктар Хрэнін сустрэўся з расейскім калегам Сяргеем Шайгу, які прыляцеў 25 траўня 2023 году ў Менск. Міністры падпісалі дакумэнты, якія вызначаюць парадак утрыманьня расейскай нестратэгічнай ядзернай зброі ў адмысловым сховішчы на тэрыторыі Беларусі, паведамілі дзяржаўныя СМІ. Шайгу падкрэсьліў, што «кантроль над зброяй і рашэньне аб ужываньні застаецца за Масквой».
9 чэрвеня ў Сочы кіраўнік Расеі Пуцін заявіў, што 7–8 ліпеня на тэрыторыі Беларусі скончыцца падрыхтоўка «адпаведных збудаваньняў», пасьля чаго з Расеі адразу завязуць тактычную ядзерную зброю.
13 чэрвеня Лукашэнка заявіў, што ядзерная зброя ў Беларусі ў тры разы магутнейшая за прымененую амэрыканцамі ў 1945-м у Хірасіме і Нагасакі. 16 чэрвеня Пуцін на эканамічным форуме ў Санкт-Пецярбургу адзначыў, што першыя ядзерныя зарады ўжо даставілі ў Беларусь.
19 чэрвеня прэзыдэнт ЗША Джо Байдэн назваў «рэальнай» пагрозай тое, што Пуцін аддасьць загад аб выкарыстаньні тактычнай ядзернай зброі падчас вайны супраць Украіны.
Кіраўнік выведкі Ўкраіны Кірыл Буданаў 20 чэрвеня заявіў, што, згодна са зьвесткамі выведкі, Расея пакуль не перадала Беларусі ніводнай ядзернай боегалоўкі. Аднак ён адзначыў, што падрыхтоўка сховішчаў пад ТЯЗ сапраўды вядзецца.
