Вярхоўны суд Беларусі 9 жніўня разгледзіць пазоў аб ліквідацыі Сацыял-дэмакратычнай партыі народнай згоды, вынікае з раскладу на партале электроннага судаводзтва. Судзьдзя Анатоль Церах пачне працэс, ініцыяваны Міністэрствам юстыцыі, а 15:00.
Паводле інфармацыі на гэтым партале, 14 жніўня ў 11:00 судзьдзя Сяргей Нікалаеў пачне разгляд пазову аналягічнага характару ў дачыненьні да Партыі БНФ.
Зарэгістраваная ў траўні 1997 году Сацыял-дэмакратычнай партыя народнай згоды прытрымліваецца левацэнтрысцкай сацыял-дэмакратычнай ідэалёгіі. Лічыць сябе правапераемніцай Партыі народнай згоды (ПНЗ), якая была заснаваная яшчэ ў 1992 годзе, але пасьля растварылася ў іншых палітычных структурах у выніку рэарганізацыі руху беларускіх сацыял-дэмакратаў. Праваабаронцы, якія манітораць выбарчыя працэсы ў Беларусі, адносяць яе да праўладных партый.
Правацэнтрысцкая Партыя БНФ дзейнічае са жніўня 1993 году, яна зьяўляецца пасьлядоўніцай грамадзкага руху Беларускі народны фронт «Адраджэньне».
Яе цяперашні лідэр Рыгор Кастусёў у верасьні 2022-га быў асуджаны на 10 гадоў пазбаўленьня волі паводле ч. 1 арт. 357 КК («Змова з мэтай захопу ўлады неканстытуцыйным шляхам») у рамках палітычна матываванай «справы змоўшчыкаў». Знаходзіцца ў няволі з красавіка 2021 году. Праваабаронцы лічаць яго палітвязьнем.
У канцы 2022 году Аляксандар Лукашэнка заявіў, што «на палітычным полі краіны павінны працаваць толькі тыя партыі, дзейнасьць якіх адпавядае асноўным прынцыпам унутранай і замежнай палітыкі». У лютым 2023-га ён падпісаў закон, які ўзмацніў жорсткасьць патрабаваньняў да палітычных сіл і абавязаў усе партыі, якія існуюць, прайсьці працэдуру перарэгістрацыі.
Ужо перарэгістраваны праўладныя Камуністычная партыя Беларусі, Лібэральна-дэмакратычная партыя, Рэспубліканская партыя працы і справядлівасьці. Зарэгістравалі максымальна ляяльную Аляксандру Лукашэнку партыю «Белая Русь».
20 ліпеня Вярхоўны суд зьліквідаваў апазыцыйную Кансэрватыўна-хрысьціянскую партыю — БНФ, 24-га — праўладную Беларускую патрыятычную партыю. Разгляд пазоваў аб ліквідацыі дзьвюх апазыцыйных партый — Беларускай сацыял-дэмакратычнай Грамады (БСДГ) і Беларускай партыі «Зялёныя» (БПЗ) пройдуць 27 і 31 ліпеня адпаведна, Рэспубліканскай партыі — 8 жніўня.
Міністар юстыцыі Сяргей Хаменка прагназаваў, што колькасьць партый пасьля перарэгістрацыі зьменшыцца з 15 да «трох-чатырох».
Ліквідацыя недзяржаўных арганізацый у Беларусі
У красавіку 2021 міністар замежных спраў Беларусі Ўладзімер Макей заявіў, што ў адказ на заходнія санкцыі ў Беларусі можа быць зьнішчана грамадзянская супольнасьць.
«Любое далейшае ўзмацненьне жорсткасьці санкцый прывядзе да таго, што грамадзянская супольнасьць, пра якую яны клапоцяцца, перастане існаваць. І гэта будзе, я лічу, абсалютна абгрунтавана ў дадзенай сытуацыі», — сказаў Макей.
22 ліпеня Аляксандар Лукашэнка заявіў пра зачыстку недзяржаўных арганізацый.
«Так і ўрад, і МЗС пабеглі за „дэмакратыяй“ і пастваралі ў нас (хай Макей ізноў ня прыме на свой рахунак, гэта і да яго яшчэ было, яму гэта ў спадчыну дасталася, трэба цяпер разграбаць), і мы атрымалі пад 2 тысячы на невялікую краіну НДА, НКА, бандытаў і замежных агентаў. Ну і што, дэмакратыю атрымалі?»
«Ідзе зачыстка. Вы думаеце, гэта проста? Там ужо тысячы людзей працуюць, нашых людзей, і ў асноўным з павернутымі, прамытымі за чужыя грошы мазгамі», — сказаў Лукашэнка.
30 ліпеня Лукашэнка заявіў, што «пад выглядам дабрачыннасьці некамэрцыйныя арганізацыі адпрацоўваюць чужую палітычную замову». Ён сказаў, што розных недзяржаўных фондаў, прыватных установаў, праваабарончых арганізацый у Беларусі было паўтары тысячы.
«У выніку праведзеных мерапрыемстваў выдзелена 185 дэструкцыйных структураў, якія нясуць патэнцыйную пагрозу нацыянальнай бясьпецы, у тым ліку прадстаўніцтва замежнай некамэрцыйнай арганізацыі, 71 рэспубліканскае і мясцовае грамадзкае аб’яднаньне, 113 установаў», — сказаў Лукашэнка на нарадзе з чыноўнікамі.
Зь сярэдзіны ліпеня адбываецца масавая ліквідацыя недзяржаўных арганізацыяў па ўсёй краіне. Пад пагрозай існаваньне дзясяткаў асьветніцкіх, праваабарончых, дабрачынных, спажывецкіх, дасьледчых і іншых арганізацыяў. Прадстаўнікоў установаў затрымліваюць, праводзяць у іх дома і ў офісах ператрусы, арыштоўваюць рахункі.
Па стане на канец 2021 году ўлады ліквідавалі як найменей 275 НДА, яшчэ шэраг — у працэсе ліквідацыі ці пад яе пагрозай.
Праз год пасьля пачатку масавага ціску, у ліпені 2022 году, стала вядома, што ўлады ліквідавалі або давялі да самаліквідацыі 857 недзяржаўных арганізацый. А маніторынг Lawtrend на канец 2022 году паказаў, што за два гады грамадзкі сэктар Беларусі пазбавіўся ня менш як 1102 некамэрцыйных арганізацый.
Адной з галоўных падзей стала ліквідацыя незалежных прафсаюзаў у краіне. Лідэрам арганізацый прысудзілі вялікія турэмныя тэрміны.
Сярод зьліквідаваных арганізацый
- • Human Constanta
- • Беларуская асацыяцыя журналістаў
- • Беларускі Хэльсынскі камітэт
- • Гродна Лайф Медыя
- • Згуртаваньне беларусаў сьвету «Бацькаўшчына»
- • Зьвяно
- • Имена
- • Мова нанова
- • Офіс па правах людзей з інваліднасьцю
- • ПЭН-цэнтар
- • Прававая ініцыятыва
- • Саюз беларускіх пісьменьнікаў
- • Тэрыторыя правоў
- • Цэнтар прававой трансфармацыі
- • Экадом
- Таварыства беларускай мовы
- Дзіцячыя госьпісы ў Горадні і Віцебску
- Беларускі прафсаюз работнікаў радыёэлектроннай прамысловасьці (РЭП)
- Свабодны прафсаюз Беларускі (СПБ)
- Беларускі незалежны прафсаюз (БНП)
- Беларускі кангрэс дэмакратычных прафсаюзаў (БКДП)
2024 год. У апублікаваным 7 траўня аглядзе праваабарончай арганізацыі Lawtrend гаворыцца, што за пэрыяд пасьля прэзыдэнцкіх выбараў 2020 году і да канца красавіка 2024-га ўлады Беларусі зьліквідавалі ня менш за 1622 некамэрцыйныя арганізацыі. У працэсе прымусовай ліквідацыі знаходзілася ня менш за 1003 НКА, рашэньне аб самастойнай ліквідацыі прынялі сама меней 619.
