Міжнародныя арганізацыі і краіны сьвету зноў заклікалі да вызваленьня расейскіх палітвязьняў. Агляд «Голасу Амэрыкі».
Вярхоўны камісар ААН па правах чалавека Фолькер Цюрк у панядзелак выступіў з асуджэньнем прысуду, вынесенага маскоўскім судом апазыцыйнаму палітыку і журналісту Ўладзіміру Кара-Мурзу, назваўшы рашэньне суду «яшчэ адным ударам па вяршэнстве грамадзянскай актыўнасьці ў РФ».
«Кара-Мурза паўстаў перад судом па абвінавачваньнях, якія, як уяўляецца, зьвязаныя з законным ажыцьцяўленьнем яго права на свабоду меркаваньня, выказваньня і аб’яднаньня, у тым ліку яго публічную крытыку збройнага нападу Расейскай Фэдэрацыі на Ўкраіну, — адзначаецца ў заяве Цюрка, апублікаванай Камісіяй ААН па правах чалавека. — Ніхто не павінен быць пазбаўлены волі за рэалізацыю сваіх правоў чалавека, і я заклікаю расейскія ўлады вызваліць яго без прамаруджваньня».
Эўразьвяз асудзіў вынесены Кара-Мурзу прысуд, назваўшы рашэньне расейскага суду «абуральным» і «палітычна матываваным».
«Сёньняшняе абуральна жорсткае рашэньне суду яшчэ раз ясна дэманструе палітычнае злоўжываньне судовай уладай з мэтай ціску на актывістаў, праваабаронцаў і любыя галасы, якія выступаюць супраць процізаконнай агрэсіўнай вайны Расеі супраць Украіны, — падкрэсьліваецца ў заяве кіраўніка зьнешняй палітыкі ЭЗ Жузэпа Бурэля. — Мы заклікаем Расею неадкладна і безумоўна вызваліць усіх, хто знаходзіцца ў зьняволеньні па палітычна матываваных абвінавачаньнях».
У панядзелак урад Вялікай Брытаніі выклікаў расейскага амбасадара, каб выказаць асуджэньне прысуду Ўладзіміру Кара-Мурзу, які мае, апроч расейскага, брытанскае грамадзянства.
«Адсутнасьць у Расеі прыхільнасьці да абароны асноўных правоў чалавека, у тым ліку свабоды слова, выклікае трывогу, — гаворыцца ў заяве міністра замежных спраў Вялікай Брытаніі Джэймса Клэвэрлі. — Мы працягваем заклікаць Расею выконваць свае міжнародныя абавязаньні, уключаючы права Ўладзіміра Кара-Мурзы на належнае мэдычнае абслугоўваньне».
Вялікая Брытанія ўжо ўвяла санкцыі супраць судзьдзі, які старшыняваў на працэсе, за яго дачыненьне да парушэньняў правоў чалавека ў мінулым, і заявіла, што разгледзіць далейшыя меры па прыцягненьні да адказнасьці тых, хто мае дачыненьне да «затрыманьня і дрэннага абыходжаньня» з Кара-Мурзом.
Міністэрства замежных спраў Нарвэгіі ў панядзелак таксама асудзіла прысуд Кара-Мурзу.
«Гэта вельмі жорсткі прысуд, які выклікае вялікую трывогу за ажыцьцяўленьне права на свабоду выказваньня меркаваньня», — заявіла кіраўніца нарвэскага МЗС Анікен Хюітфэльд.
З асуджэньнем прысуду, вынесенага расейскаму апазыцыянэру, выступіла МЗС Францыі. Ведамства адзначыла, што расейская судовая сыстэма ператварылася ў інструмэнт прыгнёту ў межах кампаніі рэпрэсій, разгорнутай уладамі РФ супраць усіх, хто крытыкуе расейскае кіраўніцтва і разьвязаную ім агрэсіўную вайну супраць Украіны.
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам. Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы пачалі бамбаваць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- З прыходам да ўлады ў ЗША Дональда Трампа рэзка актывізавалася тэма магчымых мірных перамоваў. Прэзыдэнт ЗША абнавіў свае патрабаваньні да эўрапейскіх краінаў-сяброў NATO павялічваць выдаткі на абарону. Таксама палітык заявіў, што хоча, каб Украіна дала Злучаным Штатам кантроль за сваімі радовішчамі рэдказямельных выкапняў у абмен на фінансавую падтрымку яе ваенных дзеяньняў супраць Расеі.
- У ноч на 14 лютага Расея бесьпілётнікам атакавала Чарнобыльскую АЭС, на саркафагу над разбураным у 1986-м пры чарнобыльскай катастрофе энэргаблёку пачаўся пажар, які ня могуць патушыць некалькі дзён.
- 12 лютага 2025 Трамп пагутарыў па тэлефоне з Пуціным, і 18 лютага 2025 году ў Эр-Рыядзе (Саудаўская Арабія) пачалася двухбаковая сустрэча з удзелам дзяржаўнага сакратара ЗША Марка Рубіё і кіраўніка МЗС Расеі Сяргея Лаўрова. Украіна на перамовы не запрошаная. Перад гэтым у Мюнхэне (Нямеччына) і Парыжы (Францыя) адбыліся, адпаведна, канфэрэнцыя па бясьпецы і саміт вядучых краінаў ЭЗ, але на іх так і ня выпрацавалі пляну доўгатэрміновай падтрымкі Ўкраіны. Акрамя таго, Вугоршчына — сябра Эўразьвязу, NATO і пры гэтым ляяльная да Расеі — дыстанцыявалася ад абмеркаваньня далейшай вайсковай дапамогі Кіеву, абвінаваціўшы іншыя краіны ў падбухторваньні далейшай вайны.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
