Пра вяртаньне дзяцей паведаміў дабрачынны фонд Save Ukraine.
«Дзеці, якіх выкралі расейцы ў Херсонскай і Харкаўскай абласьцях, нарэшце перасеклі мяжу. Цяпер яны ў бясьпецы. Празь некалькі месяцаў расстаньня яны нарэшце сустрэнуцца са сваімі сем’ямі», — напісаў кіраўнік фонду Мікалай Кулеба ў сваім фэйсбуку.
Гэта ўжо пятая выратавальная місія фонду, сказалі на прэс-канфэрэнцыі кіраўніка фонду Save Ukraine. Кулеба адзначыў, што бацькі, якія хочуць вярнуць дзяцей, сутыкаюцца з працяглымі і шматразовымі допытамі з боку ФСБ. Ён адзначыў, што з кожнай місіяй ціск з боку расейскіх сілавікоў павялічваецца.
«Яны зразумелі, што кожнае дзіця, якое вяртаецца, — гэта безумоўны доказ іх злачынстваў», — сказаў Кулеба ў камэнтары выданьню «РБК-Украіна».
Кіраўнік фонду таксама паведаміў, што ў краіну павінны былі вярнуцца 33 дзіцяці, але вярнулася толькі 31 дзіця.
«На жаль, бабуля, якая павінна была забраць двух дзяцей, памерла падчас гэтай місіі», — растлумачыў ён, дадаўшы, што зараз ва Ўкраіну неабходна вярнуць цела гэтай жанчыны. Вернуць і дзяцей, якіх яна павінна была забраць.
Па словах Кулебы, расейцы трымалі дзяцей за плотам і дазвалялі бацькам праходзіць ва ўстанову з камэрамі толькі па адным.
«Усе дзеці, якіх яны вярталі, гавораць аб тым, што ніхто ніякім чынам не спрабаваў знайсьці іх бацькоў. Мы шукалі гэтых дзяцей, а гэта было вельмі цяжка, бо ёсьць дзеці, дзе за 5 месяцаў было зьменена 5 розных месцаў знаходжаньня: іх кідалі з аднаго лягеру ў іншы. Ёсьць вельмі шмат сьведчаньняў таго, што з гэтымі дзецьмі там адбывалася», — распавёў кіраўнік фонду падчас прэс-канфэрэнцыі.
Раней фонд Save Ukraine вярнуў 17 дзяцей з Херсонскай і Харкаўскай абласьцей, якіх вывезьлі з акупаваных тэрыторый нібыта ў летні лягер у Крыме, дзе іх утрымлівалі паўгода.
Адзін зь дзяцей — 16-гадовы Віталь — распавёў аб умовах, у якіх дзеці жылі ў акупаваным Крыме. У прыватнасьці, аб цялесных пакараньнях, якім падвяргалі дзяцей з праўкраінскімі поглядамі. Па словах хлопчыка, у лягеры «Мара» ў Еўпаторыі дзяцей білі жалезным кійком, трымалі па некалькі гадзін у падвале, прымушалі сьпяваць гімн Расеі і паднімаць расейскі сьцяг. У пакоях, дзе трымалі дзяцей, не было сьвятла.
Пазьней The Insider выявіў асобу сілавіка, які запалохваў і ўжываў гвалт у дачыненьні вывезеных украінскіх дзяцей. Па дадзеных выданьня, гэта былы супрацоўнік «Беркуту» Валерый Астахаў, які ўдзельнічаў у падзеях на Майдане з боку сілавікоў тагачаснага прэзыдэнта Ўкраіны Віктара Януковіча. Да анэксіі Крыму ён працаваў у МУС Украіны, затым прыняў расейскае грамадзянства і перайшоў на службу МУС Расеі ў Еўпаторыі.
Журналістка The Insider паказала фатаграфіі Астахава хлопчыку, які расказаў пра зьбіцьцё ўкраінскіх дзяцей у лягеры, і ён апазнаў Астахава.
Расейскія ўлады сьцьвярджаюць, што, вывозячы дзяцей, ратуюць іх ад абстрэлаў. Аднак вядома аб выпадках усынаўленьня такіх дзяцей у Расеі, што прама супярэчыць міжнародным канвэнцыям. На дзіцячага амбудсмэна Расеі Марыю Львову-Бялову, як і на прэзыдэнта краіны Ўладзіміра Пуціна Міжнародны крымінальны суд выдаў ордэры на арышт.
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам. Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы пачалі бамбаваць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- З прыходам да ўлады ў ЗША Дональда Трампа рэзка актывізавалася тэма магчымых мірных перамоваў. Прэзыдэнт ЗША абнавіў свае патрабаваньні да эўрапейскіх краінаў-сяброў NATO павялічваць выдаткі на абарону. Таксама палітык заявіў, што хоча, каб Украіна дала Злучаным Штатам кантроль за сваімі радовішчамі рэдказямельных выкапняў у абмен на фінансавую падтрымку яе ваенных дзеяньняў супраць Расеі.
- У ноч на 14 лютага Расея бесьпілётнікам атакавала Чарнобыльскую АЭС, на саркафагу над разбураным у 1986-м пры чарнобыльскай катастрофе энэргаблёку пачаўся пажар, які ня могуць патушыць некалькі дзён.
- 12 лютага 2025 Трамп пагутарыў па тэлефоне з Пуціным, і 18 лютага 2025 году ў Эр-Рыядзе (Саудаўская Арабія) пачалася двухбаковая сустрэча з удзелам дзяржаўнага сакратара ЗША Марка Рубіё і кіраўніка МЗС Расеі Сяргея Лаўрова. Украіна на перамовы не запрошаная. Перад гэтым у Мюнхэне (Нямеччына) і Парыжы (Францыя) адбыліся, адпаведна, канфэрэнцыя па бясьпецы і саміт вядучых краінаў ЭЗ, але на іх так і ня выпрацавалі пляну доўгатэрміновай падтрымкі Ўкраіны. Акрамя таго, Вугоршчына — сябра Эўразьвязу, NATO і пры гэтым ляяльная да Расеі — дыстанцыявалася ад абмеркаваньня далейшай вайсковай дапамогі Кіеву, абвінаваціўшы іншыя краіны ў падбухторваньні далейшай вайны.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
