Па рашэньні суду беларус будзе знаходзіцца ў сьледчым ізалятары цягам двух месяцаў. А ў выпадку, калі апэляцыйны суд пацьвердзіць гэтае рашэньне, знаходжаньне Белавусава пад вартай могуць падаўжаць кожныя два месяцы.
Свабода зьвязалася з адвакатам Юрыя Белавусава, каб даведацца падрабязнасьці і прычыны затрыманьня.
Прыехаў на суд з фронту, і яго арыштавалі
Адвакат беларускага добраахвотніка Дзьмітро Білаўчук паведаміў, што Юрыя Белавусава затрымалі ў рамках крымінальнай справы, якую завялі ў 2020 годзе праз абвінавачаньне ў выкраданьні і катаваньні чалавека.
Гэтую справу суд разглядае ўжо два гады. Да пачатку вайны беларус не прапускаў ніводнага судовага пасяджэньня ў гэтай справе, але ў жніўні і верасьні ўпершыню не зьявіўся.
«Калі пачалася вайна, Юры, знаходзячыся ў Адэсе, зьвярнуўся ў камісарыят, удзельнічаў у тэрытарыяльнай абароне, а пазьней падпісаў кантракт з Узброенымі сіламі Ўкраіны і пачаў вайсковую службу. Пячэрскі раённы суд, які разглядае ягоную справу, выклікаў яго на пасяджэньні, калі ён ужо служыў», — сказаў Дзьмітро Білаўчук.
Паводле яго, у пэрыяд з 8 жніўня па 1 кастрычніка Белавусаў знаходзіўся непасрэдна ў зоне баявых дзеяньняў і ня мог самавольна пакінуць вайсковую частку.
«Але суд палічыў гэта няважнай прычынай і накіраваў запыт у вайсковую частку. На гэтай падставе яму дазволілі выехаць з вайсковай часткі, ён прыехаў у суд, а пракурор падала хадайніцтва аб зьмене меры стрыманьня, бо ён не зьяўляўся на суд, хоць апошнія два пасяджэньні ён знаходзіўся ў зоне баявых дзеяньняў», — удакладніў адвакат.
Камандзір хацеў узяць Белавусава на парукі
Адвакат Белавусава кажа, што ва Ўкраіне ў выпадку мабілізацыі абвінавачанага ці падазраванага ў злачынстве разгляд справы ў судзе мусіць спыніцца да моманту звальненьня чалавека з войска.
«Але гэта абмежаваная норма — справы спыняюцца ў тым выпадку, калі чалавек мабілізаваны, а Юры служыць на падставе кантракту, бо ня мог быць прызваны па мабілізацыі як грамадзянін Беларусі. Але гэта павінна быць уважлівай прычынай для няяўкі ў суд, бо ён служыць паводле кантракту і ня можа самавольна пакідаць вайсковую частку, інакш гэта можа быць расцэнена як крымінальнае злачынства, а ва ўмовах ваеннага становішча гэта цяжкае крымінальнае злачынства», — паведаміў юрыст.
Дзьмітро Білаўчук дадаў, што на пасяджэньне суду прыяжджаў і камандзір Белавусава.
«Ягоны ротны прасіў суд дазволіць яму ўзяць Юрыя на парукі, але суд нават не захацеў вызначаць асобу гэтага камандзіра. І не прыняў да разгляду гэтую заяву, сказаў, што ня ведае, хто гэта. Чамусьці такое перадузятае стаўленьне суду ў гэтай справе да Юрыя, хоць ніякіх падстаў для гэтага няма — да пачатку вайны ён зьяўляўся на ўсе пасяджэньні», — падкрэсьліў адвакат.
«Юры мог бы пасьля пачатку вайны выехаць за межы Ўкраіны, напрыклад у тую ж самую Польшчу, і спакойна жыць, але замест гэтага ён пайшоў абараняць Украіну», — паведаміў абаронца Белавусава.
У чым абвінавачваюць Белавусава
Паводле адваката, Юры Белавусаў абвінавачваецца ў выкраданьні і катаваньні чалавека. Але ён ня змог удакладніць фабулу абвінавачаньня.
«Гэта лепш запытаць у Юрыя, але, наколькі я ведаю, канфлікту як такога не было», — сказаў адвакат.
Паводле яго, вядзецца пра факт, які нібыта меў месца ў 2017 годзе.
«Нібыта ў часе сваркі вывезьлі чалавека і нібыта прымушалі рабіць нейкія дзеяньні. Гэта было нібыта ў 2017 годзе, а пацярпелы зьвярнуўся з заявай толькі ў траўні 2020 году. Такія злачынствы ўвогуле не прадугледжваюць трыманьня пад вартай, а ў Юрыя быў фінансавы заклад у памеры 42 тысяч грыўняў і ён пастаянна хадзіў на суды. Справа цягнулася таму, што пракурор ня мог прадаставіць арыгіналы дакумэнтаў ці сам пацярпелы не зьяўляўся ў суд», — расказаў Дзьмітро Білаўчук.
Адвакат паведаміў, што яшчэ адзін фігурант гэтай справы — Юры Іёнаў, вядомы баец батальёну «Азоў» 2014 году. Але ён загінуў сёлета пры абароне Марыюпалю.
«„Таксіст“ [пазыўны Іёнава. — РС)], які нядаўна загінуў у Марыюпалі і атрымаў ад прэзыдэнта ордэн „За мужнасьць“ трэцяй ступені пасьмяротна», — сказаў адвакат беларуса Дзьмітро Білаўчук.
Што вядома з матэрыялаў крымінальнай справы
У часе расьсьледаваньня сьледчыя вызначылі, што ў сьнежні 2017 году Юры Белавусаў і Юры Іёнаў ехалі на аўтамабілі BMW па Кіеве, і, праяжджаючы па адной з цэнтральных вуліц, выехалі на пешаходную зону. Адзін зь мінакоў зрабіў ім заўвагу. У адказ яны заштурхалі таго ў аўтамабіль на задняе сядзеньне.
«Сеўшы ў аўтамабіль, АСОБА_1 дастала прадмет, вонкава падобны да пісталета, для яго дэманстрацыі пацярпеламу, з мэтай пагрозы ягонаму жыцьцю і здароўю, учыніўшы пры гэтым рэальную пагрозу ягонаму жыцьцю небясьпечным для жыцьця і здароўя спосабам», — адзначаецца ў адным з ранейшых судовых рашэньняў у справе, калі суд разглядаў пытаньне аб падаўжэньні трыманьня Юрыя Белавусава пад вартай.
У судовых рашэньнях, якія публікуюцца ў Адзіным дзяржаўным рэестры Ўкраіны, прозьвішчы абвінавачаных і пацярпелых замяняюць словам «асоба» і прысвойваюць пэўную лічбу.
У гэтым рашэньні адзначаецца, што АСОБА_1 — «ураджэнец Рэспублікі Беларусь, грамадзянін Рэспублікі Беларусь, афіцыйна не працуе». Другі фігурант, Юры Іёнаў, меў украінскі і, магчыма, расейскі пашпарт.
Першапачаткова Юрыя Белавусава затрымалі 28 траўня 2020 году. Ён знаходзіўся пад вартай да 8 верасьня 2020 году — да таго моманту, калі суд зьмяніў меру папярэдняга стрыманьня на альтэрнатыўную — унясеньне грашовага закладу ў памеры 42 040 грыўняў (на той момант каля 1,5 тысячы даляраў у эквіваленце. — РС).
«Годны і адказны вайсковец»
Адвакат сказаў, што Юры Белавусаў, як і Юры Іёнаў, таксама быў зьвязаны з «Азовам» — ён прыехаў ва Ўкраіну як валянтэр і на гэтай падставе атрымаў дазвол на жыхарства.
«Ён быў сябрам „Азова“, займаўся валянтэрскай дзейнасьцю. Спачатку жыў у Кіеве, потым пераехаў у Адэсу, і ў яго быў дазвол на жыхарства ва Ўкраіне», — паведаміў адвакат.
Ад жніўня Юры Белавусаў служыць жаўнерам-стралком у адной з вайсковых частак Узброеных сіл Украіны. Ягоныя камандзіры падрыхтавалі два дакумэнты для суду — хадайніцтва аб узяцьці беларуса на парукі і службовую характарыстыку.
«Да выкананьня службовых абавязкаў ставіцца адказна. Пастаўленыя задачы выконвае своечасова і якасна. Валодае прафэсійнымі навыкамі, ёсьць жаданьне разьвівацца ў вайсковых структурах. Характар спакойны, ураўнаважаны і тактоўны. У любых абставінах прыстойны і сумленны. Заўжды з павагай ставіцца да начальнікаў. У побыце старанны, працавіты, мае аўтарытэт сярод калег. Лёгка сыходзіцца зь людзьмі, няздольны да канфліктных сытуацый. Справядлівы і аб’ектыўны», — адзначаецца ў характарыстыцы, копію якой Свабодзе перадаў адвакат Дзьмітро Білаўчук.
Другі фігурант справы, нягледзячы на гібель, застаецца ў вышуку
Нягледзячы на тое, што ёсьць афіцыйнае паведамленьне аб гібелі Юрыя Іёнава, у базе Міністэрства ўнутраных спраў Украіны ён дагэтуль у статусе «знаходзіцца ў вышуку».
У вышук ён быў абвешчаны 2 чэрвеня 2020 году — адразу пасьля завядзеньня крымінальнай справы. Яго абвінавачвалі ў трох цяжкіх злачынствах — незаконнае пазбаўленьне волі і выкраданьне чалавека (ч. 2 арт. 146 Крымінальнага кодэксу Ўкраіны), катаваньне (ч. 2 арт. 127) і пагроза забойствам (ч. 1 арт. 129).
У розны час Юры Іёнаў быў актывістам шэрагу грамадзкіх арганізацый, якія стварыў яшчэ адзін вядомы азовец, Сяргей Кароткіх: ён да атрыманьня ўкраінскага пашпарта быў грамадзянінам Беларусі.
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам.
- Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы бамбяць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
