Свабода прааналізавала, чым займаюцца ўкраінскія палітыкі, якія былі раней ва ўладзе і апазыцыі, пасьля пачатку Расеяй поўнамаштабнай вайны супраць Украіны.
Дэпутаты на заканадаўчай абароне Ўкраіны
Папярэдні прэзыдэнт Украіны Пятро Парашэнка ня можа запісацца ў войска — заканадаўства забараняе дзейным дэпутатам уступаць нават у тэрытарыяльную абарону. Яны мусяць на заканадаўчым узроўні дапамагаць абараняць Украіну.
Але ягоны фонд дапамагае фронту аўтамабілямі, мэдыкамэнтамі, бронекамізэлькамі, каскамі, радыёстанцыямі і іншай вайсковай амуніцыяй.
Сам Парашэнка ходзіць на пасяджэньні парлямэнту і галасуе за неабходныя ва ўмовах вайны законы.
Колішні кіраўнік Вярхоўнай Рады Ўкраіны, цяперашні дэпутат Андрэй Парубій, нягледзячы на заканадаўчую забарону дзейным дэпутатам пераходзіць на службу ў войска, усё ж між пасяджэньнямі парлямэнту дапамагае сваім сябрам і грамадзянам на поўдні Ўкраіны.
Былая прэм’ер-міністарка Ўкраіны, цяперашняя дэпутатка парлямэнту Юлія Цімашэнка разам са сваёй партыяй «Бацькаўшчына» таксама перадае франтавым абласьцям і іхным абаронцам такія патрэбныя цяпер цеплавізары, бронекамізэлькі, іншую вайсковую амуніцыю і аўтамабільную тэхніку.
Асобна яны дапамагаюць перасяленцам і пацярпелым ад вайны. А паміж пасяджэньнямі парлямэнту Юлія Цімашэнка наведвае розныя рэгіёны — ад памежных, які толькі вызваліліся ад акупацыі, да мірных, якія цяпер забясьпечваюць тыл.
Удзельнікі тэрытарыяльнай абароны
Колішні сакратар Рады нацыянальнай бясьпекі і абароны Ўкраіны Аляксандар Турчынаў пайшоў у сілы тэрытарыяльнай абароны. Ён цяпер з былым міністрам унутраных спраў і генэральным пракурорам Юрыем Луцэнкам абараняюць Мікалаеўшчыну.
Нягледзячы на праблемы са здароўем, Аляксандар Турчынаў і Юры Луцэнка спачатку пайшлі ў тэрабарону Кіева, а калі баявыя дзеяньні сканцэнтраваліся на ўсходзе і поўдні Ўкраіны, перамясьціліся ў Мікалаеўскую вобласьць.
У канцы красавіка Аляксандар Турчынаў апублікаваў відэазапіс, на якім паказаў і пракамэнтаваў, якія бомбы прылятаюць на пазыцыі іхнага падразьдзяленьня.
У падразьдзяленьні, дзе служаць Аляксандар Турчынаў і Юры Луцэнка, нядаўна адбылося вясельле — пажаніліся жаўнеры Юрко і Альбіна, якія маюць пазыўныя «Вітамін» і «Акула».
З добраахвотнікаў у войска
Колішні дэпутат Вярхоўнай Рады Ўкраіны, сябра партыі «Свабода» Юры Сірацюк, вядомы сваім удзелам у акцыях за дэмакратычную Беларусь і супраць фальсыфікацый вынікаў выбараў, спачатку запісаўся ў добраахвотніцкае фармаваньне «Свабода». У яго складзе ён удзельнічаў у абароне Бравароў, Барышава і Лукашоў, дзе разам з аднапартыйцамі прыкрываў артылерыйскую брыгаду.
З 21 красавіка, як ён пажартаваў, «самамабілізаваўся» і ўступіў ва Ўзброеныя сілы Ўкраіны шараговым гранатамётнікам. У пятым асобным штурмавым палку створаны адмысловы ўзвод «Свабоды».
Лідэр Радыкальнай партыі Ўкраіны Алег Ляшко на сваёй старонцы ў Facebook разьмясьціў фатаздымак сваёй заявы на ўступленьне ва Ўзброеныя сілы. Да гэтага ён займаўся гуманітарнай дапамогай. Што праўда, большасьць карыстальнікаў ня верыць, што ён далучыўся да войска.
Выехалі ў Эўропу ці на акупаваныя тэрыторыі
Яшчэ за тыдзень да пачатку вайны каля дзесяці дэпутатаў Вярхоўнай Рады Ўкраіны выехалі за межы краіны. Большая іх частка — дэпутаты прарасейскай партыі «Апазыцыйная плятформа «За жыцьцё». Цяпер яна забароненая, а фракцыя перайменавалася ў «Плятформу за жыцьцё і мір». Але большасьць дэпутатаў гэтай фракцыі выехалі не ў Расею, а ў эўрапейскія краіны — Нямеччыну, Францыю, Італію, Ізраіль.
З падкантрольных Украіне на акупаваныя тэрыторыі выехаў і прадстаўнік праўладнай партыі «Слуга народу». Дэпутат аднайменнай фракцыі ў парлямэнце Аляксей Кавалёў, уласьнік украінскага тэлеканалу «4 канал», паехаў у акупаваную Херсонскую вобласьць. Ён паходзіць з горада Голая Прыстань. Партыя прыпыніла ягонае сяброўства ў партыі і фракцыі і зьвярнулася ў пракуратуру і Службу бясьпекі Ўкраіны з заявай аб правядзеньні расьсьледаваньня аб магчымай дзяржаўнай здрадзе.
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам. Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы пачалі бамбаваць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- З прыходам да ўлады ў ЗША Дональда Трампа рэзка актывізавалася тэма магчымых мірных перамоваў. Прэзыдэнт ЗША абнавіў свае патрабаваньні да эўрапейскіх краінаў-сяброў NATO павялічваць выдаткі на абарону. Таксама палітык заявіў, што хоча, каб Украіна дала Злучаным Штатам кантроль за сваімі радовішчамі рэдказямельных выкапняў у абмен на фінансавую падтрымку яе ваенных дзеяньняў супраць Расеі.
- У ноч на 14 лютага Расея бесьпілётнікам атакавала Чарнобыльскую АЭС, на саркафагу над разбураным у 1986-м пры чарнобыльскай катастрофе энэргаблёку пачаўся пажар, які ня могуць патушыць некалькі дзён.
- 12 лютага 2025 Трамп пагутарыў па тэлефоне з Пуціным, і 18 лютага 2025 году ў Эр-Рыядзе (Саудаўская Арабія) пачалася двухбаковая сустрэча з удзелам дзяржаўнага сакратара ЗША Марка Рубіё і кіраўніка МЗС Расеі Сяргея Лаўрова. Украіна на перамовы не запрошаная. Перад гэтым у Мюнхэне (Нямеччына) і Парыжы (Францыя) адбыліся, адпаведна, канфэрэнцыя па бясьпецы і саміт вядучых краінаў ЭЗ, але на іх так і ня выпрацавалі пляну доўгатэрміновай падтрымкі Ўкраіны. Акрамя таго, Вугоршчына — сябра Эўразьвязу, NATO і пры гэтым ляяльная да Расеі — дыстанцыявалася ад абмеркаваньня далейшай вайсковай дапамогі Кіеву, абвінаваціўшы іншыя краіны ў падбухторваньні далейшай вайны.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
