«Я сабраная, загартаваная, ніякай панікі ў мяне няма»
З Бучы Карына зь сябрам Ігарам цудам, як яны самі кажуць, выбраліся 8 сакавіка. Тады ўжо Буча была пад акупацыяй і іх ледзьве не расстралялі расейцы. Карына пажыла некалькі дзён у Кіеве. Потым на прапанову кіраўніка Беларускага крызіснага цэнтру ў Львове Аляксея Францкевіча паехала на захад Украіны. Прытулак у Львове ёй далі беларусы, якія таксама ратаваліся ад рэпрэсій на радзіме. Карына ўключылася ў валянтэрскую дзейнасьць, далучылася да ўкраінскай плятформы «СпівДія». Карына прымала і апрацоўвала просьбы аб рознай дапамозе для людзей.
«Калі я ўбачыла здымкі з вызваленай Бучы, то вырашыла вяртацца туды, каб дапамагаць. Бо ад пачатку вайны я валянтэрыла ў Бучы ў памяшканьні рады. У мяне там засталося шмат знаёмых. Многіх я знайшла жывымі. Калі мы на вайне сядзелі разам з бучанцамі ў падвале, то гэтыя людзі зрабіліся мне вельмі блізкімі. Бо мы разам перажылі адно гора, якое аб’ядноўвае. Я напісала ў раду знаёмаму, што хачу прыехаць. Што магу капаць магілы, насіць цэглу, што заўгодна. Ён адказаў, што будзе рады майму прыезду. Мяне сябры адгаворвалі ехаць у Бучу — маўляў, там міны паўсюль, небясьпечна. Але цяпер у мяне мозг стаў працаваць абсалютна па-іншаму. Я сабраная, загартаваная, ніякай панікі ў мяне няма», — кажа беларуска.
Яна дадае, што ўдзячная лёсу за тое, што трапіла менавіта сюды.
«Пасьля жахаў акупацыі людзі разгубленыя, дэзарыентаваныя, у страшным стрэсе»
Карына прыехала ў Бучу 7 красавіка — празь месяц пасьля эвакуацыі адсюль. Кватэра, дзе яна раней жыла, засталася цэлай. Каля пад’езду дзяўчына сустрэла суседку, якая і аддала ёй ключы. Пайшла ў раду, пачала зноў дапамагаць людзям.
«Людзі пасьля тых жахаў акупацыі, страт блізкіх людзей моцна разгубленыя, дэзарыентаваныя, яны ня ведаюць, куды ісьці, што рабіць. Мы рабілі сьпісы людзей, рэгістравалі іх, я выслухала сотні страшных гісторый. Людзі шукалі сваіх блізкіх — як жывых, так і забітых. Я пачала там каардынаваць працу, бо быў, папраўдзе, хаос. Людзей пачалі выкопваць з брацкіх магіл. На сьвеце няма такога моргу, каб зьмясьціць усіх забітых тут. У раду прыходзілі людзі, казалі, што ведаюць месцы магіл, паказваюць іх. Потым зрабілі адмысловы telegram-канал, каб людзі маглі апазнаць сваіх блізкіх. Мы таксама „сядзелі“ на тым канале, потым тэлефанавалі сваякам забітых, каб паведаміць, што ў якім моргу іхны блізкі чалавек. Псыхалягічна цяжка глядзець здымкі трупаў. Але мне здаецца, мой арганізм загартаваўся. Бо калі які трэш, то я максымальна сабраная», — апавядае Карына.
Некаторыя бучанцы называлі яе «Дзяўчынка з парога». Бо яна стаяла на парозе рады і каардынавала працу. Часта Карыне даводзілася крычаць.
«Сарвала сабе голас. Бо людзі ў такім стане, што ня могуць адэкватна нешта рабіць ці рэагаваць. Напрыклад, запісвалі людзей на дапамогу ад Чырвонага Крыжа. Я клічу падысьці людзей, якія маюць нумаркі да сотні, чалавек мае 87 нумар, але ён не падыходзіць праз такую сваю разгубленасьць. Часам я жартавала, каб падняць людзям настрой. Адна жанчына сказала: „Навошта вы з нас сьмеяцеся?“. Я патлумачыла, што ў мяне два варыянты выбару — сьмяяцца ці плакаць. Калі я буду стаяць на парозе і плакаць, вы будзеце плакаць разам са мной. Мне кожнага зь іх шкада, у мяне сэрца разрываецца», — кажа беларуска.
Яна кажа, што цяпер для валянтэрскай працы тут трэба быць псыхолягам, адэкватным, здаровым і працаздольным чалавекам.
«Дапамога бывае рознай. Прыйшоў дзядок, ён ня мае акуляраў, бо старыя пабіліся. Я папрасіла знаёмага ў Кіеве знайсьці дзядулю акуляры. Але ў старога няма тэлефона. Дапамагла яму атрымаць sim-карту, ён абяцаў знайсьці тэлефонны апарат. Я проста стараюся дапамагаць, як і чым магу», — кажа беларуска.
Цяпер яна езьдзіць у суседні Ворзэль, каб там дапамагаць, арганізоўваць і каардынаваць працу.
«Таму што ў Бучы ў мяне атрымалася — атрымаецца і ў Ворзэлі. Людзі некаторыя на мяне крыўдзяцца, бо я крычу на іх. Але я кажу: „Вы можаце думаць пра мяне і гаварыць, што вам хочацца, але будзе так, як я скажу“. Я проста хачу, каб яны як хутчэй атрымалі дапамогу!» — расказвае пра сваю працу Карына.
«Расстраляць мяне зь беларускім пашпартам можа толькі СБУ!»
Яна прызнаецца, што мела праблемы празь беларускі пашпарт. У Львове дзяўчына адстаяла чаргу ў адзін рэстаран, каб пачуць: «Расейцаў і беларусаў не абслугоўваем».
«Было крыўдна, бо я якраз валянтэрыла ў Львове, а не прахалоджвалася», — кажа Карына.
У Бучы яна натрапіла на байца тэрытарыяльнай абароны, які пагражаў яе расстраляць за беларускі пашпарт.
«На блёкпасту ён выцягнуў мяне з аўтамабіля і наставіў аўтамат, бо ў мяне сіні пашпарт. Але я яму сказала, што мяне як уладальніцу беларускага пашпарта мае права расстраляць толькі СБУ — пасьля допыту. Таму сказала, каб выклікалі СБУ. Па выніку яго забрала СБУ, у кайданках. Але, апроч гэтых выпадкаў, адкрытага нэгатыву ў свой бок за тое, што я беларуска, я не адчуваю», — кажа Карына.
У Бучы і цяпер няма стабільнай мабільнай сувязі, цяпла, электрычнасьці, але Карына кажа, што яна «ўдзячная за кожную хвіліну: хоць яны і цяжкія, але бясцэнныя».
Вайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам. Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы пачалі бамбаваць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- З прыходам да ўлады ў ЗША Дональда Трампа рэзка актывізавалася тэма магчымых мірных перамоваў. Прэзыдэнт ЗША абнавіў свае патрабаваньні да эўрапейскіх краінаў-сяброў NATO павялічваць выдаткі на абарону. Таксама палітык заявіў, што хоча, каб Украіна дала Злучаным Штатам кантроль за сваімі радовішчамі рэдказямельных выкапняў у абмен на фінансавую падтрымку яе ваенных дзеяньняў супраць Расеі.
- У ноч на 14 лютага Расея бесьпілётнікам атакавала Чарнобыльскую АЭС, на саркафагу над разбураным у 1986-м пры чарнобыльскай катастрофе энэргаблёку пачаўся пажар, які ня могуць патушыць некалькі дзён.
- 12 лютага 2025 Трамп пагутарыў па тэлефоне з Пуціным, і 18 лютага 2025 году ў Эр-Рыядзе (Саудаўская Арабія) пачалася двухбаковая сустрэча з удзелам дзяржаўнага сакратара ЗША Марка Рубіё і кіраўніка МЗС Расеі Сяргея Лаўрова. Украіна на перамовы не запрошаная. Перад гэтым у Мюнхэне (Нямеччына) і Парыжы (Францыя) адбыліся, адпаведна, канфэрэнцыя па бясьпецы і саміт вядучых краінаў ЭЗ, але на іх так і ня выпрацавалі пляну доўгатэрміновай падтрымкі Ўкраіны. Акрамя таго, Вугоршчына — сябра Эўразьвязу, NATO і пры гэтым ляяльная да Расеі — дыстанцыявалася ад абмеркаваньня далейшай вайсковай дапамогі Кіеву, абвінаваціўшы іншыя краіны ў падбухторваньні далейшай вайны.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.
