Пра гэта ён расказаў тэлеканалу «Настоящее время».
Крапавы бэрэт — найвышэйшая форма адрозьненьня спэцназаўцаў былога СССР — выдаецца за баявыя заслугі або выкананьне атэстацыйных заданьняў. Раней вэтэраны спэцназу на чале з «бацькам крапавага бэрэта» Сяргеем Лысюком назвалі Макара «прайдзісьветам» — гэта значыць чалавекам, які атрымліваў гэты знак адрозненьня, ня маючы права яго насіць.
Ігар Макар лічыць, што гэта было зроблена з палітычных прычынаў — за крытыку на адрас Аляксандра Лукашэнкі, а таксама за ўдзел у грамадзянскай ініцыятыве «Беларускі народны трыбунал», якая дапамагае апазыцыйна настроеным сілавікам.
Ігар Макар атрымаў крапавы бэрэт незадоўга да звальненьня зь Міністэрства ўнутраных спраў Беларусі ў 2003 годзе. Затым ён працаваў у камандзе апазыцыйнага кандыдата ў прэзыдэнты Аляксандра Казуліна. З 2006 году жыве ў Літве ў статусе палітычнага ўцекача.
З канца 2020 году Макар публікуе зьлітыя аўдыёзапісы з кампраматам на кіраўнікоў сілавых органаў Беларусі. Так, на адным з запісаў кіраўнік КДБ Беларусі ў 2008–2012 гадах Вадзім Зайцаў абмяркоўвае сэрыю палітычных забойстваў. Адной зь мішэняў Зайцаў называе журналіста Паўла Шарамета, якога забілі ў 2016 годзе, праз чатыры гады пасьля размовы ў кабінэце кіраўніка КДБ. Сапраўднасьць аўдыёзапісу пацьвердзіла незалежная экспэртыза.
Сайт вэтэранаў спэцназу «Крапавы бэрэт» вядзе так званы «рэестар прайдзісьветаў», якія, на іх погляд, незаслужана носяць гэты знак адрозьненьня. 1 лютага там зьявілася старонка пра Макара, якога абвінавацілі ў «падрыўной дзейнасьці па дыскрэдытацыі законна абранай у краіне ўлады і падразьдзяленьняў спэцыяльнага прызначэньня».
Першым вэрсію пра тое, што Макар ня мае права насіць бэрэт, агучыў беларускі праўладны блогер Аляксей Голікаў. Ён запрасіў у свой стрым на ютубе двух чалавек у масках — меркавана, былых калегаў Макара, — якія абвінавацілі таго ў фанабэрыстасьці і здрадзе.
Голікаў таксама апублікаваў на сваім канале зварот Сяргея Лысюка, прэзыдэнта «Братэрства крапавых бэрэтаў „Віцязь“», якога спэцназаўцы называюць «крапавым Бацькам»: у 1988 годзе ён распрацаваў правілы выпрабаваньняў на атрыманьне бэрэта.
У сваім звароце вэтэран спэцназу адзначыў «складаную абстаноўку» ў Беларусі, падчас якой «калегі з „Алмаза“, АМАПу і СОБРа прымалі ўсе меры для захаваньня грамадзкага парадку». Ён таксама заявіў, што калегі з «Алмаза» зьвярнуліся да яго з просьбай разьмясьціць інфармацыю аб тым, што Макар ня мае права на нашэньне крапавага бэрэта. Лысюк падкрэсьліў, што ніколі не ўручаў Макару гэты знак адрозьненьня.
«Настоящее время» зьвязалася з Лысюком праз тэлефон. «Па-першае, рашэньне на права нашэньня крапавага бэрэта вызначае падразьдзяленьне, у якім ён служыў, — сказаў вэтэран. — Там ёсьць Рада крапавых бэрэтаў. Я, у сваю чаргу, казаў, што я не ўручаў яму крапавы бэрэт. А пра тое, чаму ён ня мае права на нашэньне бэрэта, вам сказана канкрэтна вэтэранамі падразьдзяленьня „Алмаз“».
Лысюк адмовіўся адказваць на дадатковыя пытаньні і кінуў слухаўку.
Па словах Макара, Лысюк сапраўды не ўручаў яму бэрэт: гэта зрабіў Раман Ашурок — намесьнік камандзіра «Алмаза», а Лысюк пры гэтым прысутнічаў.
Макар дадаў, што на пачатку 2000-х гадоў Лысюк уручыў яму ключы ад «Жыгулёў» як пераможцу спаборніцтваў па пераадоленьні паласы перашкод у Маскве.
У доказ таго, што крапавы бэрэт ён насіў па праву, Ігар Макар прадставіў «Настоящему времени» фота бэрэта з шаўронам «Алмаза», а таксама фота пасьведчаньня аб праве на нашэньне крапавага бэрэта № 001483 ад 29 студзеня 2003 году.
На пасьведчаньні стаяць подпісы камандзіра «Алмаза» Аляксандра Чуханава і Сяргея Лысюка.
Макар кажа, што атрымаў бэрэт за баявыя заслугі: выйграваў спаборніцтвы па рукапашным баі, стральбе і пераадоленьні паласы перашкодаў, а намесьнікам кіраўніка баявой групы стаў у 23 гады. Звычайна гэтую пасаду атрымліваюць пасьля трыццаці.
У сваім лісьце да Лысюка Макар піша, што адмаўляецца ад бэрэта, які «перастаў быць для яго сымбалем гонару, доблесьці і справядлівасьці, а стаў сымбалем прыгнёту і зьдзеку над народам».
Копія ліста даступная па спасылцы.
Поўная вэрсія матэрыялу тут.
