На сайце Petitions. by зьбіраюць подпісы за тое, каб вулічная і дарожная інфармацыя ў Беларусі была па-руску. «Наряду» зь беларускай мовай.
Грамадзяне абураныя тым, што ў гэтай сфэры «склалася дыскрымінацыйная практыка, якая парушае правы рускамоўных грамадзян на атрыманьне інфармацыі на роднай мове аб тапаграфічных назвах і аб’ектах вулічна-дарожнай сеткі».
За пяць дзён пэтыцыю падпісалі 29 чалавек. Як так? Усе ў Беларусі гавораць па-руску, а так мала подпісаў. Ініцыятары ў камэнтах нават засумняваліся: відаць, сайт нейкі не такі, з падвохам, хоць і называецца па-руску і цёпла так — «Удобный город». У чым справа?
Шмат пра што хацела б сказаць пакрыўджаная душа.
Ведаеце, хацелася тут пачаць далёка-далёка, пра 200 гадоў русіфікацыі, пра тое, чаго не дарабіў рускі штых і даробіць руская школа, пра дывэрсантаў НКВД, якія ў вайну зачышчалі на нашай тэрыторыі не фашыстаў, а беларускія школы і беларускіх настаўнікаў, пра татальнае закрыцьцё беларускіх школ у гарадах пры Машэраве... Шмат пра што хацела б сказаць пакрыўджаная душа. І скончыць «зялёнымі чалавечкамі» і Данбасам. Маўляў, з такіх пэтыцыяў і пачынаецца дэстабілізацыя, нагнятаньне варожасьці і вайна. Хацелася напісаць пра гэта і ўсё гэта было б праўдай. Пагатоў у сьвятле апошніх пуцінскіх заяваў пра тое, колькі Расея страціла ў выніку распаду СССР «свайго». Там, у гэтым «сваім» і Беларусь.
Але напісаць так, значыць, прызнаць пэтыцыянэраў дэ факта агентамі Крамля, якія прамацваюць для Беларусі крымскі сцэнар. Але гэта ўжо не мая кампэтэнцыя, а тых, хто вёў справу рэгнумцаў.
Мне ж, наадварот, хацелася б зразумець гэтых людзей і іхную актыўнасьць, іхныя матывы па-чалавечы. Ясна, што для іх, грамадзян і жыхароў незалежнай краіны Беларусі, не складае праблемы ўласна інфармацыйны бок справы. Ці «Кастрычніцкая» плошча ці «Октябрьская», ці вёска «Цюцюкевічы» ці «Тютюкевичи» — у другім выпадку ўсяго толькі безь мясцовага калярыту. Ня любіш мясцовы калярыт, значыць, проста ня любіш месца, у якім жывеш. Твае комплексы. Падняўшы народ, свае ўнутраныя праблемы ня вырашыш. Дзіўнавата гучыць: давайце не любіць! Праўда?
Між іншым, вулічная і дарожная інфармацыя — гэта адзінае, што візуальна-ўтылітарна адрозьнівае Беларусь ад Расеі. Вось едзе чалавек з Расеі, перасякае мяжу. Ужо праехалі ці яшчэ не? Што на дарожных шыльдах? «Залессе»! Ага, ужо Беларусь.
Будзе толькі «Залесье», «Октябрьская» і «Тютюкевичи».
Зразумела, калі ўявіць сабе посьпех ініцыятараў пэтыцыі, ніхто кожнае «Залесье» дубляваць «Залессем» ня будзе. Ніякім бокам нерацыянальна. Будзе толькі «Залесье», «Октябрьская» і «Тютюкевичи». Дык ужо Беларусь ці яшчэ не? Ды не відаць ні з чаго. Усё ж па-руску.
Дарэчы, шмат дзе ў нас ужо даводзілася сустракаць і шыльды вёсак і вуліц па-руску. Так бы мовіць, мясцовая ініцыятыва. Неўсьвядомленая. Інакш падпісантаў пэтыцыі ўжо былі б тысячы. За што яны так ня любяць месца, у якім жывуць? Ня цэняць ягонай самабытнасьці. Ня цэняць незалежнасьці сваёй краіны. А ніхто іх гэтаму не навучыў. Афіцыйныя СМІ, школа і прэзыдэнт хутчэй адвучваюць любіць і цаніць. Але гэта іншая гаворка.
Можа быць, пэтыцыянэры дбаюць пра замежных гасьцей Беларусі? Рускіх, натуральна. Бедныя замежныя госьці, яны ж непазьбежна патрапяць і ў суседнюю Польшчу ці Літву, дзе пра іх ніхто не клапоціцца, а мовы там, ня ў прыклад беларускай, увогуле незразумелыя. І неяк жа разьбіраецца турыст з дарогамі і вуліцамі. У Празе, дзе ў тысячу разоў болей турыстаў, чым у Менску, у мэтро абвесткі не дублююць ні па-ангельску, ні, пагатоў, па-кітайску. Выснова: клопату пра «русо турысто» ў пэтыцыі непараўнальна менш, чым жаданьня прыпадобніць Беларусь да Расеі. Фактычна сьцерці з твару Беларусі яе самабытнасьць, а далей, натуральна, і незалежнасьць.
Ну зноў палітыка. Як ні кручу, як ні шукаю чалавечага матыву, упіраюся ў той самы Рэгнум і «ветлівых чалавечкаў».
У Беларусі нават жывёлам і расьлінам ясна, якой мовы засільле.
Зраблю апошнюю спробу. Ёсьць такі тып людзей — з абвостраным пачуцьцём справядлівасьці. Вельмі часта такія людзі выклікаюць павагу. Але бывае, што абвостранае пачуцьцё скіроўваецца ў «малако». Ну вось напісана ў Канстытуцыі, што дзьве дзяржаўныя мовы, дык памры, а дай, каб нідзе ні разу не было толькі па-беларуску. Бо засільле беларушчыны! Ратуйце! Гэта такая прынцыповасьць, якая, што да справядлівасьці, павернутая роўна адваротным бокам. Бо ў Беларусі нават жывёлам і расьлінам ясна, якой мовы засільле і што так ня «склалася гістарычна», а «склалі»... Зноў вяртаюся да таго, пра што напачатку пісаць не хацеў...
Дык вазьмі, скіруйся ты, абвостранае пачуцьцё справядлівасьці, туды, дзе напісана толькі па-руску, да чыноўніка, які адказвае толькі па-руску, да дэпутатаў, якія прымаюць законы толькі па-руску, да мінадукацыі, дзе на беларускую клясу патрабуюць заявы, а на рускую — «по умолчанию»... Поле дзейнасьці для абвостранага пачуцьця такое шырокае! І подпісаў пад пэтыцыямі на тым самым сайце будуць тысячы. Ужо ёсьць.
На гэты раз угадаў матыў? Не? Тады мае варыянты вычарпаліся.
Меркаваньні, выказаныя ў блогах, перадаюць погляды саміх аўтараў і не абавязкова адлюстроўваюць пазыцыю рэдакцыі.
