بلاګونه

د کراچۍ ښار د زړې او تاریخي علاقې شیرشا له پله نه څو میټره ور آخوا د بلدیه ټاون په سېمه کې هغه څلور پوړیزه ودانۍ اوس هم هغه شان ولاړه ده ـ د ودانۍ خړبخن رنګ او لویو لويو چاودونو او لوګي وهلي دیوالونه لکه د غم ځپلو انسانانو د رنګونو، زړه چاودونو او د اهونو غمازي کوي.

د انسانانو رنګونه به ولې دغسې نه وي ، نن څویمه ورځ ده چې ددوي خپل خپلوان ددوي څخه ورک دي ـ دې کسانو کې یوه شمایله هم ده ـ پنځه ویشت کلنه شمایله د سکڼ رنګ او د ټیټ قامت هغه پیغله ده، چې د غمونو له لاسه یې په سترګو کې د اوښکو چینې له ورایه وچي ښکاري.

د کراچۍ په سول او جناح هسپتال کې که یوې خوا ته د سوو غوښو بویونه و او ورسره ورسره په سپینو کفنونو کې سوي هډوکي راټول کړی شوي و او دغو سوو هډوکو ته به ځینو ویرجنو خلکو د خپلو خپلوانو د مړو نومونه ورکول او داسې هم کیدل چې په ځینو مړو د وارثانو دوو ډلو په خپلو کې بحث هم شورو کړو ، یوې ډلې ویل دا زمونږ مړی دی فلانکی یې نوم دی، او بلې ډلې به ویل دا زمونږ مړی دی دا یې نوم دی ـ

د اور د لاسه د وریته شوو غوښو او سوو هډوکو په دې بوي کې چې زیاتره خلکو یې خپل لاسونه خپلو پوزو ته نیولې و ،او شاید په دې توګه یې د انسانانو د غوښو د بدبوي څخه د بچ کیدو هڅه کوله ،عین په دې وخت کې شمایله هم کله یو مړي او کله بل مړي ته ورتله ـ د شمایلې په کور کې شاید نور څوک نه و او دا هم مالومه نه ده چې د شمایلې څوک په دغه اور کې ژوندي سوځیدلي و ـ

د زیړ تښتدیلي رنګ دغه جینۍ پرون دپېښې په دویمه ورځ هم د سول هسپتال په مړو ګرځیده ـ کله به یې د یو مړي له سره کفن لېرې کوه ، کله بیا د بل ـ مالومه نه ده د پرون راهسې هغې د څومره مړو څو څو ځل کفن له سره اړولې و ، او د هغې ننداره یې کړې وه ـ دا هم مالومه نه وه چې په مرده خانه کې د یو بل له پاسه د پرتو او یا هم د مرده خانې د ډکیدو له امله د مرده خانې په لاره کې د کیښودل شویو مړو له جملې څخه شمایلې ولې د ځینو مړو څخه کفنونه لېرې کول او بیا به یې واپس هغه کفن ورباندې خوره و ـ

د هغې د مخ ګونجو او زیړ تښتیدلي رنګ ددې ګواهي کوله چې شمایله د یو چا په تالاش کې ده ـ هغه د یو مړي په تالاش کې ده ـ خو دا مالومه نه ده چې دغه مړی څوک دی یا څوک ده ؟ ځکه چې په کارخانه کې په ژوندي جان سوو کسانو کې ګڼ شمیر ښځې هم لولپه شوی وی ـ خو هغه د کوم نزدې خپل په تالاش کې ضرور وه ـ

ځکه چې ددغې حشرنشر په ورځ یا خو خبریالان روغتون ته تلل او یا هم هغه خلک چې د زړونو غوښې یې د جامو جوړولو په کارخانه کې وریته شوې وې ـ

نن دریمه ورځ ده ـ په هسپتالونو کې حالات عادي ته ستانه شوي دي ـ ټول مړي د ایدي سردخانې ته منتقل شوي دي ـ د سوځول شویو هډوکو د پيژندنې لپاره د ډي این ای ټیسټونه روان دي ـ خلک راځي او د ډي این ای په اساس د سوو هډوکو یو پنډ ته د خپل ورک شوي لالي نوم ورکوي ـ جنازې رواني دي خو شمایله نن هم لکه د لومړۍ ورځې په شان لالهانده سرګردانه ده ـ فکر مې کاوه چې د پرون په شان نن ترې بیا پوښتنه وکړم چې ستاسو هم څوک ورک دي ؟ خو بیا پښه نیولی شوم ـ

خبریالي هم عجیبه کار دی ـ خلک به د خپلو خپلوانو په مړو پسې ګرځي ـ یو به چغې وهي سورې او نارې به وهي او خبریال به مایک په لاس له هغه څخه د هغه د احساساتو په اړه پوښتنې کوي ـ

د شمایلې په لور مې بیا څو ګامونه واخیستل ، دې خیال واخیستم چې دا پراته مړي هم څو ورځې مخکې ددې ښایستوکې دنیا خندیدونکي انسانان و، زما په شان یې سېنه لرله ،سینه کې زړه او زړه کې یې ارمانونه او خواهشونه لرل ـ یوې شېبې د خبریالۍ له نړۍ راوتلم د رحمان بابا شعر مې مخې ته لکه د غر ودریدو.

لکه ځان هسې و بل و ته نظر کا
لکه ستا دی، داسې ځان دی د هر چا

یوې شېبې له مې د پټان کالونۍ هغه کونډه مخې ته ودریده د چا خاوند چې په هدفي وژنو کې خپل ژوند له لاسه ورکړې و ـ هغه کونډه د سوات وه ـ خاوند یې د رکشې ډریور و ـ د هغې څلور بچي و ـ د هغې هیڅوک نه و ـ یو خاوند یې وو هغه هم ترې خدای اخیستي وو ـ هغه وخت چې ما د هغې زنانه انټرویو کوله نو د انټرویو په منځ کې زما په زړه کې ناست انسان زما په خبریالۍ غاوره شوې و او یو څو تړمې تړمې تړمې اوښکې مې په مخ راڅڅیدلې وې ـ

هغه وخت ما فکر کاوه چې شاید هغه پیغله د سوات وه ، زه د هغې او هغه زما په ژبه پوهیده ـ زه د پښتنو په ټولنه کې د بې اسرې کونډې له راتلونکي خبر وم ـ خو نن داسې نه وه.

ما د یوې داسې پیغلې په لور قدمونه اوچتول چې هغه پښتنه نه وه ، هغه د رنګ ،قد او قامت نه بنګالۍ او یا هم بهارۍ ښکاریده ـ

ما ترې وپوښتل ته پرون او ابله ورځ هم ما په دواړو هسپتالونو کې لیدلې وې ـ ستا نوم څه دی ؟
شمایله ـ هغې وړوکې جواب راکړو ـ
ستاسو څوک ورک دي ؟
هغې بیا د تېرې ورځې په شان خپل سر ښکته پورته وخوځاوه ـ
ما بله پوښته وکړه هغه تراوسه پیدا نه شو ؟

هغې سر ښي او چپ اړخ ته وخوځاوه ـ
په داسې موقع ستا څه احساسات دي؟

هغې ددې پوښتنې جواب په یو څو سلګو وهلو سره راکړو ـ
ما ترې تپوس وکړو دا چې څوک ورک یا ورکه ده، دا ستاسو په رشته کې څه کیدل؟
د هغې سلګۍ په چغو بدلې شوې، په کوم ځایې چې ولاړه وه هم هلته د پښو په څوکو کیناسته په ژړا ژړا کې یې ویل

سلیم ـ زما لالی

هغې دیوال ته ډډه ووهله ـ لکه د هغې وجود چې د هغې د اندامونو بار اوچتولو څخه چورلټ انکار کړی وي ـ ځکه چې هغه اوس صرف اندامونه نه و ، د اندامونو له پاسه دلۍ دلۍ غمونه هم وو ـ

زما هم زړه راډک شو ـ د ایدي هوم سره مخامخ د پان کیبن ته مې ډډه ولګوله او په کارخانه کې د سوځیدلو د ډېری سلیمانو او ژوندو شمایلو ماتو ماتو څېرو او زیړو شوو رنګونو مې د دماغو په پرده غځونې وکړې ، ددې سره جوخت مې ددې ملک د مزدورانو په بې ارزۍ د سترګو له کونجونو یو څو د بې وسۍ اوښکۍ هم ددوی په نامه کړې .

خدای نور ناصر - مشال راډيو - کوټه



د افغانستان او پاکستان پر چمن پوله څو کاله وړاندې يو ور جوړ شوې، چې ورته د دوستۍ دروازې ویل کېږي. دا ځکه چې وايي: ددې دوو څنګلوریو هیوادونو تر منځ ډېرې ښې اړيکې دي. او هره ورځ پر دې وره د دواړو هیوادونو په زرګونه وګړي تېرېږی راتېرېږي. دا به نه څېړو چې په دې دروازه هره ورځ څومره تجارت کېږي، څومره خلک د همدې پولې له لاري د خپلو ماشومانو لپاره ډوډۍ پیدا کوي. او څومره وګړي همدې د دوستۍ دروازې په روزګار اخته کړيدي. هغه څه چې زه يې په دې څو کرښو لیکلو ته مجبوره کړم. هغه ددې دروازې نوم دی. چې په ښکاره يو څه ښکاري، خو حقیقت داسې نه دي. هسې خو يې له نامه دوستي ځلېږي، خو دننه په کې هغومره زیاتی کېږي، چې تر هغو یې څوک سوچ نشي کولای،چې لومړۍ تر دغه وره نه یې تېر شوی. پر دروازه چې يې د دوستۍ دا لوی نوم لیکلی، دا يواځې تر سلو کالدارو پورې دی. په دې دروازه کله سلو رپيو ته سلګون وايي، کله ورته چای پاڼي وايي. او کله ورته بیا وچه کلکه بدمعاشي وايي. چې بالکل په زوره له تلونکو او راتلونکو کسانو څخه اخیستل کېږي. دا خبرې مي د خلکو له خولې ډېرې اورېدلې وې. چې بې له پیسو په دې دروازه هیڅ نه چلېږي. خو کله چې مي دا په سترګو ولیدل، نو هک پک شوم. اوس مې لا زړه ته نه لوېږي، چې اسلامي هیواد يوې خواته، د دوستۍ نوم بلې خواته، څنګلوري يې په هر څه برسیره، نو ولې دومره زیاتی کېږي. ولې انسانانو ته د حیوانانو په سترګه کتل کېږي، او ولې دا زیاتی نه ختمېږي.

څو میاشتې وړاندې مي کابل ته په يوه شخصي کار پسې د تللو هڅه وکړه. په کوټه کې مي د افغانستان له قونسل ګرۍ څخه ویزه واخیسته. او په همدې دروازه داسې ور رهي شوم. ته وا لکه چې د خواشې کور ته روان وم. زرغون پاسپورټ راسره وو. چې دا هم پرې لیکل شوي، هغه څوک چې دا پاسپورټ ورسره وي، د اسلامي جمهوري هیواد وګړی دی. خیر په دې کې خو نو شک نشته، چې موږ په يوه اسلامي جمهوري هیواد کې اوسېږو.

لنډه دا چې پاسپورټ د ټاپې وهلو وروسته خاص دې دروازې ته ورغلم. هلته د پاکستان درې سرحدي پولیسو راته د درېدو اشاره وکړه. زه هم ودرېدم. پاسپورټ او وزیزه يې وکتله، د نامه پوښتنه يې راڅخه وکړه او هم يې په لاس کې په يوه کتابچه کې زما نوم، د پلار نوم، د استوګنې ځاي مانا هر څه نوښته کړه. زما پاسپورټ هم له دوی سره دی، چې هغه د پاسپورټ نمبر يې هم ولیکلی. وروسته راته وايي، دوه سوه روپۍ راواړوه. د لږ ساعت لپاره مې سوچ وکړ، چې خلکو خو د سل کلدارو رشوت خبره کوله ، له ما ا خو يې دا دی دوه سوه وغوښتې. خیر ما هم ورته وویل: د څه لپاره يې درکړم. وايي چې دا ستا اندراج مو وکړ. ما ویل، ښه! مننه چې زما اندراج مو وکړ، خو چې زه پیسې درکړم نو تاسو به راته يو رسید یا لیک څه راکوئ، چې زما څخه تاسو دومره پیسې واخیستې؟ په ځواب کې يې وویل: نه نه... رسید مسید نشته،پیسې راکوه، او ځه تېرېږه. ما هم سامان ټول ورته کښېښود، او زه هم ورسره سم ودرېدم. چې اوس وخت لګېږي، خو دا مالومه نه ده چې څومره وخت دې در ضایع کړي. په دې درې واړو کې چې په عمر کې تر دې نورو لږ څه مشر مالومیده، دې ته مي وویل: یارکیه! دا پیسې د څه لپاره اخیستل کېږي؟ مخامخ راته وايي: چې څه ته فکر کوې. ما ویل ښه! نو زه يې درکوم. زیاتوي، ولې؟ دا دومره خلک نه وینې چې ټول يې راکوي، نو ستا تر دوی کوم ځای زیات دی؟ ما ویل: يو ځای مي زیات نه دی. تردوی هم په هر څه کې کم یم. خو يوه سورۍ پیسه به ونه وینې، پرېږدې مي، که ټيلي فونونه وکړم. په دې منځ کې دا بل رالوېد، وايي: ګوره سرجي!!! دا ټول خلک پیسې راکوي، او موږ بې له پیسو هیڅ يو څوک هم نه پرېږدو. خیر ځه ته يو نیم سل راکړه. زه بیرته راپه شا شوم، او په کوټه کې مې لومړی د ملیشه ځواکونو د ویاند نمبر ووهل، خو نمبر يې بند راتله، وروسته مي ځينو نورو نيژدو ملګرو ته زنګ وواهه، او ورته مي دا ټوله کیسه وکړه. خبر مي کړل چې که مي ټیلي فون نمبرونه بند شول، نو پوی شئ، چې نیول یې یم. او بیا بل ځای مه راپسې ګرځي. خو لکه چې نه زما شکل د شهید وو او نه هم ددوی راته غازیان ښکاريدل.

ددوی له نيژدې پوستې څخه يو مشر راغی، له دوی څخه يې پوښتنه وکړه، هغوی حال ورته ووایه، چې دا کس پیسې نه راکوي. هغه مشر يې ماته را ږغ کړه. وايي چې ورځه لاړ شه. مه يې ورکوه پیسې... او داسې د دوستۍ په دې دروازه له دې لوري په خیر خیریت تیر شوم. يوه اوونۍ وروسته له هغې خوا بیا هم خدای پاک همدې د دوستۍ دروازې ته راسیخ کړم. يوه سپين ږیري کاکا ته مي سامان ورکړ، چې په رېړهۍ کې يې راسره يوسي. بیا پرې راغلم. چې یادې دروازې ته راورسېدم. يواځې سرحدي پولیس ولاړ وو، لاس يې راته ونیو، وايي: پاسپورټ... ما ورکړ، زیاتوي، سلګون ... ما ورته وخندل. ورته وایم نه! تاسو شرم حیا نه لری. دا تاسو ولې له سلګون څخه هر څه جوړ کړي. ولې دا انسانان دومره زیات تنګوی. ایا ستاسو سپين ږیري نشته، ایا تاسو ددې دونیا له مالک څخه په يوه ځای کې هم څه وېره لرئ؟

ایا تاسو انسانان پېژنئ؟ ایا تاسو خپل ځان ته انسانان وایاست؟ او همداسې ډېری نور سوالونه وو، چې بې واره مي له خولې ورته ووتل. خبر نه یم، چې دې کس زما په دې پوښتنو کې کومې يوې لږ څه متاثره کړ. پاسپورټ يې راکړ، او راته يې وویل: ستا هره خبره، هره پوښتنه پرخپل ځای سمه ده. خو اوس به زما هم څو خبرې اورې. ما ویل سمه ده، که يې نه اورم هم اورم به يې... وايي چې ستا څه خیال دی، دا ټولې پیسې چې موږ يې له نارینه و، ښځينه و، لویانو او وړو څخه اخلو، ته دا وايي چې دا موږ خپلو جیبونو ته اچوو. ستا به دا فکر وي، چې دوي يې په خپلو بچيانو خوري. داسې نه ده. زموږ پر سر بیا بل څوک دی، د هغه پرسر بیا بل مشر دی، او تر هغه هم بیا بل مشر شته. دا ټولې پیسې په يوه ځاي جمع کېږي، ټولې ددې لویو لویو مشرانو جیبونو ته ځي. او ټول هم دوی لويې لويې خېټي پرې کړې دي.

ددې ځوان په خبرو کې څومره حقیقت دی، تر کومه ځايه دا خبرې رښتیا دي. دا يو ې خواته، خو بلې خواته دا يو څرګند حقیقت دی. چې دپاکستان ټولو لوړپوړو چارواکو د دوستۍ په دې دروازه خپلې سترګې داسې پټې کړېدي. چې تر سل روپۍ هاخوا هیڅ يو شی نه ويني. ځينو سرچینو خو لا دا هم راته وویل: چې د همدې دوستۍ دروازې له امله بلوچستان صوبه ته که له بلې صوبې څخه د ملیشه ځواکونو لوړپوړي چارواکي رابدلېږي، نو دا کار د بیخي زیاتو پېسو ورکول په بدل کې کېږي، ځکه چې هغه ټول اوس خبر دي، چې د نورو سیمو په پرتله د دوستۍ باب د پیسو جوړولو مشین دی. ځکه نو دې دروازې ته دا هم ویلی شو، چې د دوستۍ په دې دروازه کې دوستي په سل کلداري پېلېږي، خو هغه اخر هدف يې هیچا ته هم مالوم نه دی، چې په دې سل سل کلدارې سره يو ځاي کېږي. دې ته وايي: د ؛ ســــــــل کلـــــــدارې دوستي ؛ خو خبر نه یم چې تر څو به دا دوستي، دوستي بلل کېږي.