Ruski Vrhovni sud uklonio je talibane sa liste zabranjenih terorističkih organizacija, što je korak ka priznavanju militantne grupe koja je preuzela vlast 2021. po povlačenju međunarodnih snaga iz ratom razorenog Avganistana.
Usljed siromaštva i nemira u zemlji, talibanske vlasti su preduzele korake ka uspostavljanju odnosa sa ostatkom svijeta.
Međutim, zapadne zemlje nisu voljne na saradnju usljed pritužbi na rasprostranjena kršenja ljudskih prava, posebno djevojčica i žena.
Suspendovanje oznake "teroristička" ne predstavlja potpuno diplomatsko priznanje talibanske vlade, piše Radio Slobodna Evropa na engleskom jeziku.
Naime, Rusija nije zvanično priznala Islamski emirat Avganistan niti je ponovo uspostavila odnose na ambasadorskom nivou.
Međutim, presuda od 17. aprila mogla bi da predstavlja pravni osnov za proširenje saradnje, ulaganja i potencijalno buduće priznanje.
Rusija je zvanično zabranila talibane 2003. godine, usklađujući se sa međunarodnim standardima u oblasti borbe protiv terorizma i odražavajući zabrinutost zbog džihadističkih pokreta u centralnoj Aziji i ruskom regionu Sjevernog Kavkaza.
Ipak, Rusija je jedna od rijetkih velikih sila koja je tokom talibanskog režima svoju ambasadu u Kabulu održala operativnom.
Od tada su se ruske diplomate, obavještajni zvaničnici ali i poslovna zajednica 'angažovali' sa talibanskim vlastima — posebno u oblasti regionalne bezbjednosti, borbe protiv narkotika i ekonomske saradnje, kao što su potencijalni rudarski i energetski projekti.
Rusija želi da stekne uticaj
Sa Rusijom željnom da ojača svoj uticaj u Centralnoj Aziji usljed sve veće konkurencije sa Zapadom i šireg uticaja Kine, Avganistan je postao kritičan dio regionalne šahovske table.
Odluka suda takođe može biti povezana sa zabrinutošću Rusije u vezi sa grupom Islamska država – Horasan (ISIS-K), koja je preuzela odgovornost za nekoliko velikih napada u Avganistanu, Pakistanu, pa čak i u samoj Rusiji – uključujući teroristički napad na koncertnu kvoranu u blizini Moskve marta 2024.
Neki analitičari ocjenjuju da ruski zvaničnici vjerovatno talibane vide kao manje zlo ili čak potencijalnog bezbjednosnog partnera.
Suspenzija zabrane mogla bi da izazove nelagodnost u zemljama centralne Azije, kao što je Tadžikistan, koji je istorijski posmatrao talibane sa dubokim podozrenjem.
Dok su se neke regionalne vlade angažovale sa Kabulom iz nužde, i dalje postoji strah od radikalizacije, prekogranične militantnosti i za bezbednost granica.
Kirgistan je septembra 2024. uklonio talibane sa liste zabranjenih terorističkih organizacija, usklađujući se sa sličnim potezima susjednog Kazahstana.
Centralnoazijski Uzbekistan sarađuje sa talibanima, prije svega u oblasti ekonomske saradnje i regionalne povezanosti.
Kina takođe oprezno povećava svoj angažman sa talibanima, uključujući razgovore o infrastrukturi i investicijama u okviru Inicijative Pojas i put.
