Ambasador Srbije u Crnoj Gori Vladimir Božović odustao je od najavljenog polaganja vijenca na Spomen ploču na ulazu u Stari grad Budvu povodom državnog praznika u Republici Srbiji 11. novembra, Dana primirja u Velikom ratu.
Do odlaganja polaganja vijenca je došlo nakon što se ispred zidina Starog grada Budve okupilo stotinak građana Budve sa crnogorskim obilježjima, sa namjerom da spriječe da ambasador Srbije Vladimir Božović na tom mjestu položi vijenac.
Iz ambasade Srbije je saopšteno da je odloženo polaganje vijenca na spomen ploču “oslobodiocima Budve” i navedeno da je Ministarstvo vanjskih poslova Crne Gore prethodno pozvalo ambasadora Vladimira Božovića na razgovor i saopštilo stav da “polaganje vijenca na spomen ploču u Budvi smatraju kao ‘grubo miješanje u unutrašnje stvari suverene države, istorijski falsifikat, i da shodno, tome tu aktivnost kao zemlja domaćin ne odobravaju i ocjenjuju je neprihvatljivom”.
“Srbija i njena Ambasada u Crnoj Gori takve tvrdnje i navode odbacuju kao zlonamjerne i netačne, a naročito neutemeljene tvrdnje da je riječ o istorijskom falsifikatu”, kaže se u saopštenju iz ambasade Srbije.
Crnogorsko Ministarstvo vanjskih poslova (MVP) je saopštilo da je ambasadoru Srbije Vladimiru Božoviću “skrenuta pažnja na istorijske činjenice da je Budva već bila oslobođena prije nego što je srpska vojska ušla u ovaj grad i kao što je dobro poznato, Crna Gora je 1918. okupirana od iste te vojske, ostala bez države i dinastije”.
“Ambasador je obaviješten da Crna Gora ne može dozvoliti ovakve pokušaje prekrajanja sopstvene istorije, jer bi u protivnom uslijedile neminovne diplomatske posljedice”, kaže se u saopštenju MVP i zaključuje da je ambasador Božović "prihvatio stav Ministarstva vanjskih poslova i odustao od najavljene ceremonije".
Protest uz crnogorska obilježja
Stotinak građana sa crnogorskim znamenjima se okupilo kod spomen ploče na budvanskim bedemina, gdje su pjevali crnogorske komitske i patriotske pjesme, te skandirali "E viva Montenegro" i "Nikad neće Crna Gora bit obala srpskog mora".
“Okupili smo se da spriječimo polaganje nekakvog vijenca ovoj lažnoj tabli, a kako vidim, i uspjeli smo u tome. Ovo je građanski protest, bez ikakve namjere da politički ubiramo poene. Mi smo ovdje zbog Crne Gore i samo zbog Crne Gore”, kazala je mještanka Budve Daja Ljubiša.
Sporna spomen ploča na budvanskim bedemima izaziva sporenja u javnosti zbog natpisa da je Budvu 8. novembra 1918. godine oslobodila srpska vojska. Sa zvaničnih državnih instanci je u više navrata poručivano da ta tvrdnja nema utemeljenje u istorijskoj faktografiji.
Ambasada Srbije na drugoj strani je saopštila da je, shodno dosadašnjoj praksi i ustaljenoj tradiciji, planirala da obilježi 11. novembar, Dan primirja u Velikom ratu, na način kako je to i do sada činila - polaganjem vijenca na Spomen ploču na ulazu u Stari grad Budvu.
“Pošto je danas Dan primirja i Pobjede u Velikom ratu, smatramo da to treba da bude i dan mira i pomirenja i među braćom i među narodima i zato ostajući čvrsto privržene građenju najboljih bratskih i prijateljskih odnosa Srbije i Crne Gore, ne želeći ničim da to dovodimo u pitanje odlažemo planiranu aktivnost polaganja vijenca”, navodi se u saopštenju ambasade Srbije.
Prije tri dana, 8. novembra, predsjednik Opštine Budva Marko Carević (Demokratski front, DF) je položio vijenac na spornu spomen ploču. Uoči tog skupa je preko ploče razvijen natpis “Nikad više 1918”, ali su ga organizatori brzo uklonili.
Šta je sporno?
Sporna ploča na budvanskim bedemina je u fokusu javnosti od 2013, kada su se u Budvi na polaganju vijenca okupili predstavnici tada opozicionih prosrpskih partija i tadašnji ambasador Srbije u Crnoj Gori Zoran Bingulac. Na skupu je bio i u to vrijeme aktuelni predsjednik opštine Lazar Rađenović iz tada vladajuće Demokratske partije socijalista (DPS).
Povodom ranijih bilborda koji su slavili “srpsko oslobađanje Budve”, Ministarstvo kulture je saopštilo da te tvrdnje nemaju utemeljenje u istorijskoj faktografiji, a da je “oslobođenje Budve” zapravo predstavljalo čin povlačenja austrougarske vojske sa Crnogorskog primorja, u čemu nije učestvovala armija nijedne druge države.
