نن د بشري حقونو د نړیوالې اعلامیې پنځه اویا کلونه پوره شول. دا اعلامیه د بشري حقونو په تاریخ کې تر ټولو مهم سند بلل کیږي چې د انسانانو حقونه او ازادۍ تضمینوي. د ۱۹۴۸ کال د ډسمبر په ۱۰ په پاریس کې د عمومي اسامبلۍ د دریمې غونډې پرمهال د ۲۱۷ پریکړه لیک په توګه ومنل شوه.
په بدخشان کې ګڼ شمېر ښځو د لاسي صنایعو جوړولو ته مخه کړې، خو د پلور لپاره بازار نه لري. پر زده کړو او کار د طالبانو د بندیز له کبله په بدخشان کې یو زیات شمېر ښځو او نجونو د لاسي صنایعو تولیداتو ته مخه کړې، خو دوی د دغو لاسي صنایعو تولیداتو پلور لپاره د بازار له نشتوالي شکایت کوي.
عطاالله ویسا د خپل ورور مطیعالله ویسا له خوشې کېدو څو شېبې وروسته ازادي راډیو ته د هغه خوشې کېدل تایید کړل. مطیعالله ویسا د نجونو پر زده کړو د طالبانو د بندیز پر خلاف کمپاین پیل کړی و او دغه راز په وروستیو کلونو کې یې په لرې پرتو سیمو کې لسګونو ماشومانو ته د زده کړو زمینه برابره کړې وه.
په پاکستان کې د جمعیت علمای اسلام ګوند ویاند حافظ حمدالله وايي، په افغانستان کې دې د ښځو او نجونو په مخ ښوونځي او پوهنتونونه پرانیستل شي. هغه وویل چې هیڅکله یې افغان طالبانو ته دا مشوره نه ده ورکړې چې د نجونو پر مخ دې ښوونځي او پوهنتونونه وتړي او دا پرېکړه یوازې په افغان طالبانو پورې تړاو لري.
تمنا زریاب پریاني چې د خوراکي اعتصاب په نهمه ورځ روغتون کې بستر شوې وه، بېرته د اعتصاب خیمې ته ستنه شوې ده. مېرمن پریاني ته نږدې کسانو ازادي راډیو ته وویل، د غوښتنو اورېدو پورې به خپل اعتصاب ته دوام ورکړي. له لسو ورځو راهیسې المان کې په افغانستان کې د ښځو د حقونو د نقض په غبرګون اعتصاب پیل کړی دی.
یو شمېر سینګارګرې چې د طالبانو لهخوا له کاره منع شوي له سختو اقتصادي ستونزو سره لاس او ګرېوان دي. یو له دغو سینګارګرو په کابل کې ازادي راډیو ته وویل، سره له دې چې بېکاره او بېروزګاره شوې، سلګونه زره افغانۍ هم تاوانې شوې ده.
په افغانستان کې د حرفوي زده کړو ډېری زدهکوونکې هغه ښځې او نجونې دي چې د طالبانو لهخوا له زده کړو بې برخې شوي دي. په کابل کې د دغو حرفوي زدهکړو کارخونې مسوولانو ازادي راډیو سره په خبرو کې وویل، ډېری زدهکوونکې د تېر نظام کارکوونکې او هغه نجونې دي چې له زده کړو پاتې دي.
شریفه ابراهیمي په بامیان ولایت کې د مستوفیت کارکوونکې وه. کله چې طالبان واک ته ورسېدل، دوه کاله وړاندې یې خپله دنده له لاسه ورکړه. ابراهیمي وايي، اوس هېڅ عاید نه لري چې د خپلې کورنۍ لګښتونه پرې پوره کړي. له کاره محرومیت شریفه او سلګونه زره نورې ښځې په له سخت اقتصادي وضعیت سره مخ کړي.
د افغانستان د پرځېدلي جمهوري نظام عدلي او قضایي کارکوونکي د طالبانو په واکمنۍ کې له ګواښونو شکایت لري. د دوی ځينو تبعیدي ټولنو بیا ویلي چې طالبانو په تېرو دوو کلونو کې لسګونه دغه کارکوونکي نیولي، شکنجه کړي او ان وژلي. ګلاب الدین غبار په دې راپور کې د یوې پخوانۍ ښځينه څارنوالې ژوند انځور کړی.
د غور اوسېدونکې ګل اندام د شپږو بچیانو مور ده. د هغې مېړه یو کال کېږي چې کور ته نه دی تللی. ګل اندام یوه له هغو زرګونو ښځو ده چې په سختو اقتصادي شرایطو کې ژوند کوي. ملګرو ملتونو ویلي، له ۲۹ میلیونو ډېر افغانان بشري مرستو ته اړتیا لري. د دې سازمان په وینا، درې میلیونه ماشومان په خوارځواکۍ اخته دي.
د طالبانو وسلهوالو نن چهارشنبه د هغو لسګونو افغان ښځو د اعتراض د تیت و پرک کولو لپاره هوايي ډزې وکړې چې په کابل کې د سېنګارځایونو د تړل کېدو په اعتراض راټولې شوې وې. اعتراض کوونکو ښځو د "کار، ډوډۍ او عدالت" شعارونه ورکول.
د امریکا په کلفورنیا ایالت کې د یوې افغانې کډوالې په اړه د 'فریمونټ' فلم جوړ شوی. د دغه فلم مرکزي لوبغاړې افغان کډواله اناهیتا ولي زاده ده. اناهیتا وویل، دا فلم د دې د ژوند کیسې ته ورته دی. د 'فریمونټ' فلم جوړونکي د چک جمهوریت د سینمایي فلمونو په مشهور فسټیوال کې د غوره فلم جوړونکي جایزه وګټله.
نور راوښيه
