د امریکا د متحدو ایالتونو ولسمشر د امریکا د ملي راډیو او تلویزیون د بودجې د بندولو فرمان لاسلیک کړ.

ډونالډ ټرمپ په یوه اجرايي فرمان کې د امریکا د عامه خپرونو ادارې ته، چې یادو دولتي رسنیو ته بودجه ورکوي، امر کړی چې د دې رسنیو مالي ملاتړ بند کړي.

د اسوشیټډ پریس خبري آژانس د راپور له مخې، دا فرمان د عامه خپرونو ادارې او نورو فدرالي ادارو ته لارښوونه کوي چې د ملي راډیو (NPR) او د عامه تلویزیون (PBS) لپاره فدرالي بودجه بنده کړي.

د ولسمشر ټرمپ اجرايي فرمان همداراز، دا ادارې مکلفوي چې د رسنیو د غیر مستقیم دولتي تمویل سرچینې له منځه یوسي.

د امریکا ولسمشر ویلي چې د دې اقدام دلیل یې دا دی چې د یادو رسنیو راپورونه بې پرې نه وو.

ویل شوي چې د دې دوو دولتي رسنیو بودجه شاوخوا نیم میلیارد ډالره ده.

د امریکا د بهرنیوچارو وزارت هغه معامله تایید کړه چې له مخې یې متحدایالات اوکراین ته د مخکې ورکړل شویو اف ۱۶ جنګي الوتکو پیلوټان روزي او پرزې او تجهیزات ورته برابروي.

د بهرنیوچارو وزارت پرون (د مې ۳مه) په یوه بیان کې وویل چې کانګرس ته یې د څه باندې ۳۱۰ میلیون ډالرو په ارزښت د دې معاملې په اړه خبر ورکړی دی.

اوکراین د ۲۰۲۴ کال په نیمايي کې د پخواني ولسمشر جوبایډن له ادارې څخه اف ۱۶ الوتکې ترلاسه کړې وې او د دې هېواد ولسمشر ولودیمیر زیلینسکي د روان کال په پیل کې اعلان وکړ چې جنګي جټ الوتکې یې ترلاسه کړې دي خو د شمېر یادونه یې ونه کړه.

متحدایالات دا اعلان وروسته له هغه کوي چې ولسمشر ډونالډټرمپ د بایډن د ادارې له خوا کییف ته د میلیاردونو ډالرو په ارزښت د پوځي او مالي مرستو پر ورکړه کلک انتقادونه کړي دي.

پاکستان د خلیج له هېوادونو غواړي چې په هندي کشمېر کې د وروستۍ حملې پرسر د دواړو هېوادونو ترمنځ د کړکېچ په اوارۍ کې مرسته وکړي.

د اسوشیتیدپریس خبري آژانس د راپور له مخې د پاکستان صدراعظم شهباز شریف دا غوښتنه پرون د خلیج د هېوادونو له استازو سره په کتنه کې وکړه. د راپور له مخې ښاغلي شریف د سعودي عربستان، کوېټ او متحده عربي اماراتو له سفیرانو سره په جلا کتنو کې هغوی ته د کشمیر په پهلګام سیمه کې د اپریل د ۲۲مې نېټې د حملې په اړه د پاکستان د دریځ په اړه معلومات ورکړل.

په دې حمله کې ۲۶ کسان چې اکثر هندوان وو، ووژل شول. هند پاکستان د دې برید په ملاتړ تورن کړی خو اسلام آباد دا تور رد کړی دی.

د پاکستان دفاع وزیر خواجه آصف د تېرې دوشنبې په ورځ وویل چې هند په نژدې راتلونکي کې پر پاکستان د برید پلان لري.

د امریکا د بهرنیوچارو وزیر مارکوروبیو د چارشنبې په ورځ د هند د بهرنیوچارو له وزیر اس جېشنکر او د پاکستان له صدراعظم شهباز شریف سره په ټلفوني خبرو کې هغوی وهڅول چې د کشمیر له حملې وروسته د دواړو هېوادو په اړیکو کې رامنځ ته شوی کړکېچ په سوله ایز ډول حل کړي.

د افغانستان لپاره د روسیې ځانګړی استازی ضمیرکابلوف وايي هېواد یې چمتو دی چې په افغانستان کې د اسلامي دولت ډلې پرضد مبارزه کې له طالبانو سره مرسته وکړي. د ښاغلي کابلوف اشاره د داعش ډلې خراسان څانګې ته وه.

کابلوف چې د افغانستان لپاره د روسیې سفیر هم پاتې شوی له ریا دولتي خبري آژانس سره په مرکه کې وویل چې داعش د مسکو او کابل ګډ دښمن دی. هغه زیاته کړه چې روسیه د داعش د خراسان څانګې پرضد په مبارزه کې د طالبانو د حکومت د مبارزې ستاینه کوي. کابلوف څرګنده کړه چې روسیه به له ځانګړو لارو چارو د طالبانو له چارواکو سره په دې برخه کې مرسته وکړي.

د روسیې ولسمشر ولادیمیرپوتین هم تېر کال ویلي و، چې د طالبانو تر واکمنۍ لاندې افغانستان د تروریزم پرضد مبارزه کې د روسیې متحد دی.

د نړۍ هېڅ هېواد هم تراوسه د طالبانو حکومت په رسمیت نه دی پېژندلی خو روسیې د کابل رسمیت پېژندنې ته د نژدې کېدو په ترڅ کې تېره میاشت طالبان رسما د تروریستي ډلو له فهرست څخه وایست.

کابلوف په دې مرکه کې دا یادونه هم وکړه چې مسکو او کابل په بېلابېلو برخو کې د خپلو اړیکو په ښه کولو بوخت دي او زیاته یې کړه چې روسیې طالبانو ته دا وړاندیز کړی دی چې مسکو ته خپل سفیر واستوي او د طالبانو ځواب ته په تمه ده.

په ۱۹۸۱ کال کې د "ازادې اروپا راډيو" په نوم سندرې له خپریدو سره د بدیل راک ډله R.E.M نړۍ ته معرفي شوه.

په دې کار سره دغې د موسیقۍ ډلې نړۍ ته د ازادې اروپا راډیو کار یو ځل بیا ورپیاد کړ چې په هغو هیوادونو کې خپرونې کوي چې رسنۍ پکې تر تهدید لاندې دي یا محدودې دي.

د می په ۳ مه د مطبوعاتو د ازادۍ د نړیوالې ورځې او د ازادې اروپا راډیو د ۷۵ کلیزې په مناسبت اعلان وکړ چې خپله سندره به بیا نشر کړي.

وروسته له دې چې د اسراییل د پوځ هوایي ځواکونو د سوریې چارواکو ته خبرداری ورکړ چې د دروزي اقلیت کلیو ته د ځواکونو له لېږلو ډډه وکړي، د اسراییل هوايي ځواک دمشق ښار ته نژدې د ولسمشرۍ ماڼۍ پر شاوخوا سیمو برید وکړ.

تر دې برید وړاندې د سوریې د حکومت د پلوي وسله‌والو او د دروزي اقلیت د ملیشو ترمنځ دمشق ښار ته نژدې څو ورځې جګړه روانه وه. په دې نښتو کې لسګونه کسان وژل شوي یا ټپیان شوي دي.

د اسراییل پوځ اعلان کړی چې د دوی جنګي الوتکو د سوریې د ولسمشرۍ ماڼۍ ته نژدې یوه سیمه بمباري کړې ده. په خپاره شوي بیان کې نور جزئیات نه دي ورکړل شوي.

د اسراییل صدراعظم بنیامین نتانیاهو او دفاع وزیر اسراییل کاتز ویلي چې دا برید د سوریې مشرانو ته یو پیغام دی.

د دوی په ګډ بیان کې راغلي: «دا د سوریې رژیم ته یو واضح پیغام دی. موږ به د دمشق په جنوب کې د ځواکونو استقرار یا د دروزي ټولنې ګواښلو ته په هیڅ ډول اجازه ورنه کړو.»

د سوریې د حکومت پلوي رسنیو ویلي چې برید د ښار پر یوه غونډۍ د ولسمشرۍ ماڼۍ په شاوخوا سیمو کې شوی دی.

ملګرو ملتونو د افغانستان په شمال او شمال ختیځو سیمو کې د وچکالۍ له کبله له رامنځته شویو شرایطو سره د مبارزې لپاره ۱۶.۶ میلیون ډالره ځانګړي کړي دي.

دا خبره د ملګرو ملتونو ویاند سټیفتن دوجاریک پرون (پنحشنبې) وکړه.

د سرمنشي ویاند، وویل: «دا نوې بودجه هم لومړنۍ او هم تر ټولو لویه ګډه مرسته ده چې په افغانستان کې د وچکالۍ پر وړاندې د مخنیوونکو اقداماتو ملاتړ کوي.»

په دې پیسو کې ۶.۶ میلیون ډالره د عاجلو مرستو د مرکزي صندوق (CERF) له خوا او ۱۰ میلیون ډالره د افغانستان د بشري مرستو له صندوقه ورکول کېږي.

د دوجاریک په وینا، دا بودجه به د وچکالۍ تر شدت وړاندې د نغدو پیسو او مادي مرستو له لارې د خوړو امنیت، کرنې او مالداري، اوبو، حفظ‌الصحې، روغتیا، تغذیې او ساتنې په برخو کې خلکو ته ورکړل شي.

هغه د وضعیت پر بیړنی وباله ویې ویل: «که موږ سمه ساینسي پوهه او معلومات ولرو، نو کولی شو ژر اقدام وکړو، ډېر خلک وژغورو، او محدودې سرچینې په اغېزمن ډول وکاروو—په ځانګړي ډول اوس چې د تمویل له سخت کمښت سره مخامخ یوو، او دې کمښت د افغانستان بشري بحران لا ژور کړی دی.»

دا اعلان وروسته له هغه وشو چې د ملګرو ملتونو د بشري مرستو مرستیال سرمنشي، تام فلیچر، افغانستان ته خپل سفر پای ته ورساوه. هغه په کابل کې له بشري مرستندویو شریکانو، لکه غیردولتي مؤسسو، د ښځو په مشرۍ بنسټونو او د مدني ټولنې له استازو سره ولیدل.

افغانستان د ۲۰۲۵ کال په نړۍ کې د آزادۍ په شاخص کې ۱۷۵م مقام لري، چې دا د رسنیو د جدي محدودیتونو او د ژورنالېزم د آزادۍ د کمېدو څرګندونه کوي.

د بې پولې خبریالانو سازمان (RSF) د ۲۰۲۵ کال د نړيوالې رسنۍ آزادۍ د شاخص له مخې، افغانستان په ۱۸۰ هېوادونو کې۱۷۵م ځای لري، چې دا د طالبانو تر واکمنۍ لاندې د رسنیو لپاره د دوامداره خراب وضعیت ښکارندوی دی. که څه هم افغانستان د تیر کال پرتله درې درجې لوړ شوی، خو له سلو څخه یې یوازې ۱۷.۸۸ نمرې ترلاسه کړي، چې د رسنۍ د آزادۍ دوامداره بحران ته اشاره کوي.

بې پولې خبریالانو نن (جمعه) په خپل کالنی راپور کې دا هم ویلي چې اکثره ښځینه خبریالانو د ګواښونو او اندېښنو له کبله په افغانستان کې دندې له لاسه ورکړي دي.

افغانستان د ۲۰۲۵ کال د مطبوعاتو د آزادۍ په نړیوال شاخص کې ۱۷۵م مقام لري، چې دا د رسنیو د جدي محدودیتونو او د ژورنالېزم د آزادۍ د کمېدو څرګندونه کوي.

د بې پولې خبریالانو سازمان (RSF) د ۲۰۲۵ کال د رسنیو د آزادۍ د نړیوال شاخص له مخې، افغانستان په ۱۸۰ هېوادونو کې۱۷۵م بللی چې دا د طالبانو تر واکمنۍ لاندې د رسنیو لپاره د دوامداره خراب وضعیت ښکارندوی دی. که څه هم افغانستان د تیر کال پرتله درې درجې لوړ شوی، خو له سلو څخه یې یوازې ۱۷.۸۸ نمرې ترلاسه کړي، چې د رسنۍ د آزادۍ دوامداره بحران ته اشاره کوي.

بې پولې خبریالانو نن (جمعه) په خپل کالنی راپور کې دا هم ویلي چې اکثره ښځینه خبریالانو د ګواښونو او اندېښنو له کبله په افغانستان کې دندې له لاسه ورکړي دي.

د کډوالو د بېرته ستنېدو د بهیر په دوام کې سلګونه کورنۍ د پنجشنبې په ورځ له ایران او پاکستان څخه افغانستان ته ستنې شوې.

د طالبانو تر کنټرول لاندې د باختر دولتي خبري آژانس ویلي چې ۸۴۱ کورنۍ هېواد ته ستنې شوې دي، چې له دې ډلې ۲۷۰ کورنۍ د ننګرهار د تورخم له لارې،۲۵۶ کورنۍ د کندهار د سپین بولدک له لارې، ۱۰۵کورنۍ د نیمروز د ورېښم پل له لارې، ۸ کورنۍ د پکتیکا د انګور اډې له لارې، ۱۹ کورنۍ د هلمند د بهرامچې له لارې، او ۱۸۳ کورنۍ د هرات د اسلام‌کلا له لارې هېواد ته راستانې شوې دي.

په راپور کې زیاته شوې چې یادو کورنیو ته د طالبانو له لوري مرستې هم ورکړل شوې دي.

د چهارشنبې په ورځ هم ۹۵۵ کورنۍ له بېلابېلو سرحدي لارو افغانستان ته راستنې شوې وې.

ملګرو ملتونو ویلي چې د خپلو شریکانو په همکارۍ به د هېواد په بېلابېلو سیمو کې بېرته ستنېدونکو ته سرپناه برابره کړي.

د ملګرو ملتونو د کډوالو لویې کمېشنرۍ (UNHCR) اعلان کړی چې یوازې په تېر اپریل میاشت کې، له ایران او پاکستان څخه تر ۲۵۰ زرو ډېر افغانان خپل هېواد ته بېرته ستانه شوي دي.