پاکستان له خپلې خاورې د افغان کډوالو د ایستلو بهیر لس ورځې وځنډاوه.
خو دا هیواد په پلان کې لري چې سږ کال درې میلیونه افغانان له خپل هېواده وباسي.
پاکستان له خپلې خاورې د افغان کډوالو د ایستلو لپاره د مارچ ۳۱ مه وروستۍ نېټه ټاکلې وه. د پاکستان دا پرېکړه د بشري حقونو د ډلو، د طالبانو حکومت، او د ملګرو ملتونو سخت غبرګونونه پارولي دي.
د هغو حکومتي اسنادو له مخې، چې اسوشیتید پریس خبري اژانس ترلاسه کړي، نیونې او شړنې باید د اپرېل له لومړۍ نېټې پېل شوې وای، خو د کوچني اختر د رخصتیو له امله د اپرېل تر ۱۰مې وځنډېدې.
س
پاکستان ویلي چې هڅه به وکړي چې شړل شوي افغانان بیا پاکستان ته ورنه شي.
ره له دې په پاکستان کې د افغان کډوالو نیونې او له خپلې خاورې د هغوی ایستنې دوام لري.
په اسلام اباد کې د افغان کډوالو د شورا ريیس میوند علمي ازادي راډیو ته وویل:
«په پاکستان کې افغان کډوال په خورا بد حالت کې دي، ژوند یې ډېر تریخ دی. هره شېبه یې نا څرګنده ده چې له څه ډول برخلیک سره به مخامخ شي.»
پاکستان وايي چې ۳ میلیونه افغانان لا هم هلته پاتې دي، چې له دې ډلې یو میلیون، ۳ لکه ۴۰ زره ۸۴ کسان د ثبت کارت (PoR) لري، ۸۰۷،۴۰۲ د افغانستان د تابعیت کارتونه (ACC) لري، او یو میلیون نور هیڅ قانوني اسناد نه لري، نو د پاکستان لهنظر غیرقانوني دي.
پاکستان ویلي چې هڅه به وکړي چې شړل شوي افغانان بیا پاکستان ته ورنه شي.
چارواکو هغو افغانانو ته، چې د افغانستان د تابعیت کارتونه لري، د مارچ تر ۳۱مې پورې وخت ورکړی و، چې له اسلامآباد او راولپنډۍ څخه ووځي، که نه نو له هېواده به په زور وایستل شي.
هغه افغانان، چې د ثبت کارتونه لري، کولای شي د جون تر ۳۰مې پورې په پاکستان کې پاتې شي، خو هغه افغانان چې په درېیم هېواد کې د مېشتېدو لپاره په تمه دي، باید د مارچ تر ۳۱مې له اسلامآباد او راولپنډۍ ووځي.
پاکستاني چارواکو ویلي، دوی به له نړیوالو دیپلوماتیکو ادارو سره کار وکړي، چې افغانان نورو هېوادونو ته انتقال کړي، او که دا کار ترسره نه شي، نو دوی به هم له پاکستانه وشړل شي.
لسګونه زره افغانان وروسته له هغې له هېواده ووتل، چې طالبان په ۲۰۲۱ کال کې واک ته ورسېدل. دا خلک د امریکا د یوه ځانګړي پروګرام له مخې د بیا مېشتېدو مستحق وبلل شول، ځکه چې دوی د امریکا له حکومت، رسنیو، مرستندویه ادارو، او د بشري حقونو ډلو سره کار کړی و.
خو ولسمشر ډونالډ ټرمپ د جنورۍ په میاشت کې د امریکا د کډوالو پروګرام وځنډاوه، چې له امله یې شاوخوا ۲۰،۰۰۰ افغانان اوس نامعلوم برخلیک لري.
میوند علمي له پاکستان څخه د دغو کسانو لپاره د مهلت غوښتنه کوي، وايي:
«موږ د پاکستان له حکومته غواړو چې ۴۰ یا ۴۵ کاله یې افغان کډوال ومنل، یو کال یا شپږ میاشتې دې هغو افغانانو ته مهلت ورکړي چې نورو هیوادونو ته د تلو انتظار باسي. په دې موده کې به څرګنده شي چې درېیمګړي هیوادونه دا کسان مني او یا یې ردوي.»
د طالبانو د کډوالو وزارت ویندوی، عبدالـمطلب حقاني، له اسوشیېتید پریس خبري اژانس سره په خبرو کې وویل چې پاکستان بې له دې چې د طالبانو له حکومت یا ملګروملتو سره مشوره وکړي، دا پرېکړه په یو اړخیز ډول کړې ده.
پاکستان د افغان کډوالو د ایستلو لپاره، په خیبر پښتونخوا کې دوه انتقالاتي مرکزونه جوړوي، چې یو به یې د پېښور په ناصر باغ او بل به تورخم ته نژدې، د لنډي کوتل په سیمه کې وي.
