د روغتیا نړیوال سازمان وايي چې د روان ۲۰۲۴ کال د نوومبر په میاشت کې یې په ټول افغانستان کې تر ۱۵۴ زره زیاتو کسانو ته روغتیایي خدمتونه وړاندې کړي دي. دې سازمان ویلي چې د پنځو غیر دولتي سازمانونو په همکارۍ یې په ۱۹ ولایتونو کې ۱۰۶ روغتیایي مرکزونه تر پوښښ لاندې راوستي دي.

د روغتیا نړیوال سازمان د جمعې په ورځ وویل چې په لسو ولایتونو کې یې ۱۵ روغتونونه پیاوړي کړي دي. د هغو په منځ کې اووه د ساري ناروغیو، دوه بېړني روغتونونه، او شپږ د رواني ملاتړ او درملنې روغتونونه دي.

د ترکیې د کورنیو چارو وزیر وايي چې د دې هېواد امنیتي ځواکونو ۶۵۶ داسې کډوال نیولي دي چې د اقامت قانوني اسناد نه یې نه لرل.

علي یرلي‌کایا پرون (جمعه) پر خپله ایکسپاڼه یا پخواني ټویټر کې لیکلي چې دغه کسان د (کالکان ۳۶) په نوم د عملیاتو په ترڅ کې پېژندل شوي او نیول شوي دي.

د هغه په وینا، خپلو هېوادونو ته د دغو کډوالو د بېرته ستنېدو چارې پیل شوې دي.

ده نه دي ویلي چې نیول شوي بې اسناده کډوال په کومو هیوادونو پورې تړاو لري خو په تیرو دوو کلونو کې د ترکیې امنیتي ځواکونو د نورو ملیتونو ترڅنګ ګڼ شمېر افغان کډوال هم نیولي او اکثره یې افغانستان ته لېږلي دي.

د ترکیې د کورنیو چارو وزیر همداراز ویلي چې په دې عملیاتو کې ۵۲ کسان د انسانانو د قاچاق په تور نیول شوي دي. ده د انساني قاچاقبرو هویت په اړه څه نه دي ویلي.

علي یرلي‌کایا زیاته کړې چې د ناقانونه کډوالو د پېژندلو او نیولو چارې د لویې څارنوالۍ، د مهاجرت ادارې، د عمومي امنیت ریاست، د ژاندارمې عمومي قوماندانۍ او د ساحل ساتونکو د قوماندانۍ په همغږۍ ترسره کېږي او دوام به ولري.

ترکیې د بېرته ستنېدو ۳۲ مرکزونه جوړ کړي چې شاوخوا ۲۰ زره کسانو ته ځای ورکولی شي.

د پاکستان پخوانی صدراعظم عمران خان وايي، پر افغانستان د بمبارۍ او د کډوالو د جبري ایستلو له کبله په پاکستان کې ترهګري کمه شوې نه ده خو کرکه ورسره ډېره شوې ده.

عمران خان پرون (جمعه) د اډیالې په محبس کې له خبریالانو او مدافع وکیلانو سره په خبرو کې وویل، ادعا کېده چې که افغان کډوال په زور وایستل شي نو ترهګري به ورسره کمه شي خو دې کار د امنیت له ښه کېدو سره مرسته ونه کړه مګر د دوو هیوادونو ترمنځ یې کرکه زیاته کړه.

عمران خان له وکیلانو او خبریالانو سره خپلې خبرې پر خپله ایکسپاڼه کې خپرې کړي او ویلي چې پاکستان پر افغانستان دوه ځلې بمباري کړې ده.

له بلې خوا پرون د پاکستان صدراعظم شهباز شریف د کابینې په غونډه کې په غیر مستقیم ډول پر افغانستان د پاکستان د هوايي برید دفاع وکړه او ویې ویل چې د طالبانو حکومت باید د ټي ټي پي په وړاندې څرګند دریځ غوره کړي او پاکستان دوه ګونی چلند نه شی زغملی.

د جرمني ولسمشر فرانک والټر شټاینمایر نن (د ډسمبر ۲۷مه) د دې هیواد پارلمان منحل کړ او د فبرورۍ په میاشت کې یې تروخت مخکې انتخابات تایید کړل.

دا پریکړه وروسته له هغه وشوه چې د صدراعظم اولاف شولز په مشرۍ حکومت تیره میاشت ړنګ شو.

د جرمني حکومت د اروپا د دې ستر اقتصاد د رغولو د څرنګوالي په اړه له داخلي اختلافاتو سره مخامخ و، خو تېره اونۍ د کرسمس پر یوه مارکېټ له برید وروسته د امنیت او کډوالۍ پر سر اختلافات هم پرې ورزیات شول.

د طالب عبدالمحسن په نوم د سعودي یوه وګړي چې ۱۸ کاله وړاندې جرمني ته کډوال شوی و، تېره اونۍ د مګدیبورګ ښار د یوه بازار په ګڼه ګوڼه کې خلک ترخپل ګړندي موټر لاندې کړل. په دغه برید کې پنځه تنه وژل شوي او تر ۲۰۰ زیات ټپیان شوي دي.

طالب المحسن، چې یو پنځوس کلن ارواپوه دی، د ښي اړخو پلوي بلل شوی او ویل کېږي هغه، چې ویل یې پخوا مسلمان و، له هغه څه سره مخالف و، چې د اروپا د اسلامي کیدلو هڅې بلل کېږي.

د افغانستان او زمبابوې ترمنځ د پیل شوې ټيسټ لوبې په دویمه ورځ د کوربه لوبډلې د توپوهنې لومړۍ پاڼۍ پای ته ورسېده او ۵۸۶ منډې یې وکړې.

دا په یوه پاڼۍ کې د زمبابوې لپاره تر ټولو زیاتې منډې دي. دغه سیالي چې د ډسمبر په ۲۶مه نېټه پیل شوې ده، زمبابوې د پچې تر ګټلو وروسته توپوهنه غوره کړه.

د زمبابوې په توپوهونکو کې شان وېلیمس ۱۵۴، براین بینیټ ۱۱۰، ګرېګ اېروېن ۱۰۴ او بین کرن ۶۸ منډې وکړې.

د افغان توپ اچونکو له ډلې الله محمد غضنفر۳، نوید ځدراڼ، ظاهرخان او ضیاالرحمن اکبر دوه ـ دوه او عظمت الله عمرزي یوه وېکټ واخیسته.

د دې ټيسټ لوبې لا هم درې نورې ورځې پاتې دي، افغانستان به په څو شېبو کې د خپلې توپوهنې لومړۍ پاڼۍ پیل کړي.

د ویلو ده چې په دې ټيسټ لوبه کې د افغانستان له لوري صدیق اتل، عظمت الله عمرزی او الله محمد غضنفر د لومړي ځل لپاره لوبه کوي.

د ملګروملتونو د خوړو اوکرڼې اداره، FAO وایي چې د دې ادارې د کار په بدل کې د نغدو پیسو د ورکولو فعالیتونو ۱۴۷ زره کسانو ته لنډمهاله کارونه رامینځ ته کړي چې له دې لارې په روان ۲۰۲۴ کال کې د افغانستان کلیوالي اقتصاد ته ۱۴ نیم ملیون ډالره داخل شوي دي.

د افغانستان لپاره د دې ادارې څانګې نن- د مرغومي ۷مه پر خپله ایکس پاڼه ولیکل چې کلیوالي ټولنې وده کوي ځکه دوی له نغدو پیسو او هم د زیربناوو له ښه کیدو څخه ګټه پورته کوي.

د ملګروملتونو دغې مرستندویه ادارې پرون پنجشنبې پرهمدې پاڼه لیکلي و، چې په ۲۰۲۴ کال کې یې د اوبو د زېرمه کولو دوه میلیونه واړه اولوی ډنډونه، ۲۲۷۵ چیک ډیمونه اود سیندونو د غاړو د پخولو په ګډون ۴۸ کیلومتره کانالونه جوړکړي دي.

د دې ادارې په وینا دغه پانګونه له دې سره مرسته کوي چې ترځمکې لاندې اوبه زیاتې، د اوبوخور سیسټمونه ښه او په ټول افغانستان کې د اوبو مدیریت ښه شي.

د هند پخوانی صدراعظم من موهن سنګ چې په هند کې د مهمو اقتصادي اصلاحاتو معمار ګڼل کېده د ۹۲ کلونو په عمر مړ شو.

د اسوشېټېډ پريس اژانس د خبر له مخې، په نوي ډیلي کې د هند د طبي علومو انسټیټیوټ په یوه بیان کې ویلي چې سنګ ناڅاپه د پنجشنبې پر ماښام بېهوښه شو او روغتون ته یووړل شو او د شپې پر نهو بجو او ۵۱ دقیقو مړ اعلان شو.

من موهن سنګ د ۲۰۰۴ او ۲۰۱۴ کلونو ترمنځ د دوو پرله پسې دورو لپاره د هند صدراعظم و.

د هند اوسني صدراعظم نریندرا مودي من موهن سنګ د هېواد یو له "تر ټولو غوره مشرانو" بللی دی.

مودي په خپله ایکسپاڼه کې لیکلي: "زموږ د لومړي وزیر په توګه، من موهن سنګ د خلکو د ژوند ښه کولو لپاره ډیرې هڅې وکړې."

د افغانستان پخواني ولسمشر حامد کرزي په دې اړه د ایکسپاڼې په یوه پیغام کې لیکلي چې هند خپل یو تر ټولو نامتو زوی له لاسه ورکړ.

ښاغلي کرزي زیاته کړې چې ډاکټر من موهن سنګ د افغانانو تلپاتی متحد او دوست و.

پخواني افغان ولسمشر د سنګ له کورنۍ، د هند له حکومت او خلکو سره خپله ژوره خواخوږي څرګنده کړې ده.

من موهن سنګ په ۲۰۱۱ کال کې کابل ته سفر کړی و.

نوموړي د افغانستان پخوانۍ ملي شورا ته په وینا کې ويلي وو چې د ده د سفر موخه د افغانستان او هند ترمنځ د اړیکو لا پیاوړې کول دي.

د افغانستان د بشري حقونو لپاره د ملګروملتونو ځانګړي راپورورکوونکي ریچارډ بینیټ د پکتیکا ولایت په برمل ولسوالۍ کې د پاکستان د پوځ په هوایي بریدونو کې د ښځو او ماشومانو پروژل کیدو خواشیني څرګنده کړې ده.

ښاغلي بینیټ نن- د مرغومي ۷مه پر خپله ایکس پاڼه ولیکل چې دی هم د افغانستان لپاره د ملګروملتونو د مرستندوی ماموریت یا یوناما د هغه بیان په تایید د پاکستان د پوځ په هوایي بریدونو کې د ښځو او ماشومانو په ګډون د افغان ملکیانو پر مرګ ژوبله خواشیني څرګندوي او یادونه کوي چې د نړیوالو قوانینو له مخې د ملکي وګړو د مرګ ژوبلې د مخنیوي او په دې اړه د پلټڼې او حساب ورکولو په برخو کې مسوولیتونه باید پرځای شي.

یونامان د مرغومي په شپږمه په یوه بیان کې وویل چې کره راپورونه یې ترلاسه کړي چې د ډسمبر د ۲۴ مې په شپه د پکتیکا ولایت په برمل ولسوالي کې د پاکستاني الوتکو په برید کې د ښځو او ماشومانو په ګډون لسګونه ملکیان وژل شوې دي.

یوناما وویل چې پوځي ځواکونه د نړیوالو قوانینو په اساس مکلف دي چې د عملیاتو پرمهال د نظامي او ملکي وګړو ترمنځ توپير وکړي او داسې هڅې وکړي چې ملکیانو ته زیان ونه رسیږي.

پاکستان پرون رسماً تایید کړه چې د افغانستان په سرحدي سیمو کې یې هوایي برید کړی خو ټینګاریې کړی چې په دې برید کې هغه ترهګر په نښه شوي دي چې په وینا یې پاکستان ته یې ګواښ متوجه کړی و. خو ملګروملتونو او دغه راز د طالبانو حکومت په ټینګارسره ویلي دي چې په دغه برید کې د وزیرستاني کډوالو په ګډون افغان ولسي وګړو ته مرګ ژوبله اوښتې ده.

اسراییل وايي چې د هوایي مدافعې سیسټمونو یې له یمن څخه یوتوغول شوی توغندی مخکې له دې چې د اسراییل خاورې ته ورسیږي، شنډ کړ.

د اسراییل پوځ نن- د مرغومي ۷مه، سهاروختي مهال وویل چې د دې شنډ کړای شوي توغندي د ټوټو د راپریوتو له امله د احتمالي زیانونو په خاطر د اسراییل په څو مرکزي سیمو کې د خبرداري زنګونه وهل شوي و.

له دې مخکې اسراییلي جنګي جټ الوتکو پرون پنجشنبې د ایران ملاتړو حوثي یاغیانو د بریدونو په ځواب کې په یمن کې څو ځایونه په نښه کړل. د رسمي شمېرو له مخې، د دغو بریدونو په نتیجه کې لږترلږه شپږ کسان ووژل شول او له ۴۰ زیات نور ټپیان شول.

د غزې د جګړې له پیل راهیسې، د یمن حوثيانو پراسراییلو د توغندیو او بې پیلوټه الوتکو یا ډرونونو بریدونو ته دوام ورکړی. اسراییل د ځوابي حملو په ترڅ کې په وروستي هوایي برید کې د صنعا د نړیوال هوایي ډګر په ګډون د حوثیانو بنسټیز تاسیسات په نښه کړل.

د اسراییل صدراعظم بنیامین نتنیاهو د پنجشنبې په ماښام د هغه څه چې ده د " ایران د شرارت محور" وباله، د له منځه وړلو لپاره د اسراییل پرهوډ یوځل بیا ټینګاروکړ.

د ملګروملتونو د ماشومانو د ملاتړوجهي صندوق یونیسف وایي، د دې خطرشته په افغانستان کې د خوړو نا امني لا زیاته شي.

یونیسف په یوه راپور کې چې د ملګروملتونو ریلیف ویب ویبپاڼې خپور کړی اټکل کوي چې په ژمي کې به د ورښت کچه له متوسطې اندازې کمه وي او تر پسرلي پورې به دوام وکړي چې په نتیجه کې به یې د واورو او ابو زېرمې کمې شي او داحالت به د پسرلي ترپایه دوام وکړي.

یونیسف د خوړو د نا امنۍ د احتمالي زیاتیدا د ځینو نورو عواملو لکه د خوندیتوب د امکاناتو د کموالي، خراب اقتصادي وضعیت، لومړنیو خدمتونو ته د نه لاسرسي، طیبعي خطرونو، د اقلیم له امله د پېښېدونکو زیانونو او همدارنګه د سیمه ییزو سیاسي تحرکاتو یادونه هم کړې چې په وینا یې د افغانانو د رغیدو پروړتیا ناوړه اغیز کوي.

یونیسیف دا هم ویلي چې ۱۴،۸ ملیونه کسان به چې د افغانستان د وګړو ۳۲ سلنه جوړوي، د ژمي په میاشتو کې بیړنیو بشري مرستو ته اړتیا ولري. د خوړو نړیوال پروګرام بیا ویلي په را روان ۲۰۲۵ کال کې به په افغانستان کې نژدې ۲۳ ملیون وګړي بشري مرستو ته اړتیا ولري.