د امریکا متحدو ایالاتونو د لومړي ځل لپاره د سعودي عربستان ولیعهد محمد بن سلمان په څرګنده د ژورنالېست جمال خاشقجي په قتل کې تورن کړ.
دا لومړی ځل دی چې د امریکا متحده ایالاتونه په څرګنده وايي، د سعودي عربستان ولیعهد شهزاده محمد بن سلمان د جمال خاشقجي د "نیولو یا وژلو " طرحه تایید کړې وه.
په هغه استخباراتي راپور کې چې د ولسمشر جو بایډن ادارې خپور کړی، راغلي چې محمد بن سلمان "د ترکیې په استانبول کې د جمال خاشقجي د نیولو یا وژلو لپاره عملیات تایید کړي وو."
دا راپور په۲۰۱۸میلادي کال کې چمتو شوی، خو د پخواني ولسمشر ډونالډ ټرمپ ادارې یې د خپرېدو مخه نېولې وه.
اوس د امریکا د بهرنیو چارو وزارت وايي، په ۷۶سعودي وګړو یې د سفر بندیز لګولی دی.
خو د امریکا د بهرنیو چارو وزیر انټوني بلېنکن وویل چې دا ټول د خاشقجي په قضیې پورې تړلي نه دي: "موږ د خاشقجي د قضیې په تعقیب اقدامات وکړل او په۷۶ کسانو مو چې فکر کوو د سعودي عربستان څخه بهر (د سعودي د شاهي دولت) مخالفانو ته ګواښ ګڼل کېږي د سفر بندیز ولګاوه.دا بندیزونه د خاشقجي په قضیه کې شامل دي، خو یوازې د قتل په دې قضیې پورې محدود نه دي."
د امریکا د بهرنیو چارو وزیر همدارنګه ویلي، د سعودي عربستان له خوا پر فعالانو او خبریالانو بریدونه باید ودریږي او دا د متحده ایالاتونو لپاره د منلو نه دي.
خو د هغو کسانو په منځ چې بندیز پرې لګېدلی خپله د سعودي عربستان ولیعهد شهزاده محمد بن سلمان شامل نه دی.
امریکايي چارواکو ویلي، د امریکا د یو متحد هېواد په مشر د بندیزونو اړتیا نه شته.
کله چې د امریکا د بهرنیو چارو له وزیر وپوښتل شول، هغه وویل چې د سعودي او امریکا اړیکې د یو فرد په اړه له پریکړې لویې دي.
ښاغلي بلېنکن زیاته کړه: "هماسې چې مخکې مې ویلي، د سعودي عربستان سره اړیکې تر هغې لویې دي چې یو شخص یې په اړه پریکړه وکړي. ولسمشر د سعودي پاچا سره په تماس کې دی. ما خپله د سعودي د بهرنیو چارو په وزارت کې له خپل سیال سره خبرې کړي، د دفاع وزیر لوېډ اسټن هم له خپل ساري سره چې خپله محمد بن سلمان دی خبري کړي دي."
د امریکا د خزانې وزارت اعلان کړی دی چې د سعودي عربستان د استخباراتو د یو پخواني کار کوونکې پانګه یې کنګل کړې او له نوموړي سره یې هر ډول راکړه-ورکړه جرم بللې ده.
ورته اقدام د هغه پوځي ټولې پر وړاندې هم شوی چې د محمد بن سلمان د ساتنې مسولیت لري او" یوازې هغه ته ځواب" ویونکی دی.
په عین حال کې د امریکا د بهرنیو چارو وزیر انټوني بلېنکن ویلي، هېواد یې د سعودي عربستان سره د وسلو پر تړون غور کوي، څو ډاډمن شي چې سعودي ته ورکول کېدونکې وسلې دفاعي دي نه تهاجمي.
جمال خاشقجي امریکا کې مېشت سعودي ټبری خبریال و او د واشنګټن پوسټ لپاره یې لیکنې کولې. هغه د۲۰۱۸میلادي کال کې د اکټوبر په دوهمه نېټه، د ترکیې په استانبول کې د څه اسنادو چمتو کولو پسې د سعودي قونسلګرۍ ته ننوت، خو بېرته ژوندی راونه وت.
وروسته څرګنده شوه چې هغه په قونسلګرۍ کې دننه وژل شوی او جسد یې ټوټې، ټوټې شوی.
دا ۵۹کلن خبریال د شهزاده محمد بن سلمان له سختو منتقدانو څخه و.
سعودي عربستان په دې وژنه کې د ولیعهد محمد بن سلمان لاس لرل رد کړي.
دې هېواد د تړلو دروازو تر شا یوه محکمه کې پنځه کسان د جمال خاشقجي په وژنه کې د لاس لرلو په تور په اعدام محکوم کړي او درې تنه نور هم په اوږده بند محکوم کړي. خو دوه لوړ پوړو چارواکو ته چې ظاهراً د دې قتل طراحان ګڼل کېږي برائت ورکړل شوی دی.
د امریکا د استخباراتي راپور تر خپرېدو وروسته په دې اړه د سعودي عربستان د بهرنیو چارو وزارت په خپل عکس العمل کې ویلي چې دا راپور" منفي، دروغ او یوه نه منونکې څیړنه ده" چې ریاض یې ردوي.
په خلیج کې د امریکا بل متحد، متحده عربي اماراتو هم د دې راپور په وړاندې د سعودي عربستان د دریځ ننګه کړې.
