- پومپیو: ایران په افغانستان کې تخریبوونکی عمل کوي، له نږدې یې څارو
د امریکا او ناټو لوړپوړو چارواکو د امریکا او طالبانو ترمنځ د سولې د موافقهلیک تر لاسلیک یوه ورځ مخکې ویلي چې په افغانستان کې یې په تاوتریخوالي کې د پام وړ کمی لیدلی دی.
د امریکا د بهرنیو چارو وزیر مایک پومپیو په دې اړه د جمعې په ورځ د امریکا د استازو جرګې د بهرنیو چارو کمېټې په غونډه کې خبرې وکړې.
پومپیو همداراز په افغانستان کې د ایران د فعالیت یادونه وکړه او ویېویل چې د ایران فعالیتونه له نږدې څاري چې د افغانستان د سولې هڅې اخلال نهکړي.
ده وویل چې په افغانستان کې د ایران فعالیتونه خپل تاریخ لري او تهران هڅه کوي چې د یوه تخریبګر په توګه عمل وکړي.
د امریکا د بهرنیو چارو وزیر مایک پومپیو
ده زیاته کړه: "په افغانستان کې د ایران د فعالیتونو تاریج شته چې د یوه تخریب کوونکي په توګه عمل کوي. موږ په تېرو شپږو ورځو کې په افغانستان کې په تاوتریخوالي کې د پام وړ کمی ولید او موږ دا له نږدې څارو چې ایا جمهوري اسلامي ایران په افغانستان کې د سولې او پخلاينې لپاره د امریکا د هڅو د ضعیفه کولو په برخه کې لازیات فعالیت کوي که نه."
د ایران فعالیتونه خپل تاریخ لري او تهران هڅه کوي چې د یوه تخریبګر په توګه عمل وکړي
د امریکا دې لوړپوړي ډیپلوماټ په افغانستان کې د ایران د فعالیتونو په اړه جزئیات ورنهکړل، خو پخوا امریکايي چارواکو پر ایران تور پورې کړی چې د طالبانو ملاتړ کوي، خو تهران دا تورونه رد کړي.
په افغانستان کې په تاوتریخوالي کې د کمي یوه اوونۍ تېره شپه پای ته ورسېده.
نن شپه ۱۲ بجې د تاوتریخوالي د کمښت اوونۍ پیلېږي
د دې مرحلې پر مهال د افغانستان په بېلابېلو ولایتونو کې امنیتي پېښې او حملې راپور شوې، خو د لویو حملو خبر نهدی ورکړل شوی.
بل لور ته د ناټو عمومي منشي ینس سټولټنبرګ په افغانستان کې د تاوتریخوالي د کمي هرکلی کړی، خو ویلي يې دي چې په دې هېواد کې سولې ته د رسېدو لاره اوږده ده.
د ناټو عمومي منشي ینس سټولتبرګ
سټولټنبرګ په بروکسل کې په خبري غونډه کې زیاته کړه: "د افغانستان د کړکېچ د سولهيیز حل یوازنۍ لاره بینالافغاني مذاکرات او د افغانانو په مشرۍ او مالکیت د سولې پروسه ده او دا بل اقدام دی. سولې ته د رسېدو لاره اوږده او ستونزمنه ده. خنډونه شته او د تخریب کوونکو خطر تل شته، خو موږ او افغانان سولې ته ژمن یو او خپل ملاتړ ته به دوام ورکړو."
دا په داسې حال کې ده چې د امریکا او طالبانو ترمنځ د سولې موافقه به د قطر په پلازمېنه دوحه کې نن شنبه لاسلیک شي.
د امریکا د بهرنیو چارو وزیر مایک پومپيو به په قطر کې له طالبانو سره د سولې د موافقې د لاسلیک په مراسمو کې ګډون وکړي.
دا خبره د امریکا ولسمشر ډونالد ټرمپ د جمعې په ورځ په یوه اعلامیه کې کړې ده.
د افغانستان د سولې لپاره د امریکا د ځانګړي استازي زلمي خلیلزاد او طالبانو د استازو ترمنځ خبرې یو کال اوږدې شوې.
سټولټنبرګ وویل چې د دې موافقې لاسلیک لومړی ګام دی او په افغانستان کې د تلپاتې سولې لپاره به مهم وي.
له افغان حکومت سره د امریکا او ناټو ګډه اعلامیه
د بینالافغاني خبرو پیل د امریکا او طالبانو ترمنځ د سولې د موافقهلیک برخه بلل کېږي. ټاکل شوې ده دا خبرې د مارچ میاشتې په ۱۰مه نېټه پیل شي.
همداراز د امریکا دفاع وزیر او د ناټو عمومي منشي نن کابل ته رسېږي.
د امریکا دفاع وزیر او ناټو عمومي منشي کابل ته راځي
افغان چارواکي وايي چې د دې سفر پر مهال به مارک اسپر او ینس سټولټنبرګ په کابل کې له افغان حکومت سره د نړیوالې ټولنې د ژمنو د دوام په اړه یوه ګډه اعلامیه خپره کړي.
تاوتریخوالي د کمېدو د اوونۍ پر مهال کومه لویه امنیتي پېښه ونهشوه، خو په دې اوونۍ کې لکه د تېر اوربند په څېر بشپړه ارامي هم نهوه.
په دې اوونۍ کې څه تېر شول او ایا دا اوونۍ بریالۍ وه؟
د فبرورۍ په ۲۱مه چې د کب یا حوت میاشتې له دوهمې نېټې سره برابره وه، د افغانستان په وخت د شپې ۱۲:۰۰ بجې په تاوتریخوالي کې د پام وړ کموالي اوونۍ پيل شوه.
نن شپه ۱۲ بجې د تاوتریخوالي د کمښت اوونۍ پیلېږي
افغان ولسمشر محمد اشرف غني په تاوتریخوالي کې د کموالي هرکلی وکړ او دا ګامیې د اوربند او سولې پر لور یو مهم ګام وباله، خو ښاغلي غني ټینګار وکړ چې په دې موده کې به افغان ځواکونه وضعیت په جدیت څاري او "پهکار ده چې محتاطانه عمل وشي."
ښاغلی غني وايي: "له شک پرته د دې اوونۍ د څار او ارزونې لپاره د هېواد ټولو امنیتي او دفاعي ځواکونو ته دستورالعمل او لارښوونه صادره شوې او هغوی به په لوړه کچه خپل خپل احضارات ولري."
خو د تاوتریخوالي د کموالي په اړه د طالبانو په اعلامیه کې چې د تېرې شنبې یا د کب په دوهمه خپره شوه، لیکل شوي چې د هوکړې له لاسلیک وړاندې به دواړه لوري "مناسب امنیتي شرایط رامنځته کوي"، خو اعلامیه کې د امنیتي شرایطو په اړه له دې زیات تفصیل نهو بیان شوی.
د تاوتریخوالي د اوونۍ د پیلېدو سره سم، د هېواد په یو شمېر سیمو کې د خوښۍ مراسم هم نیول شوي و.
د تاوتريخوالي د کمولو هرکلي ته د جلالاباد ښار پښتونستان څلورلارې کې ګڼ ځوانان راټول شوي وو او په اتڼيې د دې ګام هرکلی کاوه.
یو شمېر نور ولایتونه هم د ورته هرکلي شاهدان وو، خو د تاوتریخوالي اوونۍ بشپړه ارامه هم نهوه.
د کورنیو چارو وزارت وايي د دې اوونۍ په اوږدو کې طالبانو په کاپیسا، زابل، کندهار، هلمند، لوګر، میدان وردک، بدخشان، سمنګان، بلخ، فراه، لغمان، ارزګان او هرات ولایتونو کې افغان ځواکونه په نښه کړي دي.
پلازمېنه کابل کې هم د کب په اوومه او اتمه نېټه دوه چاودنې وشوې چې په پایله کې یې یو تن ووژل شو او ۱۹ نور ټپیان شول. د دې چاودنو مسؤلیت چا ونهمانه.
ازادي راډیو ته امنیتي سرچینو ویلي، د تاوتریخوالي د کمېدو د اوونۍ پر مهال ۲۱ تنه امنیتي ځواکونه او څلور ملکیان وژل شوي او ۳۷ تنه نور ټپیان شوي دي.
د افغانستان د کورنیو چارو وزارت ویاند نصرت رحیمي
د کورنیو چارو وزارت ویاند نصرت رحیمي وايي: "ډېری حملې د افغان ځواکونو په پوستو شوي. همدا ډول ډېر نور بریدونه د سړک غاړې ماین چاودنې وې چې ملکیانو او افغان ځواکونو ته پهکې مرګ ژوبله اوښتې ده."
د افغانستان حکومت وايي، طالبانو د تاوتریخوالي د کمېدو اوونۍ په اړه شوې هوکړه عملي کړې ده.
د ولسمشر محمد اشرف غني ویاند صدیق صدیقي ازادي راډیو ته وویل، افغان حکومت دا اوونۍ له امریکايي ځواکونو سره په ګډه په دقت څارلې ده.
د افغانستان د ولسمشر ویاند صدیق صدیقي.
ښاغلی صدیقي زیاتوي: "ډېره مهمه ده چې د دې اوونۍ په اړه یو تحلیل ولرو. هغه هستې چې له امریکايي ځواکونو سره په ګډه جوړې شوي، په ډېر چټکۍ کار کوي، څو موږ د دې اوونۍ په پای، سبا یا هم بل سبا په دې اوونۍ کې د طالبانو د فعالیتونو یا هم د تاوتریخوالي په اړه معلومات له خلکو سره شریک کړو."
طالبان هم د تاوتریخوالي د کمېدو اوونۍ له پایلو خوښ دي.
د دې ډلې ویاند ذبیحالله مجاهد ازاډي راډیو ته وویل، په دې اوونۍ کې د دوی بریدونه ۷ سلنه ته راښکته شوي و، خو حکومت پلوه ځواکونو په ۲۱ برخو کې سرغړونې کړې دي.
د امریکا متحده ایالاتو او طالبانو ترمنځ د سولې هوکړهلیک له لاسلیک وړاندې یو شرط د تاوتریخوالي کموالی و چې د اووه ورځو لپاره پلی شو.
د امریکا متحده ایالات او د افغانستان حکومت هیلهمن دی چې د تاوتریخوالي د کمېدو اوونۍ بریا به تلپاتې اوربند ته زمینه برابره کړي.
خو طالبان بیا وايي، د اوربند څرنګوالی به د افغانستان له حکومت سره د مذکراتو د پایلې په اوږدو کې څرګند شي.
د ۲۰۱۸ کال په جون میاشت کې افغان حکومت او طالبانو د کوچني اختر په درې ورځو کې اوربند وکړ چې پراخ هرکلی یې وشو.
تېر کوچني اختر کې د افغان حکومت او طالبانو ترمنځ موقت اوربند.
له هغه وروسته په لوی اختر کې هم د اوربند هڅې وشوې، خو کومې پایلې ته ونهرسېدې او اوربند ونهشو.
دا چې دا ځل به تلپاتې اوربند وشي او د افغانستان د جګړې دا اوږده کشاله به حل ومومي او که نه، هغه پوښتنه ده چې ځوابیې په راتلونکې پورې اړه لري.
- 'هند د سولې د بینالافغاني خبرو ملاتړ کوي'
د هندوستان یوه لوړپوړي چارواکي ویلي چې هېواد يې د سولې د بینالافغاني خبرو ملاتړ کوي او هیله لري چې په دې اړه روانې هڅې نتیجه ورکړي.
د هندوستان د بهرنیو چارو مرستیال وزیر هَرش ورن شرینګلا دا خبره د جمعې په ورځ د افغانستان د ملي امنیت له سلاکار حمدالله محب سره په کابل کې د لیدو پر مهال وکړه.
د افغانستان د ملي امنیت شورا دفتر د خبرپاڼې له مخې، دغه هندي چارواکي همداراز ویلي چې نوې ډېلي به د افغان حکومت ملاتړ ته دوام ورکړي او له دې هېواد سره د کرونا وایروس پر وړاندې د مبارزې په تخنیکي برخه کې همکارۍ ته چمتو دی.
ښاغلي محب د سولې مذاکراتو ته په اشاره ویلي چې افغان حکومت په دې اړه لازم چمتووالی لري.
اعلامیه زیاتوي چې طالبان او ملاتړي يې باید له لاسته راغلي فرصته ګټه پورته کړي.
طالبانو تر اوسه له افغان حکومت سره د مخامخ خبرو وړاندیز نهدی منلی او ټاکل شوې ده د امریکا او طالبانو ترمنځ د موافقهلیک پر اساس بینالافغاني خبرې د مارچ میاشتې په ۱۰مه پیل شي.
دا موافقهلیک نن د امریکا او طالب استازو ترمنځ د قطر په دوحه کې لاسلیک کېږي.
- غني: له طالبانو سره هر ډول موافقه به مشروطه وي
ولسمشر محمد اشرف غني وايي، له طالبانو سره چې هر ډول موافقهلیک لاسلیک کېږي، مشروط به وي.
محمد اشرف غني دا خبره پرون ماښام له یو شمېر والیانو سره د وېديويي کنفرانس له لارې د خبرو پر مهال وکړه.
د افغانستان د جمهوري ریاست په اعلامیه کې د ښاغلي غني له قوله راغلي چې دغه هېواد له طالبانو سره د خبرو په هره مرحله کې خپل شرطونه لري او که طالبان له جګړې لاس واخلي، شرطونه به تغيير وکړي.
ولسمشر غني د دې خبرې جزئیات نهدي ورکړي.
وسلهوالو طالبانو تر اوسه د مخامخ خبرو لپاره د افغان ولسمشر وړاندېز نهدی منلی او ویل کېږي د دواړو لورو ترمنځ به د مارچ په ۱۰مه خبرې پیل شي.
د بینالافغاني خبرو پیل د امریکا او طالبانو ترمنځ د توافق برخه ګڼل کېږي.